Factcheck: Stress speelt een rol bij 1 op de 3 hartinfarcten

Waar komt dit nieuws vandaan?

In het rijtje risicofactoren voor een hartinfarct, waaronder hoge bloeddruk, hoge cholesterolwaarden, roken en ernstig overgewicht, wordt stress zelden genoemd. De richtlijn ‘hartaanval’ vermeldt stress helemaal niet. De richtlijn ‘hoge bloeddruk', een belangrijke risicofactor voor een hartinfarct, vermeldt wel dat je stress moet proberen te verminderen om je bloeddruk te verlagen. Onrechtstreeks is er dus zeker een verband.

In de krant Het Laatste Nieuws beweert hartspecialist Janneke Wittekoek dat stress een sleutelrol speelt in een derde van alle hartinfarcten.

De Nederlandse cardiologe Wittekoek, onder andere auteur van het boek Het vrouwenhart, maakt er haar missie van om mensen aan te moedigen om hun hart gezond te houden. In 2013 opende ze de HeartLife Klinieken in Utrecht, een privé-kliniek waar vrouwen en mannen met hartklachten behandeld en begeleid worden naar een gezondere levensstijl.

Bron

(1) Dit doet stress met je hart. Cardioloog wijst op alarmsignalen: 'Bij 1 op de 3 hartinfarcten speelt emotionele stress een sleutelrol' – Liesbeth De Corte, Het Laatste Nieuws, 4 september 2023. https://www.hln.be/gezondheid/dit-doet-stress-met-je-hart-cardioloog-wijst-op-alarmsignalen-bij-1-op-de-3-hartinfarcten-speelt-emotionele-stress-een-sleutelrol~aadf66f2/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Emotionele stress kan zowat alle risicofactoren voor een hartinfarct beïnvloeden:

• De bloeddruk verhoogt.
• Je grijpt sneller naar ongezonde snacks, waardoor je cholesterolgehalte kan stijgen.
• De slaap verstoort en gebrek aan slaap verhoogt de kans op ongezonder eten de dag erop.
• Als roker ga je misschien extra sigaretten opsteken.
• Door ongezond te eten kom je aan in gewicht.

Het is moeilijk om de afzonderlijke invloed van stress op het hart hieruit te filteren. In een recent onderzoek (2021) deden wetenschappers die oefening en vonden dat psychologische stress op zich het risico op hartziekten kan verhogen (2). Vooral aanhoudende, hoge stress. 

• In hun studie bekeken de onderzoekers bijna 120.000 deelnemers, met een gemiddelde leeftijd van 50 jaar. Daarvan waren 59% mannen en 41% vrouwen.
• Deelnemers die thuis onder langere periodes van permanente stress leefden, hadden 1,45 keer meer risico op een hartinfarct.
• Chronische stress op het werk zou dat risico zelfs verdubbelen (2,17 keer meer). 

De auteurs benadrukten dat het hier gaat om schattingen gebaseerd op bevragingen van deelnemers, want stress is heel moeilijk te meten.

Jaarlijks worden in België zo’n 15.000 mensen getroffen door een hartinfarct, waarvan bijna de helft met dodelijke afloop (3). Of bij 5.000 daarvan (1 op de 3) stress een sleutelrol speelt, is onmogelijk te achterhalen.

Conclusie

In België krijgen ieder jaar ongeveer 15.000 mensen een hartinfarct. De oorzaken zijn vooral hoge bloeddruk, te veel cholesterol, te weinig beweging, roken en overgewicht. Stress heeft een invloed op al die factoren en veel stress gedurende langere tijd is op zich ook een risicofactor voor een hartinfarct. Of stress een sleutelrol speelt in 1 op de 3 infarcten is heel moeilijk te achterhalen. Janneke Wittekoek heeft wel een punt: stress wordt te weinig genoemd als risicofactor voor een hartinfarct. Af en toe rustiger aan doen, is goed voor het hart.

Referenties

• (2) Santosa A, Rosengren A, Ramasundarahettige C, et al. Psychosocial Risk Factors and Cardiovascular Disease and Death in a Population-Based Cohort From 21 Low-, Middle-, and High-Income Countries. JAMA Netw Open. 2021;4(12):e2138920.
• (3) Belgische Cardiologische Liga. https://liguecardioliga.be/hartinfarct/