Wat is het?
De nagels beschermen de toppen van de vingers en de tenen. Vingernagels groeien ons hele leven met ongeveer 3 mm per maand, teennagels met 1 mm.
Nagels ondergaan leeftijdsgebonden veranderingen en kunnen aangetast worden door lokale oorzaken, zoals:
- infecties,
- schimmels,
- trauma’s en
- mechanische irritatie.
Sommige huidziekten gaan gepaard met nagelaantasting, zoals:
- eczeem,
- psoriasis.
Hiernaast kunnen nagelproblemen een uiting zijn van een onderliggende aandoening.
Hoe kun je het herkennen?
Vaak voorkomende nagelaandoeningen
- Vanaf de vroege volwassenheid kunnen de nagels geleidelijk brozer worden en groeven, oneffenheden, verdikkingen en splitsing vertonen. Dit wordt nageldystrofie of brozenagelsyndroom genoemd.
- Schimmelnagels komen zeer vaak voor. Meestal treedt een bruingele tot donkere verkleuring op. Soms kan de nagel loskomen van het nagelbed.
- Chronische irritatie kan ontstaan door vocht (bijv. op het werk), herhaalde trauma’s en mechanische oorzaken, zoals slecht passende schoenen, nagelbijten of te frequente manicure. Daardoor kan de nagel splitsen, witte vlekken of lijnen vertonen, losraken aan de tip of dikker en/of krommer worden.
- Infecties komen vooral voor aan de nagelrand, waar een etterophoping verschijnt. De teen of vinger kan ook rood en dik worden. Vaak gaat dit gepaard met een ingegroeide nagel.
Nagelproblemen als gevolg van huidaandoeningen
Als gevolg van huidaandoeningen zoals eczeem en psoriasis kunnen de nagels loskomen of strepen, verdikking, verkleuring en putjes (vingerhoednagels) vertonen.
Nagelproblemen als gevolg van andere ziekten
Een groot aantal ziekten en hun behandelingen kunnen eveneens nagelproblemen veroorzaken.
- Na toediening van specifieke chemotherapie bij kanker, na vergiftiging en na ernstige infecties kunnen witte vlekken, lijnen en brokkelige nagels optreden.
- Chronische longaandoeningen zoals COPD kunnen gepaard gaan met witte verkleuring van de nagels en bolvormige vingerkootjes (trommelstokvingers).
- Bij hand-voet-mondziekte kunnen de nagels loskomen en/of broos worden.
- Bij chronische maagdarmaandoeningen zoals malabsorptie, waarbij onvoldoende voedingsstoffen en vitaminen worden opgenomen, ontstaan soms dwarse groeven, witte lijnen en zogenaamde lepelnagels, waarbij de nagel een holle vorm aanneemt.
- Leverstoornissen gaan gepaard met witte verkleuring van de nagels, met een rode rand aan de top (Terry’s nagels).
- Bij chronische nieraandoeningen ontstaan half-en-half-nagels, die half wit en half rood gekleurd zijn.
Dystrofie van afzonderlijke nagels
Onder dystrofie verstaan we een groeistoornis van de nagel. In de meeste gevallen zullen alle nagels aangetast zijn.
Dystrofie van afzonderlijke nagels wijst meestal op een lokaal probleem, zoals een onderliggende tumor, cyste of wrat.
Verkleuring van de nagels
- Oppervlakkige verkleuring, zoals de bruine kleur bij rokers en mensen die werken met gekleurde producten, kan je makkelijk afschrapen. Onder de verkleuring zit een normale nagel.
- Schimmelnagels kunnen wit en donkerbruin tot zwart verkleuren.
- Bij infectie door sommige bacteriën kleurt de nagel groen.
- De aanwezigheid van een zwarte lijn kan wijzen op een onderliggende moedervlek.
- Blauwe verkleuring is meestal te wijten aan bloedophoping na een trauma.
- Witte vlekken of lijnen kunnen het gevolg zijn van een ontwikkelingsstoornis van de nagel, een trauma of infectie.
- Een gele verkleuring ontstaat vaak door verdikking van de nagel door veroudering. Soms is het een gevolg van een slechte doorbloeding.
Zeldzame oorzaken
Erfelijke of onverklaarbare nagelaandoeningen zijn zeer zeldzaam.
Het kan gaan om langwerpige groeven in de nagel, brokkelige nagels, al dan niet in combinatie met aandoeningen van de huid, het haar en de slijmvliezen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose is niet altijd gemakkelijk, en de behandeling vaak langdurig.
Om een juiste diagnose te stellen, zal je arts gerichte vragen stellen en een zorgvuldig klinisch onderzoek uitvoeren.
Bij twijfel zal hij een staaltje van de aangetaste nagel naar het labo sturen voor een schimmelkweek.
Als je arts een onderliggende aandoening vermoedt, kan hij een klein stukje weefsel wegnemen voor onderzoek (biopsie).
Wat kun je zelf doen?
Draag geen knellend schoeisel als je een ingegroeide teennagel wil vermijden.
Knip je nagels niet rond naar binnen, maar horizontaal.
Bij schimmelnagels en bij mechanische oorzaken kun je je nagels vijlen.
In geval van cosmetische irritatie kun je nagellak gebruiken. Je kan ook een vette zalf op de nagel aanbrengen gedurende 3 maanden.
Een podoloog of pedicure kan een deel van de nagelmisvormingen wegwerken, maar is puur esthetisch en dus niet genezend.
Probeer beter de oorzaak weg te nemen, door bijv. handschoenen te dragen als je met irriterende stoffen werkt. Houd ook steeds de nagels kort.
Vitaminen en sporenelementen hebben geen enkel bewezen gunstig effect op nagelaandoeningen.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de oorzaak.
Bij schimmelnagels zal enkel een orale behandeling gestart worden na grondig afwegen van de voor- en nadelen. Deze behandeling is immers langdurig en kan vervelende bijwerkingen geven, zoals leverstoornissen. Daarom moet men tijdens deze therapie regelmatig bloed laten nemen bij de huisarts. Bij onvoldoende resultaat na 3 maanden wordt 9 maanden afgewacht. Als de nagels daarna nog niet volledig genezen zijn, kan de orale antischimmeltherapie herhaald worden.
Nagelletsels veroorzaakt door een huidaandoening verdwijnen vaak als deze aandoening succesvol behandeld wordt. Hetzelfde geldt voor nagelproblemen door systeemziekten. Nagelletsels als gevolg van psoriasis zijn vaak moeilijk te behandelen. Soms zijn cortisonezalf en orale medicatie nodig.
Bij een ingegroeide teennagel kan je huisarts het irriterende stuk nagel uitsnijden. Dit is een kleine chirurgische ingreep onder lokale verdoving.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/schimmelnagels/ik-heb-schimmelnagels
- https://www.thuisarts.nl/ingegroeide-teennagel/ik-heb-ingegroeide-teennagel