Wat is wiegendood?
Wiegendood is het plots, onverwacht overlijden van een gezonde baby jonger dan 1 jaar waarbij men geen lichamelijke afwijking of andere oorzaak vindt om de dood te verklaren.
Wiegendood kan je niet voorspellen. Het gebeurt tijdens de slaap, is pijnloos en gebeurt stil. Vaak vind je braaksel terug rond het kind, maar dat is meestal niet de doodsoorzaak.
Wiegendood is niet erfelijk; het gebeurt zelden een tweede keer binnen hetzelfde gezin. Het komt vooral voor bij kindjes onder de 6 maanden (meestal tussen de 2 en 4 maanden) en komt iets vaker voor bij jongens.
Het is belangrijk om te weten dat het niemand zijn schuld is als een kindje aan wiegendood sterft.
Een andere term voor wiegendood is SIDS (sudden infant death syndrome).
Hoe vaak komt wiegendood voor?
Exacte en betrouwbare cijfers over wiegendood zijn er niet. Dat is omdat de diagnose gebeurt door andere doodsoorzaken uit te sluiten en omdat waarschijnlijk niet alle gevallen gerapporteerd worden vanwege het gevoelige karakter.
Wiegendood komt steeds minder vaak voor. In 2018 werden er zes gevallen gemeld in Vlaanderen.
Wat kan je zelf doen?
- Blijf kalm.
- Bel direct 112.
- Prikkel de baby (zonder krachtig te schudden!).
- Roep hulp in van iemand die in de buurt is.
- Als de baby niet reageert op prikkels, pas dan reanimatie en mond-op-mondbeademing toe.
- Schrijf belangrijke informatie op: het tijdstip, de aangetroffen situatie in bedje of wieg, de houding van de baby, de temperatuur (van baby en omgeving), de kledij …
Wat gebeurt er bij een geval van wiegendood?
Als ouder kan je even bij je overleden baby blijven. Dat kan helpen bij het rouwproces.
Als je arts vermoedt dat je kindje gestorven is door wiegendood, zal die altijd de politie contacteren. Meestal zal ook een gerechtsarts ter plekke komen. Dat is de normale procedure bij een plotse, onverklaarde dood. Het betekent niet dat er iemand schuld heeft aan de dood van de baby. Het doel is om te begrijpen waaraan het kindje overleden is.
Om de doodsoorzaak te vinden, zullen er onderzoeken gebeuren. Dat kan zwaar zijn voor de ouders en de rest van de familie. Maar zowel voor de ouders als voor het inzicht in het ontstaan van wiegendood is het belangrijk om de oorzaken en risicofactoren van wiegendood te achterhalen. Ook om te voorkomen dat er opnieuw wiegendood voorkomt in het gezin.
Je arts kan jullie helpen om de resultaten van de onderzoeken te begrijpen. Het is normaal dat bepaalde data, zoals de geboorte- of sterfdatum van je kind, pijnlijke herinneringen bovenhalen en voor veel verdriet zorgen.
Psychologische ondersteuning voor het hele gezin
Het is belangrijk dat het hele gezin geholpen wordt in het rouwproces. De dagen en weken na het overlijden van je kind heb je best geregeld contact met zorgverleners, zoals je huisarts of een psycholoog. Die ondersteunen je zo goed mogelijk.
Het is erg belangrijk voor het hele gezin om te begrijpen dat wiegendood niemand zijn schuld is.
Broers en zussen
Wiegendood heeft ook een effect op de zussen en broers van de overleden baby. Plots zijn ze geen grote broer of zus meer, en ze zijn niet in staat om de oorzaak of betekenis van de gebeurtenis te begrijpen.
Kinderen kunnen wisselend reageren op de dood van hun broertje of zusje. Ze kunnen de dood ontkennen, onverschillig blijven of gedragsstoornissen of psychosomatische klachten ontwikkelen.
Het rouwproces van kinderen verloopt anders dan dat van volwassenen. Kinderen kunnen denken dat iemand verantwoordelijk is voor de dood. Jonge kinderen hebben vaak moeite om te begrijpen wat ‘doodgaan’ betekent.
Vraag zeker hulp aan je zorgverlener om je kinderen op een passende manier te helpen het verlies van hun broertje of zusje te verwerken.
Hoe kan je de kans op wiegendood verkleinen?
- Leg een baby altijd op zijn of haar rug te slapen: dat is de enige veilige slaaphouding. Leg je baby niet op de buik, zelfs niet één keer.
- Rook niet in de omgeving van een baby of tijdens de zwangerschap.
- Let erop dat je kind het niet te warm krijgt: zorg dat het in de kamer niet warmer is dan 18 à 20°C en kleed je kindje niet te warm aan.
- Gebruik geen dekbedden, bedrandbeschermers of kussens. Let erop dat het gezicht van je kindje niet bedekt is en dat je kindje niet onder een deken kan glijden.
- Haal kettingen, fopspeentouwtjes, pluchen dieren … uit het bedje of de wieg.
- Slaap niet in hetzelfde bed als je kindje. Het is wel zinvol om in dezelfde kamer te slapen. Dat is ook goed voor de ontwikkeling van je baby.
- Vermijd absoluut geneesmiddelen met slaapverwekkende bijwerkingen, zoals hoestsiropen met codeïne. Gebruik geen geneesmiddelen zonder doktersadvies.
- Het is belangrijk dat infecties (bijvoorbeeld RSV) tijdig opgespoord en behandeld worden.
- Er bestaat geen enkele commercieel hulpmiddel waarvan bewezen is dat het helpt wiegendood te voorkomen.
- Slaaptesten en het gebruik van een monitor tijdens de slaap bieden geen garantie om wiegendood te voorkomen.
Meer weten?
- Kind en Gezin: wiegendood
- Kind en Gezin: rouw bij kinderen
- Zoek je een zorgverlener in je buurt? Zoek op desocialekaart.be.
Zelfhulpgroepen
- Met Lege Handen: een zelfhulpgroep van en voor ouders van een overleden baby
- OVOK: een luisterend oor voor ouders die hun kind verloren hebben
- Trefpunt Zelfhulp: zoek een zelfhulpgroep in Vlaanderen