Wat is het?
Wondroos of erysipelas is een huidinfectie die veroorzaakt wordt door een bacterie, de streptokok. Iedereen heeft deze bacterie, maar die is op een intacte huid onschuldig. Meestal dringt ze de huid binnen via een klein wondje, wat we dan de ingangspoort van de besmetting noemen. Van daaruit verspreidt ze zich in de huid en in het onderhuidse weefsel. De ingangspoort kan een eenvoudige schram zijn, of een vooraf bestaand letsel zoals een beenzweer (ulcus) of een schimmelinfectie tussen de tenen. Als je diabetes hebt, een slechte bloedsomloop of een aandoening die de weerstand vermindert, ben je vatbaarder voor wondroos.
Hoe vaak komt het voor?
Per jaar lopen ongeveer 5 op 1000 mensen wondroos op, evenveel vrouwen als mannen.
Hoe kun je het herkennen?
Wondroos komt veruit het meeste voor op de benen. Er ontstaat een rode, warme en snel groter wordende vlek op de huid. De vlek heeft een ietwat verhoogde rand; dat kun je voelen als je er met de vinger over strijkt. Na een paar dagen kun je blaren zien verschijnen, die mogelijk spontaan opengaan. De klieren in de buurt (bvb. liesklieren bij wondroos op het been) kunnen opzwellen en pijnlijk worden. Soms zie je een rode streep lopen van het letsel naar die klieren (lymfangitis). Al snel zul je ook last krijgen van algemene ziektesymptomen: koorts, spierpijn, hoofdpijn en braakneigingen.
Meestal vind je in de buurt een klein wondje dat dienst deed als ingangspoort. Maar soms vind je dat wondje ook terug op verdere afstand van de eigenlijke wondroos.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Het uitzicht van wondroos is meestal typisch. De diagnose kan dan ook meestal op zicht gebeuren. Bij erge gevallen wordt een bloedonderzoek gedaan. In geval van wondroos vinden we dan een verhoging van de witte bloedcellen, en de aanwezigheid van ontstekingseiwitten.
Bij vermoeden van wondroos start de arts onmiddellijk met een behandeling, zelfs nog voor de bloeduitslag bekend is.
Wat kun je zelf doen?
De voornaamste maatregel om wondroos te voorkomen is alle mogelijke wondjes goed ontsmetten. Een wondzweer (open been) wordt best door de thuisverpleging verzorgd. Een elastisch verband voorkomt vochtophoping in het been en bevordert het genezingsproces.
Loop liefst niet te lang rond met voetschimmels. Veel mensen die speciale werkschoenen dragen, hebben er last van. Was je voeten tweemaal per dag, droog ze goed af tot ze kurkdroog zijn. Desnoods gebruik je daarvoor een haardroger. Breng daarna een schimmeldodende crème aan, bijvoorbeeld miconazol.
Zie je zo'n rode vlek, teken ze dan af met een stift. Zo kun je zien of ze groter wordt. Is dat het geval, ga dan zo snel mogelijk naar je huisarts. Een vroeg gestarte behandeling kan een ziekenhuisopname voorkomen.
Wat kan je arts doen?
De arts zal onmiddellijk antibiotica opstarten in hoge dosis. De voorkeur gaat naar penicillines. Bij penicillineallergie is clindamycine een goed alternatief. Je arts zal je ook pijnstillers voorschrijven, zoals paracetamol.
Je kunt beter niet te veel rondwandelen of rechtstaan. Probeer je been zoveel mogelijk hoog te leggen om zwelling te vermijden. Wanneer de wondroos geneest, gaat de huid vaak vervellen.
Treedt er ondanks deze behandeling geen beterschap op, dan is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Daar worden antibiotica via een infuus toegediend.
Personen die 3 of meer besmettingen hebben op één jaar, krijgen langdurig antibiotica voorgeschreven, soms wel een jaar lang.
Uiteraard zoekt de arts ook naar de ingangspoort van de besmetting, en zal hij wondjes en schimmelinfecties behandelen. Bij vaak terugkerende infecties en bij open been gebeurt een bloedonderzoek naar diabetes en onderzoek van de bloedvaten.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/wondroos