Wat is het?
Het geheugen is een belangrijke functie van onze hersenen die ervoor zorgt dat we goed kunnen functioneren in de maatschappij. Bij geheugenproblemen denken mensen al snel aan dementie en ouderdom. De oorzaken van geheugenproblemen kunnen echter ook geneesbaar zijn. Omdat de behandeling de klachten kan verhelpen, is het belangrijk om deze oorzaken te (her)kennen.
Mogelijke oorzaken van geheugenproblemen zijn:
Depressie
Bij een depressie zijn er meestal milde klachten door een gebrek aan aandacht en concentratie. Soms zijn de klachten meer uitgesproken en kunnen ze plots snel toenemen. In tegenstelling tot dementie zijn er vaak gaten in het geheugen voor zowel recente als oudere gebeurtenissen. Er kan ook sprake zijn van een voorgeschiedenis van psychische aandoeningen.
Vitaminetekort
Een tekort aan vitamine B12 of B1 (ook thiamine genoemd) kan een geheugenstoornis veroorzaken. Een vitamine B1-tekort komt vooral voor bij personen met een alcoholverslaving met zeer slechte eetgewoonten. Bij het syndroom van Korsakov, zoals dit genoemd wordt, vertoont de persoon ernstige geheugen- en uitvoeringsstoornissen.
Infectieziekten
Enerzijds kunnen zeldzame herseninfecties, zoals syfilis, de ziekte van Lyme, tuberculose… geheugenproblemen veroorzaken. Anderzijds kunnen geheugenstoornissen ook ontstaan als gevolg van een delirium, wat soms voorkomt tijdens infectieziekten bij ouderen.
Andere oorzaken
- Een stoornis in de calciumhuishouding;
- Een te traag werkende schildklier;
- Een bloeduitstorting onder de hersenvliezen die niet goed verdwijnt (dit komt vooral bij ouderen voor);
- Een probleem in de circulatie van het hersenvocht, vaak als gevolg van een andere hersenziekte, zoals een hersenvliesontsteking, of na een hersentrauma of -operatie;
- Chronische longziekten, gepaard met een zuurstoftekort voor de hersenen en een opstapeling van koolstofdioxide in het bloed;
- Ophoping van afvalstoffen in het lichaam door nier- en leverfunctiestoornissen, waardoor de hersenfunctie vermindert;
- Goed- of kwaadaardige hersentumoren;
- Terugkerende, diepe suikerdips bij mensen met diabetes.
Hoe kan je het herkennen?
Geheugenproblemen komen tot uiting bij recente en oudere gebeurtenissen. Vaak zijn er naast de geheugenproblemen andere symptomen van neurologische oorsprong. Er kan een verandering zijn in het bewustzijn, er kan sprake zijn van epilepsie of bewegingsstoornissen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal eerst de klachten tot in detail bevragen tijdens een gesprek. Ook het ondervragen van de partner, kinderen of andere naaste personen is zeer nuttig. Bij het vermoeden van een behandelbare oorzaak zal de arts een bloedonderzoek worden uitvoeren.
Als de arts aan een probleem in de hersenen denkt, zal een hersenscan gemaakt worden.
Wat kan je zelf doen?
Contacteer een arts als je denkt dat je geheugen snel achteruitgaat of als je bang bent voor een onderliggende ziekte, zoals dementie.
Wat kan je arts doen?
Het is belangrijk om een geneesbare oorzaak te herkennen en behandelen. Tekorten moeten worden aangevuld, infecties moeten worden behandeld. Als een bloeduitstorting onder de hersenvliezen niet goed wordt opgenomen, moet deze soms operatief worden verwijderd.
Als de arts denkt aan een depressie als oorzaak van de geheugenproblemen, kan een proeftherapie met antidepressiva worden voorgeschreven om het effect te evalueren.