Geen bewijs voor cruciale leeftijd waarop gezond dieet risico op dementie zou verminderen

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het artikel in Het Nieuwsblad van 13 maart 2025 (1) verwijst naar een recente Britse studie, gepubliceerd in het vaktijdschrift JAMA Network Open (2). De studie bevat de gegevens van 512 Britten (88% mannen) met een gemiddelde leeftijd van 48 jaar.

• Over een periode van 11 jaar noteerden de deelnemers op 3 tijdstippen hun voedingsgewoonten met een vragenlijst.
• De onderzoekers maten hun hersenfuncties door middel van hersenscans en cognitieve testen op de gemiddelde leeftijd van 70 jaar.
  • De hersenscans van personen met een gezonder dieet bij aanvang van de studie bleken sterkere verbindingen te vertonen tussen de hippocampus (deel in de hersenen dat verantwoordelijk is voor je geheugen) en 3 andere hersengebieden.
  • De onderzoekers vonden geen verband tussen een gezond dieet en de score op de cognitieve testen.

Op basis van deze resultaten besluiten de onderzoekers dat een gezond dieet wellicht het meest effectief is in de leeftijdsperiode van 48 tot 70 jaar om het risico op dementie te verkleinen.

Bron

(1) Van Horne K. Dit is volgens wetenschappers de leeftijd waarop je gezonder moet eten om het risico op dementie te verminderen. Het Nieuwsblad. 13 maart 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Als we ouder worden, gaan ons geheugen en ons vermogen om te leren erop achteruit. Die lichte ongemakken zijn geen aandoening, maar horen bij het natuurlijk verouderingsproces.

Als de aantasting van het geheugen en de cognitieve functies een ernstige invloed hebben op de zelfredzaamheid bij dagelijkse activiteiten, het werk en sociale relaties, spreken we over dementie.

Voorkomen van dementie

Volgens een recent rapport over dementiepreventie in de Lancet, een toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift, zou bijna de helft van de dementiegevallen wereldwijd theoretisch voorkomen of uitgesteld kunnen worden door 14 risicofactoren te vermijden (3). Die risicofactoren zijn:

• lager opleidingsniveau,
• gehoorverlies,
• hoge bloeddruk,
• roken,
• obesitas,
• depressie,
• fysieke inactiviteit,
• diabetes,
• overmatig alcoholgebruik,
• traumatisch hersenletsel,
• luchtvervuiling,
• sociale isolatie,
• onbehandeld gezichtsverlies,
• verhoogde cholesterol.

Gezonde voeding is een onderdeel van een hersengezonde levensstijl. Die wint aan belang bij het voorkomen van dementie.

Huidige studie

In de huidige studie concluderen de onderzoekers dat een gezond dieet het meest effectief is om dementie op oudere leeftijd te voorkomen als je het start in de periode tussen 48 en 70 jaar. Hoewel de studie het dieet van een grote groep mensen (>500) voor een lange periode (>10 jaar) opvolgde, is de conclusie te kort door de bocht.

• Het voedingspatroon van de deelnemers werd bevraagd door een vragenlijst. Zelfrapportage is niet de meest betrouwbare bron voor dergelijke gegevensverzameling.
• De hersenscans van deelnemers met een gezonder dieet bij de start vertoonden sterkere hersenverbindingen tussen bepaalde hersenregio’s. Maar de resultaten van de cognitieve testen (geheugen, vloeiendheid van spreken, enzovoort) vertoonden geen enkel verband met het dieet. Met andere woorden: dat wat de onderzoekers op hersenscans zagen, bleek geen effect te hebben op daaraan gerelateerde functies en activiteiten.
• Dementie wordt vastgesteld via een uitgebreide bevraging door een arts die ook de weerslag van de verminderde cognitieve functies op de dagelijkse activiteiten beoordeelt.
• De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 48 jaar bij aanvang en 70 jaar op het einde van de studie. De onderzoekers beschikken niet over de dieetgegevens van personen die jonger zijn dan 48 jaar. Bijgevolg kunnen ze zich niet uitspreken over een periode in het leven waarin gezonde voeding meer of minder effectief zou zijn om dementie te voorkomen.

Conclusie

De Britse studie suggereert dat gezond eten op een bepaald moment in het leven effectiever zou zijn om dementie op latere leeftijd te voorkomen, maar heeft niet de juiste gegevens om dat te onderbouwen. Gezonde voeding maakt deel uit van een hersengezonde levensstijl en helpt bij het voorkomen van bekende risicofactoren voor dementie. Op dit moment is er geen bewijs dat dat effect in een specifieke levensperiode groter zou zijn dan in een andere.

Referenties

• (2) Jensen DAE, Ebmeier KP, Akbaraly T, et al. Association of Diet and Waist-to-Hip Ratio With Brain Connectivity and Memory. JAMA Network Open. 2025;8(3):e250171. doi:10.1001/jamanetworkopen.
• (3) Livingston G, Huntley J, Liu KY et al. Dementia Prevention, Intervention, and Care: 2024 Report of the Lancet Standing Commission. The Lancet 2024; 404(10452): 572-628. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(24)01296-0.