Wat is het en hoe kun je het herkennen?
Een brandwonde is een beschadiging van de huid en de eventueel onderliggende weefsels door blootstelling aan een vlam, hete vloeistof of voorwerp, elektrische stroom of chemische stoffen.
De diepte van een brandwonde is onder andere afhankelijk van de temperatuur waaraan de weefsels werden blootgesteld en de contacttijd met de warmtebron, stroom of schadelijke stof.
We maken een onderscheid tussen oppervlakkige en diepe brandwonden:
- in geval van oppervlakkige brandwonden is er enkel beschadiging van de bovenste huidlagen. De tastzin blijft intact. Bij uitoefenen van druk op de huid, herwint die na het loslaten opnieuw haar rode kleur. Het wondoppervlak is vochtig, en soms zijn er blaren. Een oppervlakkige brandwonde geneest na 2 à 3 weken.
- bij diepe brandwonden is de tastzin altijd aangetast. Na uitoefenen van druk op de huid wordt die niet opnieuw rood. Het wondoppervlak is vaak droog. Brandwonden veroorzaakt door vlammen of elektrische stroom zijn meestal diep.
Naast het inschatten van de diepte van de brandwonde is ook de grootte van de verbrande zone van belang: een handpalm bij een volwassene komt overeen met ongeveer 1% van het totale lichaamsoppervlak, een bovenste lidmaat met 9%, een onderste lidmaat met 18% en een bovenlichaam met 36% van het lichaamsoppervlak.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal je vragen hoe je je hebt verbrand. Hij zal de diepte en omvang van de brandwonden inschatten. Dit helpt hem om te bepalen of hij zelf een behandeling kan starten. Afhankelijk van de diepte, de uitgebreidheid en de plaats van de brandwonden, kan uw arts dit zelf behandelen. Zo niet is een opname in een gespecialiseerd brandwondencentrum wellicht noodzakelijk.
Wat kun je zelf doen?
Tracht de vlammen te doven. Als de kledij in brand staat, laat het slachtoffer gaan neerliggen en over de grond rollen om zodoende de vlammen te doven.
Start zo snel mogelijk (liefst onmiddellijk) met het spoelen van de brandwonden met lauw water. Doe dit gedurende 15 à 20 minuten. Bij grote verbrande lichaamsoppervlakte moet je de lichaamstemperatuur van het slachtoffer goed in de gaten houden.
Laat vreemde stoffen (bijvoorbeeld asfalt) ter plaatse. Probeer ze niet eigenhandig te verwijderen.
Na het spoelen bedek je de brandwonde met propere doeken tijdens het vervoer van het slachtoffer. Bij kleine brandwonden verzachten vochtige verbanden de pijn, maar bij grotere brandwonden worden best droge doeken gebruikt. Bescherm het slachtoffer tegen onderkoeling en probeer hem gerust te stellen.
In het onderstaande filmpje leggen we uit hoe je een eerstegraads brandwonde verzorgt:
Lees verder onder het filmpje.
Wat kan je arts doen?
De arts zal de wonde inspecteren en de eerste zorgen toedienen (zoals hierboven beschreven).
Bij kleine oppervlakkige brandwonden zal hij onmiddellijk een behandeling starten. Eerst zal de arts de dode weefsels en het vuil verwijderen. De brandwonde wordt verzorgd met een paraffinegaasje en een speciale zalf (informeer u bij de apotheek). De brandwonde wordt vervolgens afgedekt met een dik absorberend verband dat het vocht opneemt die de wonde de volgende 48 uur zal afscheiden. Daarnaast is een goede pijnstilling aangewezen. Een brandwonde evolueert nog verder gedurende ongeveer 48 à 72 uur. Daarom is een herbeoordeling ervan na 2 à 3 dagen nodig.
Bij ernstige brandwonden (diepe brandwonden, brandwonden die groter zijn dan 10% van het lichaamsoppervlak of brandwonden op specifieke locaties) wordt het slachtoffer na toediening van de eerste zorgen overgebracht naar een ziekenhuis of brandwondencentrum. Naast het toedienen van de eerste zorgen zal de arts ook oog hebben voor het openhouden van de luchtwegen en vochttoediening om shock ter voorkomen. Er kunnen immers verwikkelingen optreden zoals hartritmestoornissen, shock (door vochtverlies en huidbeschadiging) en ernstige pijn. Men brengt best het ziekenhuis op voorhand op de hoogte van de ernst van de situatie.