Wat is het?
Hoest ontstaat door een prikkeling van je luchtwegen. Het is een natuurlijke en nuttige reflex. Wanneer je hoest, verwijder je bijvoorbeeld slijmen, stof of irriterende stoffen uit je luchtwegen.
Oorzaken van hoest
Infectie van de luchtwegen
Je begint meestal te hoesten door een infectie van je luchtwegen. We onderscheiden bovenste en onderste luchtwegen:
- De bovenste luchtwegen bestaan uit de neus, de keel en het strottenhoofd (boven de stembanden).
- De onderste luchtwegen bestaan uit de luchtpijp, de luchtpijptakken (bronchiën) en het longweefsel (longblaasjes).
(Lees verder onder de afbeelding)
Meestal is het een infectie van de bovenste luchtwegen, zoals een verkoudheid, die acute hoest uitlokt. De ziekteverwekker is doorgaans een virus.
De twee vaakst voorkomende infecties van de onderste luchtwegen zijn een bronchitis en een longontsteking.
Andere oorzaken
Naast (acute) luchtweginfecties kan je ook hoesten door:
- een chronische aandoening van je luchtwegen, zoals astma of COPD;
- reflux;
- roken;
- inademen van:
- chemische of irriterende stoffen (bijv. chloor);
- erg koude of warme lucht;
- droge lucht.
- plotse temperatuursverandering;
- een voorwerp dat je per ongeluk hebt ingeslikt;
- een hartprobleem;
- vocht op je longen (longoedeem);
- een klaplong;
- een bloedklonter in je longen (longembolie).
Aard van de hoest
Hoest kan acuut of aanhoudend (chronisch) zijn:
- Acute hoest:
- ontstaat plots en is van korte duur (minder dan vier weken);
- is meestal te wijten aan een luchtweginfectie door een virus.
- Chronische hoest:
- duurt langer dan vier weken (bijv. chronische bronchitis).
In deze richtlijn gaan we dieper in op acute hoest bij volwassenen en jongeren ouder dan 12 jaar.
Hoe vaak komt het voor?
Een op de 10 mensen die de huisarts raadplegen doet dat omdat hij of zij moet hoesten.
In drie vierde van de gevallen lokt een luchtweginfectie de hoest uit.
Hoe kan je het herkennen?
Acute hoest:
- begint plots en geneest binnen de 4 weken;
- kan droog of productief zijn.
- Bij een droge hoest heb je geen slijmen.
- Bij een productieve hoest heb je slijmen. Daarom noemen we het ook een slijmhoest.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Je arts gaat eerst na of de oorzaak van de plotse hoest ernstig is of niet.
- Dat doet hij aan de hand van vragen en een lichamelijk onderzoek.
- Ernstige of levensbedreigende oorzaken kunnen bijvoorbeeld zijn:
- een longontsteking;
- een klaplong;
- longoedeem (water op je longen);
- een klontertje in de bloedvaten van je longen (longembolie);
- een vreemd voorwerp in je longen.
- Als je arts onzeker is over de diagnose, verwijst hij je door voor bijkomende onderzoeken, zoals een bloedafname, longfoto of hartfoto.
Wat kan je zelf doen?
Geen antibiotica
Een infectie van de bovenste luchtwegen en een bronchitis genezen vanzelf, zonder antibiotica. Het maakt niet uit of een virus of een bacterie de infectie veroorzaakt heeft.
Neem nooit antibiotica op eigen initiatief:
- Niet elk antibioticum werkt op dezelfde manier.
- De juiste dosis is erg belangrijk.
- Antibiotica verkeerd gebruiken kan de symptomen verdoezelen zonder de infectie (oorzaak) te genezen.
- Onnodig antibiotica nemen verhoogt het risico op resistentie.
Hoest verzachten
Het is niet bewezen dat hoestsiroop helpt. Het kan eventueel je hoest verzachten, maar waarschijnlijk werken huismiddeltjes even goed. Je kan bijvoorbeeld twee maatjes honing met een maatje citroensap mengen.
Adviezen
Volgende adviezen zijn zinvol:
- Zorg voor voldoende vochtige kamerlucht.
- Vermijd roken en een stoffige omgeving.
- Ga langs bij je huisarts wanneer je:
- langer dan 3 dagen koorts hebt (meer dan 38°);
- kortademig bent;
- pijn op je borstkas voelt;
- bloed ophoest;
- geen verbetering merkt;
- je algemeen ziek of zwak voelt;
- langer dan 3 weken hoest.
Wat kan je arts doen?
Je arts:
- geeft je uitleg over medicatie:
- Antibiotica:
- Ze verkorten de duur van de symptomen doorgaans niet.
- Acht op de tien personen voelt zich na zeven tot elf dagen beter, met of zonder antibiotica.
- Ze hebben amper effect op:
- de duur van de slijmhoest;
- de beperkingen bij het werk of andere activiteiten.
- Je krijgt geen antibiotica voorgeschreven, tenzij je een longontsteking hebt.
- Hoestmiddelen:
- Je kan producten vrij kopen in de apotheek, maar het is niet duidelijk of ze echt helpen.
- Is je hoest te storend, vraag dan raad aan je arts of apotheker.
- Antibiotica:
- geeft aan wanneer je het best opnieuw op controle komt (zie hierboven).
Meer weten?
- Omgaan met hoestklachten: je gids bij de aanpak van hoest en lageluchtweginfecties
- https://www.thuisarts.nl/hoesten/ik-heb-last-van-hoesten-volwassene
- https://www.thuisarts.nl/hoesten/mijn-kind-hoest