Verband tussen karakter en dementie niet aangetoond

Waar komt dit nieuws vandaan?

De krant Het Nieuwsblad van 1 december vermeldde de resultaten van een onderzoek over dementie en karakter. Daaruit blijkt dat bepaalde karaktertrekken de kans op dementiesymptomen verkleinen en andere het risico juist vergroten. Een negatieve kijk op het leven kon het risico op dementiesymptomen vergroten (1).

Wat hield het onderzoek in?

Dementie blijft een groot gezondheidsprobleem, met ongeveer 200.000 personen in België die lijden aan de ziekte (3). Amerikaanse onderzoekers gingen na of bepaalde karaktertrekken het voorkomen van dementie kunnen beïnvloeden (2).

• De onderzoekers voerden een literatuurstudie uit.
• Ze vonden 8 waarnemende studies op in totaal 44.531 deelnemers en 1.703 gevallen van dementie.
• Deelnemers moesten vragenlijsten invullen over hun karaktertrekken en houding in het leven.
• Tijdens de opvolging registreerden de onderzoekers de gevallen van dementie.
• De wetenschappers bestudeerden verschillende karaktereigenschappen, waaronder:
  • extraversie,
  • openheid voor ervaringen,
  • emotionele stabiliteit,
  • vriendelijkheid.
• Emotionele instabiliteit en een negatieve houding gingen samen met een hoger voorkomen van dementie, terwijl een positieve en extraverte houding in het leven een zekere bescherming kon bieden.

Bron

(1) Bepaalde karaktertrekken verkleinen kans op dementiesymptomen. Het Nieuwsblad, 1 December 2023.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Bij deze studie over karakter en dementie kunnen we een aantal opmerkingen maken.

• De literatuurstudie nam waarnemende studies op.
  • In dergelijke studies kunnen onderzoekers wel een verband zien tussen karakter en dementie, maar het is helemaal niet zeker of dat oorzakelijk is.
• Een groot probleem is dat de verschillende studies zeer verschillende vragenlijsten gebruikten.
  • Dat maakt het niet eenvoudig om de resultaten samen te voegen.
• In het verleden werd frequent een verband gevonden tussen dementie en leefgewoontes, zoals:
  • ongezonde voeding,
  • alcohol,
  • gebrek aan lichaamsbeweging,
  • zelfs luchtvervuiling.
• Deze Amerikaanse studie vond een verband tussen een negatieve levenshouding en dementie. Binnen dit kluwen aan risicofactoren op dementie, is het echter moeilijk om enkel en alleen het karakter af te zonderen.
  • Als je bijv. elke dag financieel moeilijk rond kan komen, zal het vrij moeilijk zijn om positief door het leven te gaan.
• Het verband tussen karakter en dementie dat deze studie vond, was vrij zwak: het risico daalde met slechts 5%.
  • Een vroegere literatuurstudie vond een veel sterker verband tussen het gebrek aan sociale interactie en dementie. Eenzaamheid deed het risico op dementie met bijna 60% stijgen (4).
  • Een negatieve levenshouding en emotionele instabiliteit zullen uiteraard het sociaal contact niet bevorderen.

Conclusie

Een Amerikaanse waarnemende literatuurstudie vond een verband tussen karaktereigenschappen en het voorkomen van dementie. Een positieve levenshouding ging samen met minder dementie, maar deze studie kan dat niet bewijzen. Het risico op dementie wordt wel beïnvloed door eet- en leefgewoonten, maar of bepaalde karaktertrekken hierop kunnen ingrijpen, is bijna onmogelijk te onderzoeken. Het is gemakkelijker om gezond te eten als je positief door het leven gaat en als alles goed gaat, zowel financieel als sociaal.

Referenties

• (2) Beck ED, Yoneda T, James BD, et al. Personality predictors of dementia diagnosis and neuropathological burden: An individual participant data meta-analysis. Alzheimers Dement. 2023 Nov 29.
• (3) Prevalentie - Expertisecentrum Dementie Vlaanderen
• (4) Kuiper JS, Zuidersma M, Oude Voshaar RC, et al. Social relationships and risk of dementia: A systematic review and meta-analysis of longitudinal cohort studies. Ageing Res Rev. 2015 Jul;22:39-57.