Wat is het?
Wat is asbest?
Asbest is een verzamelnaam voor een groep vezelachtige mineralen. Deze stof werd vooral gebruikt in bouwmaterialen zoals golfplaten, isolatie en dakpannen.
Blootstelling aan asbest kan ziektes zoals kanker veroorzaken.
Tegenwoordig is het gebruik van asbest in veel Europese landen verboden (in België sinds 2002). Maar vóór de invoering van de wetgeving kwamen heel wat mensen via hun beroep in contact met deze vezels.
Veel oude gebouwen bevatten nog altijd asbest. De vezels kunnen vrijkomen tijdens renovatiewerken.
Welke gevolgen heeft asbest voor je gezondheid?
Inademing van asbestvezels kan leiden tot:
- kanker van het strottenhoofd (larynxkanker);
- mesothelioom: kanker van het long-, borst-, buik- en/of hartvlies.
- Deze kanker is zeldzaam, maar hangt in bijna 80% van de gevallen samen met blootstelling aan asbest.
- De kanker ontstaat pas 20 tot 40 jaar na de blootstelling.
- Ook als je maar kort aan asbest bent blootgesteld, kan een mesothelioom ontstaan.
- Mogelijke klachten zijn kortademigheid, pijn in de borstkas, een droge hoest en vermoeidheid.
- asbestose:
- Bij deze aandoening ontstaat er littekenweefsel in de longen.
- Dat gebeurt meer dan 10 jaar na blootstelling aan asbest.
- De ziekte wordt vastgesteld via een röntgenfoto of CT-scan.
- In het begin heb je meestal geen klachten. Bij verdere aantasting krimpen de longen: ze werken dan minder goed en je wordt kortademig bij inspanning. Je kan ook last hebben van een droge hoest.
- verdikking van het borstvlies:
- Dit wordt doorgaans toevallig vastgesteld met een CT-scan of röntgenfoto van de longen.
- Meestal zijn er geen klachten.
- …
Deze pagina gaat niet verder in op longkanker, kanker van het strottenhoofd of eierstokkanker: je kan meer info vinden op die pagina’s zelf.
Bij wie komen deze aandoeningen voor?
Hoe meer je bent blootgesteld aan asbest, hoe groter de kans dat je een van deze aandoeningen ontwikkelt. Meestal duurt het lang voordat de aandoening optreedt.
De meeste mensen met een mesothelioom zijn naar schatting tussen 60 en 85 jaar. Het duurt dan ook 20 tot 40 jaar voor deze kanker zich ontwikkelt.
Een mesothelioom komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen.
Hoe stelt je arts deze aandoeningen vast?
Je arts zal je vragen stellen over je klachten en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Daarna gebeuren er onderzoeken zoals een longfunctietest (voor asbestose) of worden er beelden gemaakt, zoals een röntgenfoto of CT-scan.
Vermoedt je arts dat je een mesothelioom hebt? Dan wordt een klein stukje weefsel weggehaald om te onderzoeken (biopsie).
Als blijkt dat je een mesothelioom hebt, kunnen nog andere onderzoeken volgen: om te bepalen hoe groot de tumor is en of er uitzaaiingen zijn op andere plekken in het lichaam. Met al die onderzoeken kan je arts het stadium van de ziekte vaststellen en bepalen welke behandeling het beste is.
Soms wordt een asbestgerelateerde aandoening per toeval ontdekt op beelden.
Wat kan je zelf doen?
Wanneer moet je naar de dokter?
Ga naar de dokter als je de symptomen herkent.
Hoe bescherm je jezelf tegen blootstelling aan asbest?
Kom je via je beroep geregeld in contact met asbesthoudende materialen? Bescherm jezelf volgens de veiligheidsvoorschriften op je werk. Een preventieve medische screening kan zinvol zijn.
Wat te doen als je asbest aantreft?
- Hechtgebonden asbest (waarbij de vezels stevig vastzitten, zoals in golfplaten, leien of buizen) vormt weinig risico als het in goede staat is. Je kunt het dan laten zitten.
- Ongebonden asbest of hechtgebonden asbest in slechte staat kan gevaarlijk zijn. In dat geval moet het verwijderd worden door een erkend asbestverwijderaar. Op www.asbestinfo.be vind je wie welk type asbest mag verwijderen.
Ben je blootgesteld aan asbest?
Als je maar één keer bent blootgesteld aan asbest, is het niet nodig om bij een arts langs te gaan.
Ben je meermaals in contact gekomen met asbest (al dan niet via je werk), dan moet je je laten opvolgen door je arts. Die zal een screening uitvoeren zodat een mogelijke aandoening tijdig kan worden vastgesteld. De screening kan bestaan uit een lichamelijk onderzoek, longfunctietesten, een röntgenfoto of een CT-scan van de longen.
Rook je? Probeer dan te stoppen, want de combinatie van roken en asbest verhoogt het risico op asbestose en kanker aanzienlijk.
Ga naar de dokter als je de symptomen herkent.
Heb je een asbestgerelateerde aandoening?
Vraag een vergoeding aan
In België kan je een financiële tussenkomst krijgen als je een aandoening hebt die veroorzaakt is door blootstelling aan asbest:
- Ben je aan asbest blootgesteld via je werk? Dan verloopt de tussenkomst via Fedris of Medex, naargelang je werksituatie.
- Ben je niet via je werk blootgesteld? Dan verloopt de tussenkomst via het Asbestfonds.
Leef gezond
- Het is belangrijk om te stoppen met roken om te voorkomen dat je longen verder achteruitgaan.
- Probeer in de mate van het mogelijk actief te blijven en te bewegen.
Zorg dat je gevaccineerd bent
Vaccinaties, zoals die tegen griep, pneumokokken en corona, kunnen helpen om longinfecties te voorkomen. Bespreek dit met je arts.
Zoek steun
- Bij een ernstige aandoening is het zowel voor jezelf als je naasten erg belangrijk om steun te vinden bij mensen om je heen.
- Contact met lotgenoten kan ook waardevol zijn. Zij kunnen je tips en inspiratie geven om met de moeilijke diagnose om te gaan.
- Je kan er ook over praten met je zorgverlener.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Je huisarts zal in overleg met je arbeidsarts en een longarts (pneumoloog) de nodige stappen zetten.
Mesothelioom
Een mesothelioom vereist een gespecialiseerde aanpak. Het is een agressieve kanker die niet te genezen is. Er zijn wel behandelingen die de groei afremmen en de klachten verminderen. Dat heet een palliatieve behandeling.
Een mesothelioom wordt meestal eerst behandeld met immunotherapie of chemotherapie. Een kleine groep patiënten komt in aanmerking voor een operatie, met vooraf of achteraf chemo- of immunotherapie en/of radiotherapie.
Bij immunotherapie wordt je afweer gestimuleerd om kankercellen aan te vallen. Bij chemotherapie krijg je geneesmiddelen die de kankercellen vernietigen of hun groei remmen, waardoor ze uiteindelijk afsterven. Bij radiotherapie wordt de tumor bestraald.
De prognose is helaas slecht: mensen die te horen krijgen dat ze een mesothelioom hebben, overlijden gemiddeld iets meer dan een jaar na de diagnose.
Asbestose
Asbestose is niet te genezen. De symptomen kunnen wel behandeld worden. Bijvoorbeeld met puffers (om de luchtwegen open te zetten) en met zuurstoftherapie.
Bij de meeste mensen blijft de ziekte stabiel.
Longkanker, kanker van het strottenhoofd en eierstokkanker
Klik op de links voor informatie over de behandeling van deze kankers:
Psychologische begeleiding bij kanker
Heb je kanker door blootstelling aan asbest? Kanker heeft een grote impact op je leven en hoe je je voelt. Heb je nood aan psychologische begeleiding? Klik dan hier voor meer informatie.
Meer weten?
- Vlaams Instituut Gezond Leven: info over asbest en gezondheid
- Allesoverkanker.be: info over asbest en kanker
- Informatie over asbest op de website van de Vlaamse overheid
Info over vergoedingen
Patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen
- Vind een zelfhulpgroep op de website van Trefpunt Zelfhulp.