In het nieuws
Sinds 1 januari worden alle vrouwen tussen 30 en 64 jaar met een nieuwe test gescreend op het humaan papillomavirus (HPV), oorzaak van baarmoederhalskanker. Deze nieuwe HPV-test is gratis. Als die positief is, wordt een bijkomende test gedaan door het lab. Een aantal Belgische labo’s voert systematisch beide testen uit en lappen de nieuwe richtlijn aan hun laars, wat wordt aangerekend aan de patiënt. Volgens Paul Callewaert, algemeen secretaris van het socialistisch ziekenfonds Solidaris, is dat ‘pure afzetterij’. Dat meldde VRT NWS op 14 januari 2025.
Conclusie
Er zijn nieuwe richtlijnen voor het onderzoeken van een uitstrijkje in het kader van de vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker bij vrouwen vanaf 30 jaar. Vanaf 1 januari worden deze uitstrijkjes getest met een nieuwe methode (HPV-test), die gevoeliger is dan de oude test (microscopisch onderzoek). De oude test wordt enkel nog gedaan als de eerste afwijkend is. In dat geval wordt ze volledig terugbetaald. Is de HPV-test normaal, dan is de tweede test overbodig. Gebeurt ze toch, dan betalen vrouwen daar zelf voor. Sommige laboratoria bieden systematisch beide tests aan, maar dat is vooral interessant voor de inkomsten van het lab zelf.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Ook Frank Vandenbroucke, minister van volksgezondheid, vindt de handelwijze van enkele laboratoria onaanvaardbaar. Paul Callewaert noemt het ongehoord: ‘Niet alleen lappen pathologen de wetenschappelijke richtlijnen aan hun laars, ze laten vrouwen betalen voor een onderzoek dat niet nodig is’, zegt hij op VRT NWS (1). Sommige laboratoria rekenen 100 euro extra aan.
Waarover gaat het?
Vrouwen tussen 25 en 65 jaar worden al gedurende vele decennia uitgenodigd om op regelmatige basis een uitstrijkje te laten nemen van de baarmoederhals, door hun huisarts of gynaecoloog. In het labo werden de cellen van de baarmoederhals, aanwezig in het uitstrijkje, onderzocht op kwaadaardigheid. Zo kon men baarmoederhalskanker in een vroeg stadium opsporen.
Het uitstrijkje blijft, maar de test die erop gebeurt in het lab is sinds 1 januari 2025 aangepast.
Ben je tussen 25 en 29 jaar?
Je ontvang elke drie jaar een uitnodiging van het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker. Het onderzoek van het uitstrijkje gebeurt op de oude methode: in het labo wordt het staal onder de microscoop onderzocht op de aanwezigheid van afwijkende cellen. Als die er zijn, is verder onderzoek nodig.
Ben je tussen 30 en 64 jaar?
Dan ontvang je vanaf nu elke vijf jaar een uitnodiging. Het labo onderzoekt het staal op de aanwezigheid van het humaan papillomavirus (HPV). Alleen als er HPV gevonden wordt, wordt hetzelfde staal getest op de aanwezigheid van afwijkende cellen onder de microscoop. In die situatie worden de twee tests terugbetaald.
Hoe gaan sommige labo’s uit de bocht?
Sommige labo’s voeren altijd de twee testen uit, ook als er geen HPV gevonden wordt in de eerste test. In dat geval betaalt de patiënt de tweede test uit eigen zak.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een virus: het humaan papillomavirus of HPV. Er bestaan verschillende types van. De meeste vrouwen en mannen (8 op 10) worden via seksuele betrekkingen besmet door het HPV-virus. Vooral bij vrouwen kan het virus schade veroorzaken: het virus nestelt zich in de baarmoederhals.
- Meestal slaagt de afweer erin om het virus helemaal te klaren en is er enkel een voorbijgaande infectie.
- Maar soms blijft het virus hardnekkig in de cellen aanwezig. Deze chronische infectie maakt de cellen onrustig en kan in een later stadium kanker veroorzaken.
Jonge vrouwen zijn zeer vaak drager van deze virussen: daarom blijft men bij hen de oude test doen en bekijkt men de cellen onder de microscoop. Ben je ouder dan 30, dan is het interessanter om het virus op te sporen. Een machine klaart de klus. Als een vrouw van boven de 30 jaar geen HPV draagt, dan weten we dat we gerust 5 jaar kunnen wachten voor een tweede onderzoek. Deze test is nauwkeuriger dan de oude test en ook goedkoper. Bovendien is ze ook interessanter voor de vrouwen, want zij moeten zo minder onderzoeken ondergaan.
Evenwel: artsen die de cellen onder de microscoop onderzoeken, kunnen minder prestaties aanrekenen. Daarom bieden sommige labo’s nu de twee testen gelijktijdig aan. Volgens sommige instanties geeft dat nog meer kansen om kanker te vinden, maar dat verschil is zeer klein. De voordelen wegen niet op tegen de nadelen, zoals meer extra onderzoeken, meer ongerustheid en onnodige behandelingen. Systematisch beide tests aanbieden zou om die redenen zelfs nadeliger kunnen zijn, zegt ook het Internationaal Centrum voor Kankeronderzoek (2,3,4).
Lees hier meer over het bevolkingsonderzoek.
Dit artikel werd gereviewd door prof. Marc Arbyn.
Conclusie
Er zijn nieuwe richtlijnen voor het onderzoeken van een uitstrijkje in het kader van de vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker bij vrouwen vanaf 30 jaar. Vanaf 1 januari worden deze uitstrijkjes getest met een nieuwe methode (HPV-test), die gevoeliger is dan de oude test (microscopisch onderzoek). De oude test wordt enkel nog gedaan als de eerste afwijkend is. In dat geval wordt ze volledig terugbetaald. Is de HPV-test normaal, dan is de tweede test overbodig. Gebeurt ze toch, dan betalen vrouwen daar zelf voor. Sommige laboratoria bieden systematisch beide tests aan, maar dat is vooral interessant voor de inkomsten van het lab zelf.
Referenties
- (2) Das S, Wentzensen N, Sawaya G, et al. Primary human papillomavirus testing vs cotesting: clinical outcomes in populations with different disease prevalence. JNCI : Journal of the National Cancer Institute 2024;116(9):1525-1529.
- (3) Bouvard V, Wentzensen N, Mackie A, et al. The IARC Perspective on Cervical Cancer Screening. N Engl J Med 2021;385(20): 1908-18.
- (4) IARC. IARC Handbooks of Cancer Prevention, Vol 18: Cervical Cancer Screening. 2022.