Wat is het?
EHBO is de afkorting van Eerste Hulp Bij Ongevallen. Hieronder verstaan we alle handelingen die iedereen, ook wie niet medisch opgeleid is, kan uitvoeren als er medische hulp nodig is in afwachting van professionele hulpverlening.
Hieronder volgt een lijst met aandoeningen en een korte beschrijving van wat je als hulpverlener kan doen.
Hartaanval
- Breng jezelf, het slachtoffer en de omstanders in veiligheid.
- Ga na of het slachtoffer nog reageert of bewusteloos is. Stel luid en duidelijk een paar vragen en kijk of het slachtoffer antwoordt of dit probeert te doen:
- ‘Wat scheelt er?’
- ‘Heb je ergens pijn?’
- ‘Wat is er gebeurd?’
- Antwoordt hij niet, knijp dan in de huid. Als daarop ook geen reactie komt, is het slachtoffer bewusteloos en is de toestand mogelijk ernstig. Verwittig dan meteen de dienst 112 of vraag iemand om dit te doen. Verlaat het slachtoffer niet. In afwachting van de komst van de hulpdiensten kun je al starten met de reanimatie. Vraag iemand uit de omstanders om je te helpen.
- Controleer de ademhaling en de hartslag.
- Als het slachtoffer ademt, zal je zijn borstkas zien op en neer gaan. Je kunt ook de luchtstroom voelen door de mond. De hartslag kun je voelen aan de pols of in de halsstreek.
- Voel even met je vinger in de mond of de toegang tot de luchtwegen vrij is en er geen obstakels zijn, zoals losgekomen valse tanden of de tong die naar achter is verplaatst. Neem zo nodig die obstakels weg.
- Is er geen ademhaling en geen hartslag, begin dan meteen met hartmassage en beademing.
- Start met 30 hartmassages:
- Plaats de handen in het midden van de borstkas, haak de vingers van je handen in elkaar.
- Druk de borstkas ongeveer 5 cm naar beneden met een frequentie van 100 à 120 keer per minuut met zo weinig mogelijk onderbrekingen.
- Laat de borstkas na elke compressie omhoogkomen.
- Steun niet op de borstkas.
- Open na de hartmassages de luchtweg door het hoofd achterover te kantelen en de kin omhoog te tillen. Druk met duim en wijsvinger de neus dicht en blaas lucht in de mond. Als je dit correct doet, zal de borstkas omhoogkomen.
- Beadem 2 keer na elkaar en start dan opnieuw 30 hartmassages. Als je niet getraind bent of als het niet mogelijk is om te beademen, ga dan door met alleen hartmassages.
- Als je met 2 of meer hulpverleners bent, kan de ene de massages uitvoeren en de andere de beademing. Je kunt elkaar bij een reanimatie ook om elke 2 minuten afwisselen.
- Blijf reanimeren tot er gespecialiseerde hulp aankomt en de zorg overneemt, tot het slachtoffer weer bijkomt of tot je uitgeput bent.
Bloedingen
- Vraag het slachtoffer om, als het kan, zelf op de wonde te drukken. Trek indien mogelijk wegwerphandschoenen aan. Je weet immers niet of het slachtoffer aan een besmettelijke ziekte lijdt, zoals hepatitis.
- Help het slachtoffer om op de grond te gaan liggen terwijl hij op de wonde drukt.
- Neem zo nodig het drukken op de wonde van hem over. Gebruik verbandmateriaal of een handdoek als drukverband, als dit materiaal aanwezig is.
- Als de bloeding blijft aanhouden, verhoog dan de druk.
- Let erop dat het slachtoffer het bewustzijn niet verliest. Dit doe je best door met hem te blijven praten. Verliest hij het bewustzijn, controleer dan de ademhaling en de hartslag. Vallen die ook weg, start dan met reanimatie.
- Verwittig altijd gespecialiseerde hulp: laat iemand 112 bellen of doe het zelf als je alleen bent.
- Blijf druk uitoefenen op de wonde tot de hulpdiensten aankomen.
Brandwonden
- Bekijk de brandwonden om de uitgebreidheid en de ernst vast te stellen.
- Breng jezelf en het slachtoffer in veiligheid. Zorg ervoor dat je niet in contact komt met bloed of andere lichaamsvochten van het slachtoffer. Trek indien mogelijk wegwerphandschoenen aan.
- Probeer de ernst van de brandwonden in te schatten.
- Bel een arts als het gaat om:
- eerste- of tweedegraadsbrandwonden waarbij minstens 5 à 10% van het lichaamsoppervlak verbrand is;
- derdegraadsbrandwonden;
- brandwonden bij kinderen jonger dan 5 jaar;
- brandwonden bij mensen ouder dan 60 jaar.
- Alarmeer de hulpdiensten via het nummer 112 als het gaat om:
- eerste- of tweedegraadsbrandwonden waarbij meer dan 10% van het lichaamsoppervlak verbrand is;
- derdegraadsbrandwonden waarbij meer dan 5% van het lichaamsoppervlak verbrand is;
- brandwonden bij kinderen jonger dan 1 jaar;
- brandwonden bij mensen ouder dan 75 jaar;
- brandwonden in de mond- of keelholte, het gezicht, de ogen, de handen, de voeten, de gewrichten en de geslachtsdelen;
- circulaire brandwonden (volledig rondom een lidmaat);
- brandwonden veroorzaakt door elektriciteit;
- brandwonden veroorzaakt door chemische stoffen, zoals zuren e.d.
- Bel een arts als het gaat om:
- Eerst water, de rest komt later!
- Koel elke brandwonde zo snel mogelijk af met koel of lauw leidingwater, bijv. onder de kraan of in de douche. Richt de waterstraal enkele centimeters boven de brandwonde en laat het water over de brandwonde stromen.
- Zorg ervoor dat het slachtoffer niet onderkoeld geraakt, een bestaand risico als je lang en uitgebreid moet koelen. Gebruik daarom geen ijskoud water en bescherm het slachtoffer tegen de koude.
- Leg geen ijs op een brandwonde.
- Koel een brandwonde minstens 10 minuten en blijf koelen tot de pijn verlicht is.
- Verwijder kledij en sieraden als ze niet aan de huid vastkleven.
- Prik blaren niet open; hierdoor vergroot het risico op infecties.
- Dek een kleine eerste- of tweedegraadsbrandwonde af met een steriel verband, als dat beschikbaar is. Zo verminder je de kans op infectie.
Hoofdletsels
- Een hoofdletsel kan een hoofdwonde, kneuzing, schedelbreuk, hersenletsel of hersenschudding veroorzaken. Het slachtoffer kan hoofdpijn hebben of suf en verward zijn.
- Breng jezelf en het slachtoffer in veiligheid.
- Controleer indien nodig het bewustzijn, de ademhaling en de hartslag.
- Ga de ernst van de hoofdwonde na. Een hoofdwonde is ernstig als:
- de wonde veroorzaakt werd door een zware slag;
- het voorwerp in de wonde zit;
- de bloeding niet gestelpt kan worden;
- het gezicht verwond is;
- de wonde dieper dan de huid is.
- Raadpleeg gespecialiseerde hulp als:
- het een ernstige wond is die mogelijk gehecht moet worden;
- het slachtoffer zich onwel voelt;
- zijn algemene toestand verslechtert (misselijkheid, sufheid).
- Alarmeer de hulpdiensten via 112 als:
- het slachtoffer bewusteloos is;
- er een hevige kracht op het hoofd van het slachtoffer heeft ingewerkt;
- je een schedelbreuk of wervelletsel vermoedt.
- Dek een lichte hoofdwonde af met een steriel verband, als dat beschikbaar is.
- Spoel een ernstige hoofdwonde niet met water of ontsmettingsmiddel. Onder de wonde kan een open schedelbreuk aanwezig zijn.
- Als het slachtoffer een buil heeft, koel deze dan maximaal 20 minuten af met ijsblokjes in een zakje water of met een koelzakje om de zwelling en de pijn te beperken. Onderbreek het koelen als het slachtoffer er hinder van ondervindt.
- Blijf het slachtoffer observeren om na te gaan of zijn toestand niet verslechtert.
Wervelletsels
- Het slachtoffer kan gevoelsstoornissen en verlammingsverschijnselen hebben. Soms ervaart hij een verminderd of tintelend gevoel in de ledematen. Hij kan pijn hebben in de nek, de hals, de rug of achteraan het bekken, zowel spontaan als bij bewegingen. Soms heeft het slachtoffer blijvende hevige hoofdpijn en kan hij zich vreemd gedragen. Ook zonder klachten kan er een wervelletsel aanwezig zijn.
- Verplaats het slachtoffer niet als je een wervelletsel vermoedt.
- Leg best geen halskraag aan als je niet getraind bent.
- Alarmeer de hulpdiensten via 112. Gespecialiseerde hulpverleners hebben hulpmiddelen om de wervelkolom te immobiliseren.
- Let op alarmsignalen, en ga bij twijfel best uit van de ergste veronderstelling.
- Kalmeer het slachtoffer en overtuig hem niet te bewegen. Immobiliseer zijn nek door met je 2 handen het hoofd onbeweeglijk vast te houden.
- Als het slachtoffer bewusteloos is maar normaal ademt, kantel dan het hoofd achterover en til de kin omhoog om de luchtweg vrij te maken.
- Controleer regelmatig de ademhaling.
Beender- en spierletsels
- Het gekneusde lidmaat doet pijn en kan gezwollen zijn, en het slachtoffer kan het lidmaat minder goed of niet meer gebruiken. De huid kan blauw verkleuren.
- Adviseer het slachtoffer het getroffen lidmaat zo weinig mogelijk te bewegen.
- Verwittig de hulpdiensten als:
- de zwelling zeer uitgesproken is;
- het lidmaat een abnormale stand vertoont;
- het lidmaat abnormaal (on)beweeglijk is;
- het slachtoffer gevoelsstoornissen heeft;
- je twijfelt over de ernst van het letsel.
- Als het gaat om een kneuzing van de bovenste ledematen, verwijder dan eventuele ringen.
- Koel het letsel maximaal 20 minuten af met ijsblokjes in een zakje water of met een koelzakje om de zwelling en de pijn te beperken. Als je geen ijs hebt, gebruik dan koud water.
- Onderbreek het afkoelen als het slachtoffer er hinder van ondervindt. Als de pijn weer opkomt, mag je opnieuw koelen op voorwaarde dat de huid weer een normale temperatuur heeft.
- Breng een steunverband aan als het slachtoffer dat in functie van de pijn toelaat.
Vergiftiging
- Afhankelijk van het product kunnen volgende symptomen onmiddellijk of na verloop van tijd optreden:
- braken;
- braakneigingen;
- zeer grote of kleine pupillen;
- brandwonden in de mond of keelholte;
- hoofdpijn;
- bewustzijnsstoornissen;
- ademhalingsproblemen;
- hartritmestoornissen;
- hartstilstand;
- shock;
- afwijkende huidskleur;
- klamme huid;
- zweten;
- spiersamentrekkingen.
- Vraag op het werk van het slachtoffer na of hij in contact is geweest met giftige stoffen, en noteer welke.
- Heeft de vergiftiging zich thuis voorgedaan, zoek dan rond je naar eventuele lege verpakkingen (bijv. medicatie), flessen, spuitbussen e.d., en houd deze goed bij.
- Open een venster, maar let op dat het slachtoffer niet onderkoelt. Dek hem zo nodig toe met een deken.
- Bescherm jezelf tegen het giftige product met bijv. een mondmaskertje.
- Controleer het bewustzijn en de ademhaling van het slachtoffer.
- Leg een bewusteloos slachtoffer in stabiele zijligging op de linkerzijde.
- Alarmeer de hulpdiensten via het nummer 112 als:
- er ernstige symptomen zijn, zoals ademhalingsmoeilijkheden of bewusteloosheid;
- de toestand van het slachtoffer achteruitgaat.
- Raadpleeg het antigifcentrum via het telefoonnummer 070 245 245. Volg hun advies strikt op.