Wat is het?
De nieren zijn opgebouwd uit een groot aantal microscopisch kleine filtertjes (glomeruli). Deze filteren water en afvalstoffen uit het bloed, die via de urine worden verwijderd.
Nefrotisch syndroom
Nefrotisch syndroom is een nieraandoening waarbij deze filtertjes zijn aangetast. Hierdoor kunnen ze hun functie niet goed vervullen, en glippen voornamelijk eiwitten in de urine (proteïnurie).
Het wordt gekenmerkt door een combinatie van vochtophoping (oedeem) in de weefsels en eiwitten in de urine (proteïnurie).
Bij kinderen kan de oorzaak van de nierziekte onbekend zijn, maar soms wordt ze veroorzaakt door specifieke ziektebeelden.
Nefritisch syndroom
Bij nefritisch syndroom is er ook schade aan de nierfiltertjes, maar in dit geval komt het door een ontsteking. Er kan hierbij ook bloed in de urine (hematurie) verschijnen en in mindere mate eiwitten.
Vaak ligt een ontsteking, door virussen of bacteriën, aan de basis. Een ontsteking van de nierfiltertjes (glomerulonefritis) na een streptokokken-infectie komt het vaakst voor.
Soms is een systeemziekte, uitgelokt door een stoornis in het afweersysteem, de oorzaak. Het lichaam maakt dan antistoffen aan tegen de eigen cellen.
Ten slotte kan het gaan om een zeldzame aangeboren afwijking.
Hoe vaak komt het voor?
Nefrotisch syndroom is zeldzaam (2 per 10.000 kinderen per jaar). De eerste symptomen treden op bij een leeftijd van 2 tot 5 jaar. Het syndroom komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes.
Omdat nefritisch syndroom vaak veroorzaakt wordt door andere aandoeningen, zijn er geen juiste gegevens bekend over het aantal gevallen. Wel weten we dat 80% van het nefritisch syndroom voorkomt bij kinderen na blootstelling aan groep A-streptokokken (keel- of huidinfectie).
Hoe kun je het herkennen?
Nefrotisch syndroom
Bij nefrotisch syndroom is het voornaamste kenmerk vochtophoping (oedeem). Dit kan overal in het lichaam optreden, maar vooral in de benen en het aangezicht (rond de ogen). In zones met vochtophoping kun je putjes drukken die erin blijven staan na het wegnemen van de druk. Er kan ook vocht ophopen rond de geslachtsorganen, en in extreme gevallen in de buik. Je krijgt dan op korte tijd een opgezette buik, en je gewicht neemt toe.
Nefritisch syndroom
Bij nefritisch syndroom verschijnen de nierklachten meestal 1 tot 2 weken na de keel- of huidinfectie. Die nierklachten kunnen variëren van wat bloed in de urine zonder verdere klachten tot vochtophopingen, hoge bloeddruk en het stilvallen van de nieren, waardoor je bijna niet meer plast.
Bij een (zeldzamere) systeemziekte zijn er, naast de typische niersymptomen, ook algemene klachten zoals koorts, buikpijn, braken, vermoeidheid, huiduitslag, huidbloedingen en gewrichtsontstekingen. Ook kortademigheid en hartfalen kunnen optreden.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij algemene vochtophoping zal de arts steeds een bloed- en urineonderzoek uitvoeren. Grote hoeveelheden eiwit in de urine wijzen op nefrotisch syndroom. Bloed in de urine is vaak (zichtbaar) aanwezig bij nefritisch syndroom, en meestal niet bij nefrotisch syndroom.
Wat kan je arts doen?
Een opname in het ziekenhuis is meestal noodzakelijk om de behandeling op te starten.
Nefrotisch syndroom
Bij nefrotisch syndroom moeten de hoeveelheid vocht en het eiwitgehalte in het bloed nauwkeurig geregeld worden door toediening van serum en plasma.
Zoutbeperking is aangewezen.
De medicamenteuze behandeling bestaat uit toediening van cortisone in hoge dosis, met een traag afbouwschema. Het kind reageert meestal goed op de behandeling, maar herval komt voor.
Nefritisch syndroom
Bij nefritisch syndroom veroorzaakt door streptokokken worden hoge dosissen antibiotica toegediend.
De vocht- en zoutinname moet beperkt worden, naast vochtafdrijvende geneesmiddelen en een behandeling voor hoge bloeddruk.
De symptomen verdwijnen meestal na 2 tot 3 weken.
Meer weten?
https://www.nieren.nl/bibliotheek/3-nierziekten/207-nefrotisch-syndroom-bij-kinderen