Wat is het?
Lupus is een auto-immune ontstekingsaandoening.
Auto-immuun betekent dat het afweersysteem van het lichaam afweerstoffen gaat aanmaken tegen de eigen lichaamscellen. Het lichaam gaat dan als het ware zichzelf aanvallen. Als gevolg daarvan kunnen in alle organen ontstekingsreacties met beschadiging optreden.
Lupus kan het hele lichaam aantasten: huid, slijmvliezen, spieren, hart, bloedvaten, nieren, longen, gewrichten, zenuwstelsel… Soms blijft de schade beperkt tot één enkel orgaan of systeem.
Bij discoïde lupus erythematosus (DLE) is dat de huid. ‘Discoïd’ betekent dat er schijfvormige letsels verschijnen op de huid, ‘erythematosus’ betekent ‘rood’.
Ook bij andere vormen van lupus kunnen huidletsels aanwezig zijn, en huidlupus kan zich op latere leeftijd nog omvormen tot algemene lupus.
De oorzaak van huidlupus is onbekend. Erfelijke factoren spelen een rol.
Hoe vaak komt het voor?
Huidlupus ontstaat meestal tussen de leeftijd van 20 en 45 jaar en komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Hoe kan je het herkennen?
De huidletsels komen vooral voor op aan zon blootgestelde delen van de huid: gezicht, hoofdhuid, nek, borst, handruggen en armen.
Gezien deze letsels zeer gevoelig zijn voor zonlicht, verergeren ze bij blootstelling aan de zon.
Opstoten komen vooral voor in het voorjaar en in de zomer.
De letsels hebben de grootte van een vingertop, zijn rond, rood en bedekt met schilfertjes. Ze genezen in het centrum en laten een litteken achter.
Meestal veroorzaken de huidletsels geen klachten, maar soms bezorgen ze wat jeuk. In de letsels op de hoofdhuid kan haaruitval optreden. In zeldzame gevallen komen er ook wondjes voor op het mondslijmvlies.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal huidlupus vermoeden op basis van de aard van de huidletsels.
Hij zal dan steeds een biopsie nemen. Hierbij wordt een klein stukje huid uit een letsel weggenomen voor onderzoek in het labo.
Er zal ook een bloedonderzoek gebeuren om de hoeveelheid en de soort afweerstoffen te bepalen.
Wat kan je zelf doen?
Vermijd blootstelling aan zonlicht met aangepaste kledij die ook de armen en benen bedekt.
Gebruik steeds een zonnecrème met een hoge factor op de onbedekte huid.
Wat kan je arts doen?
Bij lichte gevallen zal de behandeling beperkt zijn tot het aanbrengen van een matig sterke cortisonecrème op de aangetaste huid: eenmaal per dag ’s avonds gedurende 2-3 weken, en daarna tweemaal per week gedurende 1-2 maanden.
Bij een opflakkering kan men de behandeling herhalen.
Bij ernstige gevallen zal de arts een algemene behandeling voorschrijven. Er wordt gestart met hydroxychloroquine, een antimalariamiddel dat ook ontstekingswerend werkt. Meestal volstaan 1 of 2 tabletten van 200 mg per dag. Het bloed moet regelmatig gecontroleerd worden o.w.v. mogelijke bijwerkingen.
Bij langdurig gebruik van hydroxychloroquine en/of bij hoge dosering moet ook een oogarts regelmatig controleren, gezien de mogelijke toxiciteit van het product op het netvlies.
Als dat onvoldoende helpt, kan een cortisonekuur overwogen worden. Er wordt gestart met een hoge dosis, die geleidelijk verminderd wordt over een langere periode.
Een andere optie zijn producten die de afweermechanismen onderdrukken, zoals methotrexaat of thalidomide. Dergelijke behandelingen en controles worden het best door een huidarts (dermatoloog) opgevolgd.
Meer weten?
- www.uzleuven.be/nl/lupus (brochure met veelgestelde vragen over lupus)
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/cdle.htm
- Patiëntenvereniging: https://www.cibliga.be/
Bronnen