Wat is het?
Men spreekt van geelzucht bij een pasgeborene wanneer het oogbindvlies (wit van het oog) en de huid geel kleuren tijdens de eerste dagen na de geboorte.
Het is geen ziekte op zich, maar het wijst erop dat er iets misloopt met de afvoer van het bilirubine dat zich opstapelt in de huid en het oogwit. Bilirubine is de geelgekleurde afbraakstof van de rode bloedcellen. Doorgaans is dit een normaal verschijnsel in de ontwikkeling van de pasgeborene. Daarom noemt men het fysiologische geelzucht.
Bij de geboorte heeft een baby een overschot aan rode bloedcellen. Die worden in de eerste levensweek afgebroken. Normaal gezien worden de afbraakproducten door de lever opgeruimd en uitgescheiden via de urine of de ontlasting. Maar door de grote aanvoer van afbraakproducten en de nog niet optimale verwerking ervan door de lever, kan deze afbraak bij pasgeborenen vertraagd gebeuren. Daardoor ontstaat een tijdelijke opstapeling van bilirubine, die binnen de 1 tot 2 weken verdwijnt.
Geelzucht bij een pasgeborene kan nochtans ook een teken zijn van een onderliggende zowel onschuldige als ernstige aandoening. Meestal is het onschuldig en wordt het veroorzaakt door de moedermelk bij start van de borstvoeding of door de verwerking van bloeduitstortingen (ontstaan tijdens de bevalling). De oorzaak kan echter ook een urineweginfectie of een erfelijke aandoening zijn waardoor de baby geen bilirubine kan afbreken. Ten slotte kan het gebeuren dat de bloedgroepen van de moeder en de baby niet verenigbaar zijn. In dat geval breekt de moeder het bloed van het kindje af.
Hoe vaak komt het voor?
Geelzucht komt voor bij 60 % van alle pasgeborenen. Het is frequenter bij prematuurtjes.
Hoe kun je het herkennen?
Het wit van de ogen en de huid worden geel. In erge gevallen kan de baby ook loom worden en slechter drinken. Daardoor neemt hij trager toe in gewicht.
Meestal verdwijnt de gele verkleuring spontaan binnen de 1 tot 2 weken. Bij borstvoeding kan dat wat langer duren, maar het kindje eet dan wel goed en komt goed bij.
Zeer zelden kan een niet-behandelde geelzucht leiden tot een stijging van het bilirubinegehalte in het bloed tot zeer hoge waarden, met als gevolg beschadiging van de hersenen en het centraal zenuwstelsel.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose van geelzucht wordt meestal al in de kraamkliniek gesteld door de kinderarts. Hij zal dan de concentratie van bilirubine laten bepalen in het bloed. Onverenigbaarheid van de bloedgroepen van moeder en kind is doorgaans al tijdens de zwangerschap bekend (via screeningsbloedonderzoek).
Wat kun je zelf doen?
Hou de evolutie van je baby goed in de gaten en hou zijn gewichtsevolutie goed bij. De vroedvrouw, huisarts of kinderarts kan hierbij helpen.
Wat kan je arts doen?
Doorgaans is geen enkele behandeling nodig. Afhankelijk van de resultaten van het bloedonderzoek, kan men de baby onder een lamp met blauw licht leggen (fototherapie). Dit verbetert de afbraak van bilirubine.
In geval van onverenigbaarheid van de bloedgroepen krijgt de moeder onmiddellijk na de bevalling een inspuiting. Hiermee voorkomt men dat bij een volgende zwangerschap het bloed van de baby wordt afgebroken. Soms is het nodig om de baby nieuw bloed te geven (wisseltransfusie).