Wat is het?
Pesten
We spreken van pesten wanneer een dader (individu of groep) kwetsend gedrag vertoont tegenover een slachtoffer. Gedurfd en grensoverschrijdend gedrag komen in de adolescentie vaak voor:
- De meeste jongeren gaan weleens over de schreef, maar gelukkig blijft het meestal binnen de perken.
- Een kleine groep daders vertoont echter hardnekkig probleemgedrag, waarbij ze systematisch een slachtoffer schade berokkenen.
- Dit gedrag piekt tussen 10 en 17 jaar. Daarna verdwijnt het doorgaans vanzelf.
Beïnvloedende factoren
Een complex geheel van factoren kan een impact hebben op pesten en de gevolgen ervan:
- persoonskenmerken en gedrag van:
- de pester;
- het slachtoffer.
- omgevingsfactoren zoals:
- gezinsstructuur;
- groepsgedrag;
- duur en frequentie van het pesten.
Hoe kan je het herkennen?
- Slachtoffers zijn vaak kinderen die door pesters als 'anders' worden beschouwd dan het gemiddelde van de groep. Kinderen zijn vaker het doelwit van pesterijen als ze bijvoorbeeld:
- nieuw zijn op school;
- overgewicht hebben;
- minder goed kunnen volgen op school.
- Pestgedrag kan fysiek zijn, zoals duwen, slaan of schoppen.
- Doorgaans hebben jongens meer te maken met deze vorm van pesten.
- Er zijn ook andere manieren van pesten, zoals uitsluiten uit de groep of roddels verspreiden.
- Dit soort pestgedrag komt vaker voor bij meisjes. Het houdt verband met menselijke relaties.
- Slachtoffers van pestgedrag lijden daar erg onder.
- Op school gaan hun resultaten vaak achteruit.
- Door het pesten zijn ze:
- afwezig op school;
- bang om naar school te gaan (schoolfobie).
- Vaak zijn volwassenen, zoals ouders of leerkrachten, niet op de hoogte van pestgedrag.
- Pesten kan heel subtiel verlopen.
- Vooral oudere kinderen proberen dikwijls te verbergen dat ze gepest worden.
Tot wat kan pesten leiden?
Pesterijen kunnen gevolgen hebben in het latere (volwassen) leven. Weinig gedrag voorspelt zo sterk problemen in de toekomst als pesten.
Gepest worden is een stressvolle gebeurtenis. Het kan leiden tot:
- een laag zelfbeeld;
- relatieproblemen;
- psychische aandoeningen zoals:
Volgende kinderen lopen later in hun leven een groter risico op overmatig alcoholgebruik, criminaliteit en psychische aandoeningen:
- kinderen die betrokken zijn bij pesten:
- als dader;
- als slachtoffer.
- vooral kinderen die anderen pesten en tegelijk zelf gepest worden.
Hoe moet pesten aangepakt worden?
Het is belangrijk dat pesten zo snel mogelijk wordt aangepakt om:
- de gevolgen voor het slachtoffer te beperken;
- te vermijden dat andere kinderen na verloop van tijd een negatief beeld krijgen van het gepeste kind.
Ook de pester heeft er baat bij dat het pestgedrag tijdig wordt opgemerkt en gestopt.
Schoolgemeenschap
Leerkrachten en gezondheidswerkers hebben de taak om goed in de gaten te houden of er op school gepest wordt. Is dat het geval? Dan moeten ze samenwerken met alle betrokkenen om het pestgedrag aan te pakken.
Pesten is een complex fenomeen. Daarom is het belangrijk dat de hele schoolgemeenschap zich inzet om pesten te stoppen met:
- campagnes;
- gerichte programma's tegen pesten;
- strenge, maar rechtvaardigde afspraken.
Op een sterke, maar warme school zijn de resultaten het best.
Psychologische ondersteuning
Daarnaast is het vaak nodig om professionele hulp in te schakelen, zowel voor het slachtoffer als de pester:
- Samenwerking in de zorg (psychologen, maatschappelijk werkers e.d.) draagt bij tot een doeltreffende aanpak.
- Hulpverleners en leerkrachten moeten de sociale vaardigheden van kinderen die betrokken zijn bij pesten helpen verbeteren.
- Kinderen met psychische klachten of aandoeningen worden doorverwezen naar psychologische hulpverlening.
Gesprek met de betrokken partijen
Het kan heel nuttig zijn om de betrokken partijen (dader, slachtoffer en hun families) samen te brengen voor een gesprek. Daarbij is ook een leerkracht en eventueel iemand van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) aanwezig. Zo kunnen ze samen een manier zoeken om het pesten te stoppen.
Opletten met sociale media
Ten slotte moeten ouders alert zijn voor pesten via sociale media. Ze bespreken het best met hun kinderen:
- wat ze via sociale media delen;
- dat ze strikt persoonlijke informatie en paswoorden nooit met anderen mogen delen.
Kinderen aanleren om verstandig om te springen met sociale media, is belangrijk om sterker te staan tegen pestgedrag.
Meer weten?
- https://www.watwat.be/pesten
- https://awel.be/
- https://www.nupraatikerover.be/
- https://kieskleurtegenpesten.be/