Wat is het?
Bij een indigestie of dyspepsie heb je een probleem met je spijsvertering. Het uit zich in maagklachten. Vaak zijn de klachten langdurig of gaan ze op en af.
We onderscheiden twee vormen van indigestie: organische en functionele dyspepsie.
Organische dyspepsie
Bij organische dyspepsie ligt een ziekte aan de basis van je maaglast, zoals:
- een maagzweer:
- gastro-oesofageale refluxziekte;
- lactose-intolerantie;
- glutenintolerantie;
- kanker;
- een aandoening van je alvleesklier of je galwegen (bijv. galstenen).
Functionele dyspepsie
Bij functionele dyspepsie is de oorzaak niet bekend. Dat geldt voor de helft van de gevallen van indigestie. Mogelijk spelen een overgevoeligheid van de maag en een vertraagde maaglediging (‘luie maag’) een rol.
Andere factoren
Je kan ook maagklachten krijgen door:
- roken;
- overmatig alcoholgebruik;
- ontstekingsremmers (bijv. ibuprofen);
- stress en spanning;
- overeten;
- te vet eten, sterk gekruide voeding, koffie, citrusvruchten.
Hoe vaak komt het voor?
Een indigestie komt vaak voor. Het treft ongeveer 1 op 5 personen, en evenveel vrouwen als mannen.
Drie op 100 personen raadplegen hun huisarts omdat ze maaglast hebben.
Hoe kan je het herkennen?
Onschuldige symptomen
Typische klachten van een indigestie kunnen zijn:
- maagpijn,
- een opgeblazen of vol gevoel, vooral na de maaltijd;
- snel het gevoel hebben dat je genoeg gegeten hebt;
- oprispingen;
- boeren;
- misselijkheid;
- brandend maagzuur;
- een ongemakkelijk of branderig gevoel in je bovenbuik.
Bij de meeste mensen gaat het om onschuldige klachten. Toch doe je er goed aan om op symptomen te letten die kunnen wijzen op ernstige aandoeningen.
Ernstige symptomen (alarmsymptomen)
Je raadpleegt het best je huisarts als je:
- voor het eerst maaglast hebt en ouder bent dan 50-55 jaar;
- hevige pijn voelt in je maagstreek;
- aanslepende klachten hebt;
- pijn voelt die uitstraalt naar je rug;
- het gevoel hebt dat je je eten niet goed meer kan doorslikken;
- pijn voelt bij het slikken;
- gewicht verliest;
- herhaaldelijk moet braken;
- zwarte, plakkerige stoelgang (melena) maakt.
Hoe stelt je arts de diagnose?
Je arts stelt je verschillende vragen en onderzoekt je.
Proefbehandeling
Ben je jonger dan 55 jaar en heb je geen alarmsymptomen? Dan start de arts eerst een proefbehandeling gedurende 2 tot 4 weken. Hij verwijst je pas door als de behandeling niet helpt.
Kijkonderzoek van de maag
Heb je wel alarmsymptomen of ben je ouder dan 55 jaar? Dan verwijst je arts je door naar een maagdarmspecialist (gastro-enteroloog) voor een kijkonderzoek van je maag (gastroscopie).
Tijdens de gastroscopie kan de maagdarmspecialist, indien nodig, biopsies nemen van je maag- of slokdarmslijmvlies. Dat betekent dat hij kleine stukjes weefsel wegneemt en laat onderzoeken of ze kwaadaardig zijn of aangetast zijn door de Helicobacter pylori-bacterie (zie verder).
Als meerdere vroegere gastroscopieën normaal waren, dan is er geen reden om een nieuwe te laten uitvoeren.
Verder onderzoek
De arts kan verder onderzoek plannen als:
- hij de oorzaak van je maaglast niet vindt met behulp van bovenvermelde methodes;
- de bevraging en/of het onderzoek in een specifieke richting wijst.
Het gaat om volgende onderzoeken:
- bloedonderzoek;
- lactose- en glutenintolerantietests;
- eventueel een echografie van je buik om galstenen en tumoren op te sporen.
Wat kan je zelf doen?
Maagklachten zijn vervelend, maar ze gaan uiteindelijk vaak vanzelf over.
Gezonde levensstijl
Volgende gewoonten kunnen maagklachten verminderen:
- Stop met roken.
- Probeer gezond en gevarieerd te eten.
- Eet rustig en kauw goed.
- Probeer regelmatig te eten, en geen maaltijden over te slaan.
- Verdeel je maaltijden over de dag. Dat kan al veel helpen.
- Eet drie (kleine, licht verteerbare) hoofdmaaltijden en enkele (drie) tussendoortjes.
- Je kan zelf uittesten welke maaltijdverdeling het best bij je past.
- Vermijd voedingsmiddelen en dranken die maaglast uitlokken of verergeren, zoals:
- vette of sterk gekruide gerechten;
- zure of koolzuurhoudende dranken;
- koffie, chocolade, alcohol of pepermunt.
- Dit verschilt echter van persoon tot persoon.
- Om uit te zoeken waardoor je precies maaglast krijgt, kan je testen of het betert als je één voedingsmiddel per keer weglaat.
- Ben je te zwaar? Dan kan vermageren helpen om je klachten te verminderen.
- Lijd je aan stress, angst, somberheid of slecht slapen? Dan is het belangrijk om die problemen aan te pakken. Daardoor kunnen je maagklachten vanzelf verdwijnen.
Andere adviezen
Heb je last van reflux?
- Leg dan een paar extra kussens onder je hoofd, nek en schouders of zet het hoofdeinde van je bed in een hogere stand.
- Zo vermijd je dat je maaginhoud terugloopt naar je slokdarm.
- Eet beter niet meer vlak voor je gaat slapen.
- Met een volle maag gaan liggen verhoogt de kans op maagklachten.
Hoesten en constipatie (verstopping) kunnen de druk in je buik verhogen en maaglast veroorzaken:
- Als je langdurig hoest, ga je het best naar de huisarts.
- Probeer constipatie te vermijden:
- Eet vezelrijke voeding, zoals meergranenbrood, peulvruchten, fruit en groenten.
- Drink voldoende water (1,5 liter per dag).
- Beweeg dagelijks ietsje meer (fietsen, wandelen).
Gebruik je geneesmiddelen (ontstekingsremmers of antibiotica) die maagklachten als bijwerking hebben? Vraag dan aan je huisarts of je ermee mag minderen of stoppen.
Wat kan je arts doen?
Medicatie
Geneesmiddelen zijn niet altijd nodig bij maagklachten.
Proefbehandeling
- Ben je jonger dan 55 jaar? Dan kan je arts een proefbehandeling van 2 tot 4 weken met een maagzuurremmer (bijv. omeprazole of pantoprazole) starten vooraleer hij verder onderzoek overweegt.
- Nadien is het belangrijk dat je die medicatie alleen neemt als je maaglast hebt.
- Je neemt ze het best zo kort mogelijk en in de laagste werkzame dosis.
- Ben je ouder dan 55 jaar? Dan kan je arts bij milde klachten eveneens een proefbehandeling starten.
- Je arts zal je echter sneller doorverwijzen voor een maagonderzoek.
Kijkonderzoek van de maag
Heb je lang aanslepende, ernstige klachten en helpt de proefbehandeling niet? Dan wordt een kijkonderzoek van je maag (gastroscopie) uitgevoerd.
Wil je meer weten over (de behandeling van) een maag- of slokdarmontsteking of een maagzweer? Raadpleeg dan onze patiëntenrichtlijnen ‘refluxklachten’ en ‘maagontsteking (gastritis) en maagzweer’.
Helicobacter pylori
Wordt de bacterie 'Helicobacter pylori' in je maag gevonden? Dan krijg je antibiotica (2 of 3 soorten) én een maagzuurremmer in hoge dosis ('tripletherapie'). Deze behandeling neemt niet noodzakelijk je klachten weg. Ze vermindert wel je risico op een maagzweer.
Toch is de bacterie waarschijnlijk niet altijd de oorzaak van de maaglast. Mogelijk speelt functionele dyspepsie een rol.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/maagklachten/ik-heb-last-van-mijn-maag