Factcheck: Slecht gebruik geneesmiddelen bij COPD vermindert levenskwaliteit snel

Waar komt dit nieuws vandaan?

Op initiatief van minister Frank Vandenbroucke nemen apothekers sinds 1 april een actieve rol op bij de begeleiding van mensen met chronisch obstructieve longziekte (COPD) (1). COPD is een chronische hoest die het ademen bemoeilijkt.

• COPD komt vooral voor bij rokers.
• In veel gevallen wordt de diagnose laattijdig gesteld.
• Stoppen met roken is cruciaal, want de ziekte schrijdt verder. Daardoor kan je steeds moeilijker ademhalen, tot je stikt.
  

Er bestaat geen genezende behandeling, maar patiënten krijgen wel een puffer voorgeschreven. Dat is een geneesmiddel dat je moet inhaleren tijdens diepe inademing. Het geneesmiddel verwijdt de luchtwegen, zodat je weer vrijer kan ademen. Zo’n puffer gebruiken is echter niet eenvoudig. Veel mensen doen het inderdaad verkeerd, zonder dat ze dat door hebben.

In een internationaal onderzoek filmden wetenschappers 1.434 personen met COPD terwijl ze het gebruik van hun puffer demonstreerden in een toestelletje dat meet hoeveel medicatie er doorstroomt.

• Het onderzoek toonde dat 29% (één op de drie) de puffer niet goed gebruikt en dat dat leidt tot een verminderde levenskwaliteit (2).
• De meest voorkomende fouten waren:
  • niet volledig uitademen voor je puft;
  • de adem vervolgens niet goed vasthouden;
  • een verkeerde houding aannemen.

Bron

(1) Torfs, M. Apotheker gaat meehelpen bij behandeling van rokerslong: ‘Meer levenskwaliteit bieden’. VRT NWS. 2 april 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Bij verkeerd gebruik van een puffer komt er te weinig geneesmiddel in je longen terecht, waardoor je je kortademig blijft voelen. Dat komt je levenskwaliteit inderdaad niet ten goede. Een puffer gebruiken is om diverse redenen niet zo simpel als het lijkt:

• Voor sommige systemen moet je de knop indrukken en tegelijkertijd inademen. Dat lukt niet iedereen.
• Druk je te vroeg of te laat, dan komen de medicijnen niet in je longen, maar in de omgevingslucht terecht. Zo kunnen ze niet werken.
  • Resultaat: je gaat nog vaker puffen, om het effect te vergroten. Of je stopt er helemaal mee, omdat je denkt dat het toch niets uithaalt.
• Er bestaan verschillende systemen met vaak een andere inhaleertechniek.
  • Dat aanleren is niet zo evident. Het vraagt oefening, en vooral een goede uitleg en iemand die het juist voordoet, een apotheker bijvoorbeeld.
• Op dat vlak schieten de bijsluiters van deze geneesmiddelen te kort.

De Belgische vereniging van longartsen biedt de app MyPuff aan, met duidelijke filmpjes over alle puf-systemen. Je kan de app gratis downloaden.
Nog makkelijker is het als je apotheker je aanleert hoe je je puffer correct gebruikt. Van die dienst kan je voortaan gratis gebruik maken.

Conclusie

Onderzoek toont dat inhalatiemedicatie, de zogenaamde puffers, door een op de drie personen met COPD verkeerd wordt gebruikt. Dat heeft een direct effect op de levenskwaliteit. Je hebt dan meer last van kortademigheid. Minister Vandenbroucke heeft hier dus gelijk. Een campagne, waarbij apothekers je aanleren hoe je moet puffen, moet daar een antwoord op bieden. Het is aan te bevelen om gebruik van een puffer te laten controleren: er zijn veel systemen, met verschillende technieken. Veel mensen beseffen niet dat ze verkeerd puffen.

Referenties

(2) W. H. Kocks, J., Wouters, H., Bosnic-Anticevich, S. et al. Factors associated with health status and exacerbations in COPD maintenance therapy with dry powder inhalers. npj Prim. Care Respir. Med. 32, 18 (2022).