Wat is het?
Asbest is een verzamelnaam voor een groep vezelachtige mineralen. Blootstelling hieraan kan ziekten zoals kanker veroorzaken. Tegenwoordig is het gebruik van asbest in vele landen verboden (in België sinds 1998), maar vóór de invoering van de wetgeving ter zake kwamen heel wat mensen beroepsmatig in contact met deze vezels. Nog steeds bevatten vele oude gebouwen asbest, dat kan vrijkomen tijdens renovatiewerken.
Inademing van asbestvezels kan leiden tot longkanker, mesothelioom (kwaadaardige aandoening van long-, borst-, buik- en/of hartvlies), asbestose, larynxkanker (kanker van het strottenhoofd), eierstokkanker…
Mesothelioom is zeldzaam, maar hangt in bijna 80% van de gevallen samen met een bewezen blootstelling aan asbest (crocidoliet of blauwe asbest). Deze ontstaat pas 30 tot 50 jaar na de blootstelling, ook al was die van korte duur. Een hoge dosis asbestvezels gedurende 1 dag of 1 week kan al volstaan om later een mesothelioom te ontwikkelen. Het is een agressieve kanker waarvoor geen goede behandeling bestaat. De prognose is slecht, met een gemiddelde overlevingsduur van iets meer dan een jaar na de diagnose.
Asbestose is een algemene verstijving van de long door verlittekening van het longweefsel na blootstelling aan asbest. De ziekte wordt vastgesteld op CT-scan. Bij vergevorderde vorm krimpen de longen: de longfunctie vermindert en men wordt kortademig bij inspanning.
Verdikking van het longvlies als gevolg van asbestblootstelling wordt doorgaans vastgesteld met een CT-scan of RX-foto van de longen. Meestal treden plaques op ter hoogte van de 5e tot 10e rib op beide longen. Over het algemeen geven de letsels geen klachten. Deze plaques ziet men ook vaak bij personen niet beroepsmatig aan asbent zijn blootgesteld. Verdikkingen van het binnenste longvlies wijzen op een sterke asbestblootstelling en dus een hoger risico op longkanker. Dit vlies wordt dikker door verlittekening en gaat soms zelfs verkleven met het buitenste longvlies. Ook een longvliesontsteking kan het gevolg zijn van asbestblootstelling (minstens 10 jaar voor het optreden van de klachten).
Bij wie komt het voor?
Het is nog steeds niet helemaal duidelijk wat de drempel is voor een verhoogd risico op asbestkanker. Feit is: hoe hoger de blootstelling, hoe groter de kans op asbestgerelateerde aandoeningen.
De termijn tussen asbestblootstelling en ontstaan van een gevolgaandoening is doorgaans lang, tussen 10 en 40 jaar. Naar schatting lag de piek van door asbest veroorzaakte kankers na eerdere blootstelling rond 2010; vrijwel alle mensen die vandaag aan deze kanker lijden, waren vóór 1994 blootgesteld aan asbest.
Hoe stelt je arts de diagnose?
Als je weet dat je ooit bent blootgesteld aan asbest, is het nodig je regelmatig te laten controleren door een arts.
Hij zal een screening uitvoeren zodat een mogelijke diagnose van de ziekte tijdig kan worden gesteld. Dit gebeurt via een CT-scan.
Ben je daarnaast ook roker, dan zal je arts je ook screenen op longkanker.
Wat kun je zelf doen?
Ben je ooit in contact gekomen met asbest (al dan niet beroepshalve), dan moet je je laten opvolgen door je arts.
Wordt er bij jou na beroepsmatige blootstelling aan asbest een mesothelioom, longvliesverdikking en asbestose vastgesteld, dan kom je onder bepaalde voorwaarden in aanmerking voor een schadeloosstelling door het Asbestfonds.
De combinatie van roken en asbest verhoogt het risico op longkanker aanzienlijk. Stoppen met roken is de boodschap.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Je huisarts zal in overleg met je arbeidsgeneesheer en de longarts (pneumoloog) de nodige stappen zetten.
Mesotheliomen en longkanker vereisen een gespecialiseerde aanpak.
Asbestose is niet te genezen (de verlittekening is onomkeerbaar). Enkel de symptomen kunnen worden behandeld.
Psychologische begeleiding bij kanker
Heb je kanker door blootstelling aan asbest? Kanker heeft een grote impact op je leven en hoe je je voelt. Heb je nood aan psychologische begeleiding? Klik dan hier voor meer informatie.
Meer weten?
- https://www.gezondleven.be/themas/gezondheid-en-milieu/gezond-binnen/stoffen/asbest
- https://www.allesoverkanker.be/asbest