Nieuwe vaccins worden getest in gecontroleerde studies, meestal placebogecontroleerd

Waar komt deze bewering vandaan?

Robert F Kennedy (vaak afgekort als RFK) zaait twijfel over de veiligheid van vaccins. In een recente tweet van 16 november 2024 fulmineert hij in een filmpje dat vaccins niet zo goed onderzocht zouden worden als andere geneesmiddelen. Zo zouden er geen placebogecontroleerde studies gebeuren met vaccins (1).

Dat staat ook te lezen op zijn website ‘healthdefense.org’. Daar schrijft hij dat kinderen vaccins zouden toegediend krijgen die onvoldoende getest zijn en dat bijna geen enkel vaccinonderzoek gebruik zou maken van placebo’s. Verder beweert RFK dat het meeste onderzoek over nieuwe vaccins andere vaccins zou gebruiken als controle in plaats van placebo’s (2).

Bron

(1) Tapper B. Bericht op X (vroeger Twitter). 16 november 2024.

Hoe moet je deze bewering interpreteren?

Nieuwe vaccins worden steeds getest in gecontroleerde studies. Meestal zijn die placebogecontroleerd (dat wordt ‘fase 3-studies’ genoemd). De placebo’s gebruikt in deze studies bestaan uit een simpele zoutoplossing en zijn dus inert. De controlegroep krijgt dan een zoutoplossing als placebo ingespoten in plaats van het nieuwe vaccin. De placebo’s worden ingezet om zowel de veiligheid als de doeltreffendheid van nieuwe vaccins te testen.

Als er al een vaccin bestaat tegen een infectieziekte waarvoor het nieuwe vaccin ontwikkeld werd, worden soms geen placebo’s gebruikt. Waarom niet? Omdat het ethische vragen kan oproepen, zoals deze: kan je een proefpersoon een placebo toedienen tegen een mogelijk gevaarlijke infectieziekte als er al een doeltreffend vaccin tegen die infectieziekte bestaat?

Om dergelijke ethische dilemma’s op te vangen, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een reeks aanbevelingen geformuleerd voor het gebruik van placebo’s in onderzoek met nieuwe vaccins in het geval er al een vaccin tegen die ziekte bestaat (3). Dat kader laat onderzoekers toe om te oordelen, in overleg met de ethische commissies, over de aanvaardbaarheid van het inzetten van placebo’s.

Kennedy verwijst naar twee nieuwe vaccins waarvoor geen placebogecontroleerd onderzoek gebeurde: een vaccin tegen pneumokokkeninfecties voor kinderen en een vaccin tegen HPV (beschermt tegen o.a. baarmoederhalskanker). In beide gevallen bestond er al een vaccin en vonden de onderzoekers het onaanvaardbaar om de kinderen in de controlegroep bloot te stellen aan de risico’s van deze infecties. Daarom kregen de kinderen het bestaande vaccin (dat eerder wel placebogecontroleerd getest was) (4).

Conclusie

Nieuwe vaccins worden altijd uitgebreid getest in gecontroleerde studies, meestal placebogecontroleerd. Er zijn echter uitzonderingen, waar Kennedy naar verwijst en die hij veralgemeent. Als er al een vaccin bestaat tegen een mogelijk gevaarlijke infectieziekte waarvoor een nieuw vaccin ontwikkeld werd, worden soms geen placebo’s gebruikt. Soms is het onaanvaardbaar om kinderen bloot te stellen aan een infectieziekte, terwijl ze kunnen beschermd worden met een vaccin. Voor dergelijke situaties bestaan er duidelijke aanbevelingen, en worden reeds gecommercialiseerde vaccins gebruikt als controle-vaccin.

Referenties

• (2) Children’s Health Defense. Why Are So Many Questioning Vaccines?
• (3) Rid A, Saxena A, Baqui A et al. Placebo use in vaccine trials: recommendations of a WHO expert panel. Vaccine 2014;32(37):4708-4712.
• (4) Voices for vaccines. Were vaccines tested against placebos? 8 augustus 2024.

Betrouwbare info over vaccinatie vind je hier.