Wat is het?
Het aangezicht telt verschillende botten: de jukbeenderen onder de ogen, de oogkassen, de bovenkaak en de onderkaak. Deze botten kunnen afzonderlijk of samen breken.
De voornaamste oorzaken van aangezichtsbreuken zijn geweld, sport- of verkeersongevallen. Ook de achterkant van de oogkas kan breken door een slag op de oogbol, bijv. door een vuist of een bal.
Hoe kan je het herkennen?
Breuken in een van de aangezichtsbotten kunnen zwellingen en weefselverplaatsingen veroorzaken. Ze kunnen de gelaatsuitdrukking veranderen en zicht-, geur-, spraak- en (gevaarlijke) ademhalingsstoornissen met zich meebrengen.
We onderscheiden breuken van de jukbeenderen, oogkas, bovenkaak en onderkaak. Het kan gaan om een breuk van een van deze beenderen of van meerdere tegelijk.
Bij een jukbeenfractuur treedt meestal een zwelling op juist onder en aan weerszijden van de oogkas. Soms is het bot ingedeukt. Als ook de rand van de oogkas gebroken is, kan je soms een trapje voelen aan de oogrand. De oogbol kan afwijken en omhoog, omlaag of opzij kijken kan moeizaam verlopen, waardoor men soms dubbel ziet. Soms gaat de mond minder goed open. De huid rond het letsel (bovenkaak, zijkant van de neus, bovenlip en tandvlees) is meestal minder gevoelig.
Een oogkasbreuk veroorzaakt soms geen klachten. Er kan een bloeding optreden in het wit van het oog. Naar boven of beneden kijken is pijnlijk, en soms ziet men dubbel. De oogbol kan naar achter verplaatst zijn; het oog zit dan wat dieper in de oogkas. De huid is minder gevoelig.
Een bovenkaakbreuk gaat gepaard met aanzienlijke zwelling en bloeduitstorting in het middendeel van het aangezicht. De tanden van de boven- en onderkaak passen niet meer op elkaar, en de bovenkaak kan instabiel zijn. Ook hier is de gevoeligheid van de huid afgenomen.
Bij een onderkaakbreuk zijn de bewegingen van de onderkaak pijnlijk, is het openen van de mond beperkt, en passen de tanden niet meer op elkaar. Dikwijls staan er tanden los. Er treedt zwelling en bloeduitstorting op in de onderkaak en het slijmvlies van de mond. Het gevoel aan de onderlip, onderkaak, onderste tanden en tandvlees is verstoord. Er kan ook een bloeding optreden in de gehoorgang.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts bekijkt de symmetrie van het aangezicht en voelt aan alle aangezichtsbeenderen. Hij onderzoekt de gevoeligheid van de huid en de beweeglijkheid van de kaak en ogen. De diagnose wordt bevestigd met een Rx of een CT-scan.
Wat kan je zelf doen?
Doe aangifte in geval van geweld. De lokale politie beschikt over personeel dat gespecialiseerd is in familiaal geweld. Ook bij het CAW is er een dienst slachtofferhulp.
Meer info vind je op www.wegwijzerfamiliaalgeweld.be, www.vzwzijn.be, en www.lokalepolitie.be. In noodgevallen kan je altijd het nummer 1712 bellen.
Wat kan je arts doen?
Esthetisch of functioneel storende breuken moeten tijdig en correct worden behandeld, anders kan het herstel onnodig lang duren. Het aangezicht wordt hersteld met een gespecialiseerde operatie, vaak met behulp van titaniumplaatjes en schroeven. Soms moet men wachten met een ingreep tot de zwelling grotendeels verdwenen is.
Bij kaakbreuken moet de kaak gefixeerd worden. Omdat men dan een tijd niet kan kauwen of bijten, is vloeibare voeding aangewezen.