Wat is het?
Een hartgeruis is een geluid dat ontstaat als de bloedstroom weerstand ondervindt. Een arts kan het waarnemen bij het beluisteren van het hart met een stethoscoop.
Meestal is een hartgeruis onschuldig. Dat onschuldig geruis kan het gevolg zijn van een snelle hartslag, zoals bij koorts. Het ontstaat dan door het krachtige en snelle stromen van het bloed in het hart en de grote bloedvaten rond het hart. Als het hart wat sneller klopt dan normaal, is deze stroming iets beter te horen.
Een hartgeruis kan echter ook een teken zijn van een aangeboren hartafwijking. Voorbeelden hiervan zijn: een opening in het tussenschot van het hart, een afwijking aan de hartklep of een vernauwing van de hoofdslagader.
Hoe vaak komt het voor?
Een hartgeruis wordt gehoord bij minstens 1 kind op 5, en soms bij meer dan de helft tijdens koortsperiodes. Ongeveer 1 kind op 100 heeft een aangeboren afwijking van het hart.
Hoe kun je het herkennen?
Bij een kind dat normaal eet en speelt, en normaal bijkomt in gewicht, is de kans op een ernstige hartafwijking klein.
Tekenen van hartfalen door een aangeboren hartafwijking kunnen zijn:
- slecht zuigen, waardoor moeizaam drinken
- zweten,
- abnormaal bleek zijn,
- slecht bijkomen in gewicht,
- snelle en oppervlakkige ademhaling,
- koude handjes en voetjes,
- blauwe verkleuring van gelaat, tong, vingers en tenen.
Blauwe verkleuring van de lippen is doorgaans onschuldig. Toch kan het soms zijn dat een gezond uitziend en levendig kind een ernstige hartafwijking heeft.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Ernstige hartafwijkingen worden meestal bij de geboorte vastgesteld na onderzoek van de baby door de kinderarts of de huisarts. Ook tijdens het zevende dagonderzoek is men hier alert voor.
De arts let bij een hartgeruis op:
- de aard van het geruis: blazend, ruw, tijdens de samentrekkingsfase of de ontspanningsfase van het hart…;
- de sterkte ervan, genoteerd op een schaal van 1 tot 6, waarbij 1 staat voor een zeer zwak en 6 voor een zeer sterk geruis;
- de plaats (links of rechts op de borstkas, onder het sleutelbeen, ter hoogte van de derde rib…).
Bij vermoeden van een ernstige hartafwijking zal bijkomend onderzoek gebeuren: echografie van het hart en eventueel een hartkatheterisatie, waarbij men in het hart kijkt met een hele kleine camera.
Wat kun je zelf doen?
Wees als ouder alert voor de tekenen van hartfalen. Vooral bij zuigelingen is dat belangrijk. Tijdens de eerste 2 levensmaanden wordt een geruis altijd verder onderzocht, ook als het enkel aanwezig is tijdens een koortsperiode.
Een geruis bij een opgroeiend kind met koorts is meestal onschuldig. Panikeer niet te snel. Leg je kind dan ook geen bijzondere beperkingen op. Het mag rustig ravotten en sporten.
Vraag na of er in de familie gevallen van erfelijke hartafwijkingen voorkomen. Deze informatie is nuttig voor de arts.
Wat kan je arts doen?
Een hartgeruis wordt vaak bij toeval ontdekt. Bijvoorbeeld tijdens een routineonderzoek of een medische keuring.
Als een hartafwijking wordt vermoed, wordt het kind doorverwezen voor verder onderzoek. Baby's onder de 6 maanden worden altijd doorverwezen voor verder onderzoek.
Bij een onschuldig hartruis is geen behandeling nodig.
Bij andere vormen hangt de behandeling af van de onderliggende hartafwijking en de ernst ervan. Soms zijn medicijnen voldoende, in andere gevallen is misschien een operatie nodig.
Meer weten?
https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/aangeboren-hartafwijkingen/hartruis