Wat is het?
Kinderen kennen verschillende groeifases, waarbij de grootste groeispurt kort na de geboorte en bij het begin van de puberteit plaatsvindt. Na de puberteit stopt de groei; het kind heeft dan zijn of haar volwassen lengte en gewicht bereikt.
De belangrijkste parameters voor het opvolgen en beoordelen van de groei zijn lengte en gewicht. Deze worden vergeleken met de gemiddelde verwachte lengte en gewicht op een bepaalde leeftijd. Die waarden kan je aflezen op groeicurves. Hierbij houdt men ook rekening met de lengte en het gewicht van de ouders. Alleen extreme afwijkingen worden als abnormaal beschouwd.
Artsen gaan de groei van het kind na bij ieder gepland routineonderzoek, zoals bij Kind en Gezin, en later bij de schoolarts. Door op meerdere tijdstippen de lengte en het gewicht van het kind te meten, krijgt de arts een beeld van de groeicurve die het kind volgt.
Als deze curve een heel stuk verwijderd ligt van de gemiddelde groeicurve voor een kind van dezelfde leeftijd, moet de arts dat kind extra goed opvolgen, om eventueel belangrijke aandoeningen te kunnen opsporen.
Hoe kan je het herkennen?
Een te kleine of te grote lengte volgens de standaard groeicurves valt meestal op door vergelijking met leeftijdsgenootjes.
De meest voorkomende oorzaak is een erfelijke normale variatie. Als bijv. beide ouders erg klein zijn, zal hun kind ook eerder klein zijn. Omgekeerd geldt dit ook voor kinderen van erg grote ouders. Dit is dus geen reden voor ongerustheid.
Wereldwijd is ondervoeding de voornaamste oorzaak van gestoorde groei. Ondervoeding kan zowel te wijten zijn aan armoede als aan ziektes, zoals eetstoornissen en bepaalde chronische aandoeningen (bijv. bloedarmoede door malaria, worminfecties, chronische infecties…). De tekorten aan vooral eiwitten en vitamines waarmee dit gepaard gaat, liggen vaak aan de basis van de gestoorde groei.
Soms kunnen herhaalde infecties een tijdelijk verminderde groei verklaren. Zeker bij kinderen jonger dan 1 jaar kan dit ook een oorzaak zijn voor een tijdelijk minder goede evolutie van gewicht en lengte, wat nadien bij herstel van de infectie terug ingehaald wordt.
Prematuur geboren kinderen halen gewoonlijk wat groei in na enkele maanden.
In sommige gevallen is er echter een onderliggende ziekte waardoor het kind niet goed of te snel groeit. Een te kleine gestalte kan bijv. te wijten zijn aan een chronische ziekte of een hormonaal probleem, zoals een te trage schildklier of te weinig groeihormoonproductie.
In zeldzame gevallen kan een genetische aandoening zorgen voor een te trage of te snelle groei.
Ook aandoeningen van het skelet leiden dikwijls tot groeistoornissen. In die gevallen zal je arts andere symptomen en tekens nakijken, zoals bijv. disproportionele lichaamsverhoudingen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Als je arts een afwijking van het groeipatroon vaststelt na herhaalde metingen, zal hij eerst enkele vragen stellen.
Enkele aanvullende onderzoeken, zoals een bloedanalyse en een röntgenfoto, zullen plaatsvinden als je arts dat nodig acht. Aan de hand van een röntgenfoto van de hand beoordeelt men de botleeftijd, om te weten hoeveel het kind nog zou kunnen groeien.
Mogelijk verwijst je arts je dan door naar een specialist, bijv. een kinderendocrinoloog, of gebeuren er bijkomende onderzoeken zoals genetisch onderzoek.
Wat kan je zelf doen?
Meestal volstaat geduld en een gezonde evenwichtige voeding voor het volgen van de eigen, genetisch bepaalde groeicurve.
Zowel een te kleine als te grote gestalte kunnen leiden tot een minderwaardigheidsgevoel. Geef het kind dan ook de nodige ondersteuning.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal eerst onderliggende ziektes behandelen. Afhankelijk van het probleem geeft hij een aangepaste behandeling.
Bij een te kleine gestalte en bijv. een te trage schildklier krijgt de patiënt schildklierhormoon toegediend.
Bij een tekort aan groeihormoon ondergaat de patiënt een groeihormoonbehandeling.
Chronische ziektes worden eerst behandeld.
Bronnen
Meer weten?
- http://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/groei/: informatie voor ouders/opvoeders over de groei en groeiopvolging van het jonge kind tot 2,5 jaar
- http://www.groeiwijzer.nl/: informatie voor ouders/opvoeders over alle onderwerpen die samenhangen met groei, de verschillende groeistoornissen en de behandelmethoden hiervan