Wat is vitiligo?
Abraak van pigmentcellen
Je lichaam maakt pigment aan in de pigmentcellen (melanocyten). Pigment is een stof die kleur geeft aan:
- je huid,
- je haar,
- het regenboogvlies (iris) van je oog.
Bij de huidziekte vitiligo breekt je lichaam de pigmentcellen in je huid en haar af. De precieze oorzaak is nog niet helemaal duidelijk. Erfelijke factoren spelen zeker een rol.
Er zijn 2 theorieën:
- Vitiligo is een auto-immuunziekte.
- Een auto-immuunziekte is een aandoening waarbij je afweersysteem antistoffen aanmaakt tegen lichaamseigen cellen en die afbreekt.
- Je lichaam kan die cellen niet onderscheiden van vreemd materiaal.
- Daarom probeert het de ‘indringer’ te vernietigen.
- De pigmentcel-vernietigingstheorie: de cellen zouden vernietigd worden doordat er een beschermfactor ontbreekt.
Vitiligo wordt in ieder geval niet veroorzaakt door een infectie. Het is dus zeker niet besmettelijk.
Risicofactoren
Sommige zaken kunnen vitiligo uitlokken, zoals:
- Huidbeschadiging, bijvoorbeeld door brandwonden,
- Zonnebrand.
Andere factoren die soms in verband gebracht worden met vitiligo zijn:
- zwangerschap,
- mentale stress,
- ziekte,
- contact van de huid met sommige chemische producten.
Klachten
Vitiligo veroorzaakt weinig lichamelijke last. Doordat je lichaam de pigmentcellen afbreekt, ontstaan pigmentloze, melkwitte vlekken. Ook je haren in de aangetaste zones zijn wit.
Toch brengt de aandoening nadelen met zich mee:
- Veel personen met vitiligo vinden de huidvlekken niet mooi.
- Ze ervaren ze als storend en hebben het op psychosociaal vlak moeilijk met hun aandoening.
- Kinderen worden er soms mee gepest.
- Mensen met vitiligo hebben meer kans om andere auto-immuunziekten te ontwikkelen, vooral van de schildklier.
- De combinatie met andere auto-immuunziekten is echter uiterst zeldzaam.
Hoe vaak komt vitiligo voor?
- Vitiligo komt voor bij 0,5 tot 2% van de bevolking.
- De huidziekte treft evenveel mannen als vrouwen.
- De helft is jonger dan 20 jaar wanneer de aandoening voor het eerst tot uiting komt. Bij 70-80% ontstaat het voor de leeftijd van 30 jaar.
- Er zijn dikwijls naaste familieleden met dezelfde huidziekte.
Hoe kan je vitiligo herkennen?
De typische vitiligovlekken:
- zijn scherp begrensde, pigmentloze, witte vlekken.
- Indien ze voorkomen op behaarde zones van je lichaam, zijn ook je haren op die plekken wit.
- kunnen voorkomen:
- op je borstkas, vaak rond je navel en tepels,
- in je gezicht, meestal rond je mond en ogen,
- op je ledematen, meestal symmetrisch.
- worden doorgaans geleidelijk groter.
- kunnen uitbreiden over je lichaam.
- Meestal wordt de aandoening met de jaren erger.
- Soms treedt er spontane verbetering op.
- Dat gebeurt vooral op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld, maar bijna nooit aan de handen, lippen en het gelaat.
Segmentale vitiligo
Een bijzondere vorm van vitiligo is segmentale vitiligo:
- De vlekken blijven beperkt tot één lichaamshelft, en meestal ook één lichaamsdeel.
- De uitbreiding van de huidvlekken valt kort na het ontstaan stil. Daarna veranderen de huidvlekken niet veel meer.
Hoe stelt je arts vitiligo vast?
Je arts kan vitiligo doorgaans herkennen op basis van het uitzicht. Soms is vitiligo moeilijk te onderscheiden van andere huidaandoeningen met pigmentverlies, zoals pityriasis versicolor en lichen sclerosus.
Huidbiopsie
Als je arts twijfelt, kan die een huidbiopsie uitvoeren.
- Daarbij neemt hij of zij een klein stukje huidweefsel af uit een van de letsels.
- De arts stuurt dat naar een labo om het te laten onderzoeken.
- Dat kan de diagnose van vitiligo bevestigen.
Bloedonderzoek
Je arts kan eventueel een bloedonderzoek laten uitvoeren.
- Zeker als er aanwijzingen zijn voor andere auto-immuunziekten, kan dat nuttig zijn.
- Er bestaat wel geen bloedtest die vitiligo kan aantonen.
Wat kan je zelf doen?
De pigmentloze huidvlekken verbranden heel gemakkelijk in de zon.
- Smeer je goed in met een zonnebrandcrème (minstens factor 30) of draag beschermende kledij.
- Vitiligovlekken vallen bovendien minder op wanneer de onaangetaste huid niet bruint.
Make-uptechnieken kunnen helpen om de witte vlekken te camoufleren.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Er bestaan verschillende mogelijke behandelingen. De kans op succes hangt af van:
- persoon tot persoon,
- het type vitiligo,
- de uitgebreidheid,
- de plaats van de letsels: zo reageren letsels in het gelaat beter op een behandeling dan letsels aan handen en voeten.
Helaas is er geen behandeling die vitiligo geneest. Om die reden raden huidartsen aan om enkel een behandeling te starten als de letsels op plaatsen zitten die storend zijn. Mogelijke behandelingen zijn:
- huidcamouflage met schoonheidsproducten;
- crèmes op basis van cortisone;
- lichttherapie met UVB-licht of met PUVA;
- Hierbij wordt 2x per week met lampen UV-licht toegediend op de huid in een lichtcabine.
- Deze behandeling krijg je met tussenpozen en moet je lang volhouden.
- Na 1 jaar zien we een verbetering van 60% bij 75% van de letsels.
- pigmentceltransplantaties;
- de zogeheten omgekeerde methode:
- Als er veel en grote vlekken zijn, verkiezen mensen soms om de hele huid bleker te maken.
- Op die manier vallen de vlekken minder op.
Doorverwijzing
- Wil je graag een behandeling starten?
- Bespreek de opties het best met een huidspecialist (dermatoloog).
- Je huisarts kan je doorverwijzen.
- Heb je nood aan emotionele ondersteuning?
- Je huisarts kan je daarvoor doorverwijzen naar een psycholoog.
Meer weten?
- Patiëntenfolder vitiligo UZ Gent
- Patiëntenfolder vitiligo UZ Leuven
- Contact met lotgenoten: https://www.vitiligo.nl/leven-met-vitiligo/contact-met-lotgenoten/