Wat is het?
Langdurige rugpijn bij een kind wordt meestal veroorzaakt door een afwijking van een of meerdere wervels of tussenwervelschijven. Bij zo’n 65% van de kinderen jonger dan 10 jaar is er een specifieke oorzaak te vinden voor de rugpijn, bijv. een breukje of barstje, scoliose (cf. infra), een infectie, een tumor of een systeemziekte (bijv. leukemie). Bij ongeveer 35% van de kinderen met rugpijn vindt men geen duidelijke oorzaak. Verder onderzoek is nodig als de pijn gangstoornissen veroorzaakt of fysieke activiteiten bemoeilijkt. Ernstige rugpijn bij kinderen ouder dan 10 jaar wordt vaak uitgelokt door een tumor (bijv. osteoïd osteoma), een infectie of een systeemziekte (leukemie).
Hoe kan je het herkennen en wat kan je arts doen?
Afhankelijk van de oorzaak van de rugpijn kunnen ook andere bewegingen pijnlijk zijn of kunnen geassocieerde symptomen optreden, zoals koorts of gewichtsverlies.
Rugpijn door (over)belasting van de wervels komt vaak voor bij kinderen en adolescenten van alle leeftijdsgroepen met veel lichaamsbeweging, en is op zich onschuldig. Dit soort rugpijn is gelinkt aan sporten waarbij de rug vaak gebogen wordt, zoals toestelgymnastiek, kunstschaatsen en balletdansen. Een beperking van deze lichamelijke inspanningen gedurende 3 maanden brengt meestal beterschap. De meeste kinderen kunnen nadien zonder symptomen opnieuw hun vroegere sporten opnemen. Soms ontstaat spondylolyse: dit is een breuk of barst in de achterste wervelboog, die het vaakst ontstaat bij kinderen en jongeren die sporten beoefenen waarbij ze de rug vaak naar achter buigen (cf. supra). Dit verloopt soms pijnloos, maar kan ook lagerugpijn veroorzaken die verergert bij belasting.
De diagnose wordt gesteld aan de hand van een röntgenfoto, in sommige gevallen aangevuld met een NMR-scan. Door de sport die het letsel heeft veroorzaakt te mijden en deze eventueel te vervangen door een minder belastende sport, lost het probleem zichzelf vaak op.
We spreken van spondylolisthese bij een verschuiving van twee wervellichamen ten opzichte van elkaar, ten gevolge van een breukje aan beide kanten van eenzelfde wervelboog bij een kind met spondylolyse (cf. supra). Dit kan zonder symptomen verlopen, maar geeft soms lagerugpijn gepaard met spierstijfheid aan de achterzijde van de dijen. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een röntgenfoto. Ook hier kan men het probleem oplossen door de sport die het letsel veroorzaakt heeft te mijden of te vervangen door een minder belastende sport. In sommige gevallen is een operatie nodig als de wervellichamen te ver verschoven zijn of als het probleem steeds terugkeert.
Scoliose is een zijwaartse afwijking van de ruggengraat en komt vaak voor. Het betreft ofwel een houdingsafwijking (corrigeerbaar door het opspannen van de spieren) of een echte vormafwijking (niet corrigeerbaar). De diagnose wordt gesteld aan de hand van een röntgenfoto. De behandeling hangt af van de graad van de afwijking. Soms volstaat enkel opvolging, soms is een korset nodig. Bij heel uitgesproken krommingen is een operatie noodzakelijk, omdat anders hart- en longproblemen kunnen optreden op langere termijn.
Zeldzame aandoeningen
De ziekte van Calvé (of osteochondritis of vertebra plana) komt voor bij kinderen tussen 2 en 10 jaar. Hierbij is een volledige wervel ingedeukt, wat forse pijn kan veroorzaken. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een NMR-scan en er moet steeds een biopsie gebeuren om een bacteriële infectie of tuberculose uit te sluiten.
Discitis is een ontsteking van een of meerdere tussenwervelschijven. Dit kan spontaan ontstaan of door een bacteriële infectie. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een NMR-scan. In geval van een bacteriële infectie moeten langdurig antibiotica toegediend worden via een infuus.
Bij veel nachtelijke pijn moet men denken aan een tumor in de wervels.
Juveniele intervertebrale discusprolaps, dit is vermindering van de kwaliteit van de tussenwervelschijven, kan al op jonge leeftijd beginnen. Soms kan dit leiden tot een discushernia (= uitpuilen van de kern van de tussenwervelschijf), die druk kan uitoefenen op het ruggenmerg. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een NMR-scan. Bij kinderen met een discushernia is vaker chirurgie nodig dan bij volwassenen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij een kind ouder dan 10 jaar volstaan zorgvuldig klinisch onderzoek en röntgenfoto’s van de rug meestal voor een eerste onderzoek naar structurele oorzaken. Bij afwijkende resultaten kan men overgaan tot meer gespecialiseerd onderzoek, zoals een NMR-scan van de rug.
Bronnen
Meer informatie?
https://www.uzleuven.be/nl/scoliose-bij-kinderen
https://www.uzleuven.be/nl/spondylolyse