Wat is het?
De menselijke darm werkt constant; de spieren van de darmwand trekken voortdurend samen om de darminhoud voort te stuwen tijdens het verteringsproces. Bij bepaalde aandoeningen kan die darmwerking omwille van verschillende oorzaken stilvallen (ileus).
Bij een darmobstructie (mechanische ileus) belemmert een mechanische oorzaak (tumor, brok harde stoelgang, abces) de passage van de stoelgang in de darm. Ook een litteken van een buikoperatie of een ingeklemde breuk kan de darm afsluiten. Soms kan de darm rond zichzelf draaien, waardoor de passage van de stoelgang én de bloedtoevoer worden afgeklemd. Stukjes darm kunnen ook in elkaar schuiven (invaginatie) en zo aanleiding geven tot een obstructie.
In geval van darmverlamming (paralytische ileus) liggen de spieren van de darmwand stil. De inhoud wordt dus niet langer voortgestuwd. Doorgaans is dit te wijten aan een ernstige infectie, neurologische aandoening of ernstig trauma (ongeval of zware buikingreep). Sommige medicatie en hardnekkige obstipatie kunnen eveneens een paralytische ileus uitlokken.
Een pseudo-obstructie betekent dat alle tekenen wijzen op een obstructie, terwijl er geen obstakel in de darm zit. Dit komt voor bij ziekten die de algemene toestand aantasten, na chirurgische ingrepen en na het (overmatig) gebruik van geneesmiddelen die de darmbewegingen beïnvloeden.
Hoe kan je het herkennen?
Bij een darmobstructie heb je aanvallen van pijnlijke krampen en hoor je veel darmgeluiden. Na enige tijd moet je braken. Hoe dichter de obstructie bij de mond ligt, hoe vroeger je moet braken, en hoe verder van de mond af, hoe later.
In geval van een obstructie in de dikke darm is de buik opgezet.
Is ook de bloedtoevoer belemmerd, dan heb je continu pijn, en gaat de algemene toestand snel achteruit.
Bij paralytische ileus ligt de darm stil, en zijn er geen darmgeluiden te horen of te voelen.
Je hebt ook weinig tot geen pijn.
De buik is wel gezwollen.
Bij een pseudo-obstructie zijn er evenmin darmbewegingen. De buik is opgezet.
Soms zijn er tekenen van een infectie (koorts).
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal de diagnose vermoeden na onderzoek van de buik. Soms doet hij een bloedonderzoek om tekenen van een infectie op te sporen. Het kan zijn dat hij een Rx (foto) en/of scan (CT) van de buik aanvraagt.
Wat kan je zelf doen?
Wees alert voor volgende klachten:
- langer durende verstopping gevolgd door braken; het braaksel ziet er dan soms uit als koffiedik met brokjes erin;
- opgezette buik;
- afwezigheid van darmactiviteit (darmgeluiden).
Contacteer bij deze klachten onmiddellijk je arts. Je kunt het best niets meer eten of drinken, want misschien is een operatie nodig.
Wat kan je arts doen?
Bij vermoeden van (pseudo-)obstructie of darmverlamming (paralytische ileus) word je steeds doorverwezen naar het ziekenhuis, meestal naar de dienst chirurgie.
Eerst krijg je een infuus met zoutoplossing toegediend om de vochtbalans te herstellen.
Afhankelijk van de oorzaak bestaat de behandeling uit medicatie of een heelkundige ingreep.
Een onderliggende infectie wordt behandeld met antibiotica.
Meer weten?
https://www.mlds.nl/ziekten/ileus/