Wat is het?
Een ganglion is een uitstulping (cyste) van het gewrichtskapsel of van de peesschede (omhulsel rond een pees), doorgaans in de pols. Ze bevat een gelatineachtige vloeistof, die lijkt op de smeerstof die in de gewrichten en rond de pezen aanwezig is.
Waarom een ganglion ontstaat, weten we niet goed. Een ganglion ter hoogte van het eindgewrichtje van een vinger is doorgaans te wijten aan artrose. Ook een lek in het gewrichtskapsel of de peesschede is een mogelijke oorzaak.
Er is niet meteen een verband tussen het ontstaan van een ganglion en een bepaald soort van werk of vrijetijdsbesteding. Een ganglion kan geleidelijk of plots ontstaan, en verdwijnt in bijna 50% van de gevallen weer spontaan.
Hoe vaak komt het voor?
Ganglion treft 4,5 op 1.000 personen. Ieder jaar worden per 1.000 personen 3,3 nieuwe diagnoses van ganglion gesteld.
Een ganglion aan hand of pols komt meer voor bij vrouwen tussen 20 en 40 jaar, en meer bij mensen met ontsteking (artritis) van de vingergewrichtjes. Ook personen die een peeskwetsuur hebben gehad, lopen meer risico op het ontwikkelen van een ganglion.
Hoe kun je het herkennen?
Een ganglion is een rond of ovaal knobbeltje (cyste). Omdat het gevuld is met een gelatineachtige vloeistof kun je het wat indrukken.
Meestal is het pijnloos, maar als ze groter worden kunnen ze lichte drukklachten geven. Je vindt een ganglion doorgaans op de rugzijde van de pols en de palmzijde van de duimkant. Maar het kan ook in de buurt van elk gewricht of pees voorkomen. De grootte varieert van enkele millimeters tot een paar centimeters.
Soms klemt het ganglion een zenuw af. Dan heb je last van pijn, tintelingen, doofheid en spierzwakte.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose wordt op zicht gesteld. Je arts zal de zwelling betasten.
De gelatineachtige vloeistof wordt met een spuit uit het ganglion getrokken (punctie). Aan de hand hiervan kan de arts de diagnose bevestigen. De gelatineachtige vloeistof is kleurloos en transparant.
Lukt de punctie niet, dan wordt soms een echografie of scan uitgevoerd.
Wat kun je zelf doen?
Een ganglion is onschuldig. Heb je geen klachten, dan is er geen behandeling nodig.
Probeer niet om het ganglion zelf kapot te drukken, en prik er ook niet in met een naald. Hierdoor kun je de omliggende structuren beschadigen. Indien niet steriel uitgevoerd, verhoog je ook het risico op infectie.
Bij een ganglion aan de voet, kan aanpassing van schoeisel de druk wegnemen.
Wat kan je arts doen?
Enkel een ganglion dat klachten geeft, wordt behandeld.
Eerst zal de arts proberen om de cyste te ledigen met een spuit. Het effect hiervan is helaas van korte duur. In de helft van de gevallen keert de zwelling terug.
Soms spuit de arts een kleine hoeveelheid cortisone in het ganglion. Nochtans is er onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat dit helpt. De arts kan dit zo nodig een paar keer herhalen.
Blijft het ganglion terugkomen, dan kan een operatieve verwijdering aangewezen zijn. Bij 10 tot 30% treedt de zwelling nadien opnieuw op.