Wat is het?
Een vreemd voorwerp is een voorwerp dat een kind inslikt en zo in de slokdarm, maag of darm terechtkomt. Ook in eten kan dus een vreemd voorwerp zitten, bijv. een visgraat of kippenbeentje. Kinderen exploreren vaak allerlei voorwerpen met de mond, en slikken regelmatig iets in. Vaak zijn het kleine dingen en gaat het onopgemerkt voorbij. Grotere voorwerpen zoals muntstukken, kleine batterijtjes of speelgoed kunnen echter blijven steken op elk niveau van het maagdarmkanaal. Daar kunnen ze al dan niet klachten veroorzaken, door hun grootte of omdat ze giftige of bijtende stoffen bevatten.
Hoe kun je het herkennen?
Als het om kleine voorwerpen gaat zonder scherpe kantjes, merk je meestal helemaal niets. Ze zakken naar de maag en passeren de darm zonder problemen. Samen met de stoelgang komen de voorwerpen naar buiten, waar ze dan toevallig worden opgemerkt.
Grotere voorwerpen kunnen wel symptomen veroorzaken. Als ze afgerond zijn, zoals een knopbatterij, muntstuk of knikker, raken ze meestal wel in de maag, en vandaar verder naar buiten. Soms blijven voorwerpen, al dan niet tijdelijk, in de slokdarm steken. De voornaamste klacht is dan kokhalzen en soms pijn. De klachten verdwijnen als het voorwerp in de maag geraakt.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Als er geen symptomen zijn, zal de arts een afwachtende houding aannemen en vragen om de stoelgang te inspecteren. Is het voorwerp er na 48 uur nog niet uit, dan wordt een röntgenfoto gemaakt om na te gaan waar het precies zit.
Voorwerpen groter dan 2 cm kunnen zich aan het slijmvlies van de maag hechten. In dat geval zal de arts daarom altijd een foto nemen.
Wat kun je zelf doen?
Als er geen klachten zijn, hoef je niets te doen. Normaal gezien komt het vreemd voorwerp binnen de 48 uur met de stoelgang naar buiten. Als dit niet het geval is, ga je best even langs bij je arts.
Als het kind kokhalst, kan het zijn dat het voorwerp niet in de maag geraakt, maar blijft steken in de slokdarm. Dit kan levensbedreigend zijn en moet altijd met een endoscoop (een buis om in de slokdarm te kijken) verwijderd worden. Probeer het kind niet te doen braken, maar ga ermee naar een spoedgevallendienst.
Na het inslikken van batterijen kunnen erosieve stoffen vrijkomen die het slijmvlies kunnen beschadigen. Wees dus alert voor klachten als buikpijn of een branderig gevoel tot het batterijtje het lichaam verlaten heeft. Een batterij die kwik bevat (deze zijn verboden in de Europese Unie) moet direct uit het maagdarmstelsel verwijderd worden.
Wat kan je arts doen?
Soms kan de arts medicatie voorschrijven die de voortgang van het vreemd voorwerp in het maagdarmstelsel bevordert.
Voorwerpen die in de slokdarm of de maag blijven steken, worden steeds verwijderd met een endoscoop. Als op een röntgenfoto blijkt dat het voorwerp verder doorschuift in de darm richting uitgang, dan wordt om de paar dagen een nieuwe Rx gemaakt tot 2 weken na het inslikken. Als het voorwerp uiteindelijk niet spontaan naar buiten komt met de stoelgang, wordt het alsnog endoscopisch verwijderd. Een batterij moet al na 48u in de maag endoscopisch verwijderd worden.