Wat is het?
De bicepsspier is een belangrijke spier van de bovenarm. Hij verbindt de schouder met de onderarm. De spierbuik (ronde deel van de spier) heeft aan beide kanten een structuur van pezen: ter hoogte van de schouder bestaat die uit een lange en een korte kop; aan de andere kant (naar de onderarm toe) maakt de pees verbinding met het spaakbeen.
Door aanspannen van de bicepsspier kun je via de bicepspees de onderarm buigen en de handpalm naar boven laten draaien.
Hoe vaak komt het voor?
Bicepspeesaandoeningen komen vrij vaak voor bij mensen die dikwijls (bovenhandse) repetitieve bewegingen uitvoeren tijdens hun werk of sport.
Vooral oudere mannen lopen het risico dat de (bovenste) lange bicepspeeskop scheurt na een plotse belasting.
Een scheur ter hoogte van de onderste bicepspees is zeldzaam (3% van alle bicepsletsels).
Roken zou het risico op een bicepsscheur vergroten.
Hoe kun je het herkennen?
Aandoeningen van de lange kop
Ontsteking van de lange kop van de biceps geeft een diepe, scherpe pijn in het voorste gedeelte van de schouder.
Meestal is de ontsteking te wijten aan een vroegere overbelasting van de pees door frequent herhaalde bewegingen. Typische boosdoeners zijn bewegingen uitgevoerd boven het hoofd, tijdens het werken of sporten (bv. zwemmen of werpen). De pijn neemt toe bij beweging.
Je hebt pijn bij druk ter hoogte van het voorste schoudergedeelte en pijn bij voornamelijk draaibewegingen.
Een traumatisch scheurletsel van de bovenste bicepspees ter hoogte van de schouder kan een gedeeltelijke of volledige verplaatsing van de schouder veroorzaken. Soms hoor je de bicepspees scheuren (‘knak’).
Bij inspanning ontstaat pijn in de schouder en een ongewone opzwelling (‘Popeye biceps’). De pijn en gevoeligheid bij lokale druk zijn te vergelijken met die bij een ontsteking.
Blauwe plekken zijn mogelijk in de bovenarm.
Soms kan het krachtverlies onopvallend zijn omdat de korte kop van de biceps nog normaal functioneert.
Herhaaldelijke trauma’s (bv. bij discuswerpers) of een plots krachtig scheuren van de bovenste bicepspees (bv. met de hand proberen een val te breken) kunnen een letsel veroorzaken ter hoogte van het aanhechtingspunt van de lange bicepskop aan het bovenste gedeelte van de schouderkom.
Bij armbewegingen boven het hoofd ervaar je dan een moeilijk te omschrijven gewrichtspijn. Ook kun je last hebben van een trekkend gevoel in de schouder en een verminderd vermogen om te trainen.
Aandoeningen van de bicepspees
De bicepspees kan ter hoogte van de aanhechtingsplaats op het spaakbeen ontstoken geraken na herhaaldelijk krachtig draaien van de onderarm met gebogen elleboog.
Je krijgt last van een moeilijk te omschrijven pijn in de elleboogplooi en kunt de onderarm minder goed bewegen.
Een plotse, gewelddadige, strekkende kracht op de elleboog (bv. een val proberen te breken met een hand) kan in sommige gevallen de bicepspees die de biceps aan het spaakbeen vasthecht doen (af)scheuren.
De elleboog is dan pijnlijk en opvallend gezwollen. Na een paar dagen ontstaat een bloeduitstorting. Je kunt de onderarm minder goed draaien.
Hoe stelt de arts de diagnose?
Aandoeningen van de lange kop
Bij klachten die wijzen op een ontsteking van de lange kop van de biceps zal de arts enkele klinische tests uitvoeren om na te gaan of er een probleem is met de bicepspees. In ernstige of langdurige gevallen kan een pees zelfs scheuren.
Wanneer de arts dit wil uitsluiten, zal hij een echografie of scan aanvragen om zo preciezer te weten wat er aan de hand is en om eventuele andere letsels te identificeren.
In geval van een traumatisch scheurletsel kan de arts de knap soms voelen tijdens het schouderonderzoek. Een echografie bevestigt de diagnose.
Bij vermoeden van een letsel aan het aanhechtingspunt van de lange bicepskop aan de bovenste gedeelte schouderkom zal een MRI de diagnose bevestigen.
Aandoeningen van de bicepspees
Bij klachten die wijzen op een ontsteking van de aanhechtingsplaats van de bicepspees op het spaakbeen, zal de arts tijdens het klinisch onderzoek proberen een onderscheid te maken met een veel vaker voorkomende tenniselleboog (d.i. een ontsteking van strekpezen van de pols).
Bij plots (af)scheuren van de bicepspees die de biceps aan het spaakbeen vasthecht, toont klinisch onderzoek dat de spierbuik van de biceps meer naar de schouder toe is geschoven. Echografie of een MRI-scan kunnen de diagnose bevestigen.
Wat kun je zelf doen?
Bicepsaandoeningen genezen onder meer dankzij rust. Vermijd dus tijdelijk uitlokkende (sport)activiteiten en overbelasting.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
De arts zal je bij overbelasting van de bicepspees ontstekingsremmers (bijv. ibuprofen), kinesitherapie en desnoods een corticoïdeninjectie voorschrijven. Hij zal je ook vragen om je belastende activiteiten tijdelijk te staken.
Bij een ontsteking van de lange bicepskop kan operatief herstel nodig zijn bij ernstige of lang aanslepende last of wanneer er bijkomende letsels bestaan.
Omdat chronische overbelasting van de bicepspees ter hoogte van de schouder vaak te wijten is aan een probleem van inklemming (te nauwe ruimte tussen het schouderdak en de bovenarm, met inklemming van de spieren tot gevolg) zal meestal een anatomische herpositionering gebeuren.
Hierbij worden alle ontstekingsweefsel en eventuele botsporen verwijderd en wordt de ruimte zo opnieuw groter gemaakt. Sterk verzwakte pezen kan men ook doorsnijden en opnieuw vasthechten.
Operatief herstel is altijd nodig bij (af)scheuren van de bicepspees aan het spaakbeen, maar zelden bij een scheur van de lange bicepskop, omdat dit meestal geen blijvende schade veroorzaakt.
Bij een verplaatste lange bicepspeeskop kan de last verlicht worden door pijnstilling, een cortisone-injectie, kinesitherapie en door de pijnlijke schouder niet te belasten. Bij een volledige verplaatsing is operatief herstel aangewezen. De arts kan dan eventueel andere letsels gelijktijdig behandelen.