Haaruitval

Laatst aangepast op 13/04/2023

Wat is het?

Met haaruitval bedoelen we abnormaal haarverlies.

Hoe groeit haar?

Haren groeien vanuit de haarzakjes.

Het is erfelijk bepaald hoeveel haarzakjes je hebt, en dus ook of je veel of weinig haar hebt.
Met de leeftijd neemt het aantal haarzakjes af en wordt je haardos dus dunner.

Haren groeien volgens een welbepaald patroon.

Tijdens de groeifase worden ze gemiddeld een halve milimeter per dag langer.
Nadien remt de groei af.
Uiteindelijk komen ze in de afbraakfase, waarin het haar uitvalt.
Daarna herbegint deze cyclus van voren af aan.
Het is dus perfect normaal dat er nieuwe haren groeien, en dat er ook voortdurend oude uitvallen.

Abnormaal haarverlies

Als je meer dan 100 haren per dag verliest, wordt het abnormaal. We spreken dan van haaruitval (ook wel kaalheid genoemd).

Kaalheid bij mannen en vrouwen is meestal erfelijk bepaald.
Mannelijke hormonen spelen een rol.
De term ‘abnormaal’ betekent zeker niet dat haarverlies op zich een probleem is.
- Of je kaalheid als een probleem ervaart, is een persoonlijke beleving.

Bijzondere vormen van haaruitval of kaalheid

Soms is een auto-immuunziekte de oorzaak van plotse haaruitval (bij alopecia areata, zie verder) of is er een andere oorzaak (bij telogeen effluvium, zie verder).

Hoe vaak komt het voor?

Ongeveer 60% van de mannen wordt vroeg of laat geheel of gedeeltelijk kaal.

Dat kan al op jonge leeftijd beginnen, maar meestal is het pas na je 40e.
Hoe jonger het begint, hoe groter de kans dat je volledig kaal wordt.

Bij vrouwen is kaalheid veel zeldzamer.

Bij hen treedt het typisch later op (tussen 40 en 60 jaar).
Het haar wordt vooral dunner.
Het achterhoofd wordt nooit volledig kaal.

2 op 100 personen zouden tijdens hun leven minstens 1 keer een aanval van alopecia areata (zie verder) krijgen.

Hoe kan je het herkennen?

We maken een onderscheid tussen plaatselijke en veralgemeende haaruitval.

Plaatselijke haaruitval

Bij plaatselijke haaruitval zien we een kale plek.

Bij schilfering en roodheid van de hoofdhuid op die plek is er mogelijk een schimmelinfectie.
Bij haarverlies in grillige plekken is er mogelijk sprake van trichotillomanie.
- Dat is een aandoening waarbij mensen de drang hebben om hun eigen haren uit te trekken.
Als de kale plekken glad zijn, is het waarschijnlijk alopecia areata.
- Dat is een auto-immuunaandoening waarbij plots kale plekjes ontstaan zonder schilfering of roodheid.
  - Het haar groeit bijna altijd spontaan terug na enkele maanden.
  - Het is wel zo dat in de loop van de jaren er een nieuwe ‘aanval’ van haaruitval kan komen.
  - In sommige gevallen blijft het niet enkel bij het hoofdhaar dat uitvalt:
    - soms vallen ook wimpers, wenkbrauwen en baard uit;
    - soms zijn er ook nagelafwijkingen ter hoogte van de vingers en/of tenen.

Veralgemeende haaruitval

Bij veralgemeende haaruitval valt er abnormaal veel haar uit op alle behaarde plaatsen van het lichaam.

Bij mannen begint kaalheid meestal aan het voorhoofd en aan de slapen, en schuift de haargrens op naar achteren.
Bij vrouwen wordt het haar vooral dunner.
Bij deze gevallen van kaalheid groeit het haar niet meer terug.

Telogeen effluvium is de medische naam voor haaruitval waarbij een groot aantal haren tegelijkertijd stopt met groeien. Veel voorkomende oorzaken van dit type haaruitval zijn bijvoorbeeld:

te traag werkende schildklier;
stress;
bloedarmoede;
chronische aandoeningen;
hormonale schommelingen zoals bijv. bij een zwangerschap en bevalling;
ernstige infecties;
bijwerkingen van geneesmiddelen (denk aan de haaruitval bij chemo).

Meestal valt het haar uit 2 à 4 maanden na het opduiken van de oorzaak. Deze vorm van kaalheid gaat over na ongeveer 6 maanden.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Over het algemeen blijft het onderzoek beperkt tot inspectie van de kale plekken of de uitgevallen haren. Je arts kan aan een aantal haren trekken om te testen hoe sterk ze zijn, of ze breken en hoeveel er loskomen. De arts bekijkt ook welke vorm of kenmerken de haren hebben.

Afhankelijk van waar je arts aan denkt, kunnen volgende tests de arts helpen de diagnose te stellen:

Soms krabt de arts wat materiaal af van het kale plekje en stuurt het naar het labo.
- Zo kan de arts soms een schimmel als oorzaak vinden.
Je arts let ook op tekenen van:
- te veel mannelijk hormoon (hyperandrogenisme) bij vrouwen met uitgesproken haaruitval;
- atopie, coeliakie of schildklierontsteking: deze aandoeningen komen soms samen voor met alopecia areata.
In sommige gevallen kunnen eventueel bloedtests en microscopisch onderzoek van stukjes huid uit de aangetaste zone helpen om onderliggende aandoeningen uit te sluiten.

Bij onduidelijke kenmerken of twijfel over de diagnose of behandeling, kan de arts het advies van een dermatoloog inwinnen.

Wat kan je zelf doen?

Het beste is om even te laten controleren of er geen onderliggende oorzaak is. Als dat niet zo is, kan je eigenlijk alleen maar geduldig afwachten.

Meestal groeien de uitgevallen haren binnen de 6 maanden gewoon terug. De bestaande producten voor de behandeling van haaruitval zijn meestal duur en werken niet goed. Als er geen bewezen tekorten zijn, zijn vitaminen of sporenelementen zoals ijzer en zink meestal zinloos.

Wat kan je arts doen?

Haarverlies of kaalheid is zeker niet altijd een ziekte. In die gevallen is het voor de meeste mensen ook prima te aanvaarden.

Bij onverwachte kaalheid probeert je arts zo goed mogelijk de oorzaak van de haaruitval te achterhalen en een diagnose te stellen.

Vind je de kaalheid vervelend? Dan kan het in een aantal gevallen nuttig zijn een behandeling te proberen. In andere gevallen zijn de resultaten teleurstellend en is het beter om de kaalheid te proberen te aanvaarden en/of er een andere oplossing voor te zoeken.

Bij alopecia areata gebruiken mensen soms lotions op basis van cortisone. Soms wordt cortisone ook lokaal ingespoten in de kale plek. Het effect daarvan is vaak teleurstellend.

Een schimmel kan je behandelen met antischimmelmedicatie.

Veralgemeende haaruitval kan je behandelen met een lokale oplossing van minoxidil. Het effect blijft maar zolang je de behandeling voortzet.

Een andere mogelijkheid bij veralgemeende haaruitval is in sommige gevallen haarimplantatie. Daarbij worden nieuwe haren ingepland tussen de nog aanwezige eigen haren. Dit is meestal erg prijzig.

Natuurlijk kan je bij storende kaalheid ook kiezen voor een haarstukje of pruik. Onder sommige voorwaarden kan je ziekteverzekering een stuk van de kosten vergoeden.

Meer weten?

Bronnen

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.