Terechte vraagtekens bij puberteitsremmers voor genderdysforie

Waar komt dit nieuws vandaan?

Deze week zette de televisie-uitzending Pano vraagtekens bij het feit dat kinderen en tieners die kampen met genderdysforie te snel op het pad naar medische transitie worden gezet (1). Bij personen die genderdysforie ervaren, komt hun biologische geslacht niet overeen met hun genderidentiteit.

In verschillende landen gingen alarmbellen af toen ze vaststelden dat het aantal aanmeldingen van genderdysforie pijlsnel steeg van enkele tientallen naar duizenden op jaarbasis (x 100).

• Voordat ze die jongeren op pad zetten naar een transitie, willen de landen eerst meer inzicht krijgen in het fenomeen.
• Daarom besloten bijvoorbeeld Zweden, Engeland en Finland om hier veel voorzichtiger mee om te springen.
  • Dat was zeker het geval toen er aanklachten kwamen van jongeren die spijt hadden van hun transitie.
• In Engeland sloot in 2022 op basis van onafhankelijk onderzoek (2), onder leiding van een Britse kinderarts, ‘s werelds grootste genderkliniek.
  • In de plaats daarvan komen er centra waar psychologen en psychiaters kinderen en jongeren met genderdysforie begeleiden en behandelen. Vaak worstelen zij ook met psychische problemen.
• In België zijn genderteams een stuk voorzichtiger met de opstart van puberteitsremmers.
  • Eerst vinden er een tiental gesprekken plaats met een psycholoog.
  • Toch is ook hier sprake van een duidelijke toename van jongeren die in transitie gaan.

De hoofdreden voor de groeiende terughoudendheid is het gebruik van puberteitsremmers.

• Puberteitsremmers zijn hormoonpreparaten die worden gegeven aan kinderen vanaf 8 jaar met genderdysforie.
• Die middelen, die kinderen tot 2 jaar lang krijgen, veroorzaken een chemische castratie.
  • Dat betekent dat ze de productie van geslachtshormonen helemaal platleggen.
• Het is niet aangetoond dat puberteitsremmers veilig zijn voor de gezondheid van kinderen en jongeren.
• Zo is er grote bezorgdheid over de impact op de botten en de hersenontwikkeling.
• De pillen zouden botontkalking (osteoporose) en stoornissen in de cognitieve ontwikkeling (concentratie, geheugen) kunnen veroorzaken.

Bron

(1) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/03/26/trans-tieners/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Puberteitsremmers werden niet ontwikkeld voor kinderen met genderdysforie, maar voor kinderen met de zeldzame aandoening vervroegde puberteit.

• Zogenaamde secundaire geslachtskenmerken, zoals baardgroei, borstontwikkeling of stemverandering, verschijnen dan veel te vroeg.
• Een behandeling met puberteitsremmers kan die secundaire geslachtskenmerken uitstellen naar een latere, normalere leeftijd.
• Op die manier komen kinderen weer in dezelfde fase als leeftijdsgenoten.

Sinds enkele jaren wordt deze behandeling ook gebruikt voor de groeiende groep kinderen en jongeren (8 à 9 tot 14 à 15 jaar) die lijden aan genderdysforie.

• Puberteitsremmers zouden fungeren als een soort pauzeknop voor de puberteit, zodat het kind kan nadenken over welke richting (jongen of meisje) het uit wil.
• Er zijn echter steeds meer aanwijzingen dat die ‘pauzeknop’ de gezondheid van de behandelde kinderen kan schaden (3,4).
• De behandeling luidt ook geen echte pauze in, aangezien 98% van de kinderen die de puberteitsremmers neemt ook in transitie gaat.
• De start van puberteitsremmers betekent meestal de start van de transitie: de kinderen krijgen in een volgende fase andere hormoonpreparaten die hun transitie naar het gewenste geslacht voortzetten.
• Die hormonen moeten ze levenslang blijven innemen.

Het is niet zo ongewoon dat kinderen laten uitschijnen dat ze liever een meisje of een jongen zouden zijn (genderidentiteit), terwijl ze dat niet lichamelijk zijn (biologisch geslacht). Dat fenomeen is bekend, en onderzoek wijst uit dat het voor minstens driekwart van alle kinderen een voorbijgaande fase is (6). Met de opkomst van genderklinieken zoeken ouders nu vaker medische hulp voor dit fenomeen. In de Londense genderkliniek waren er in de 2 jaar voorafgaand aan de sluiting ruim 5.000 aanmeldingen per jaar. Voor 2020 waren er gemiddeld 250 per jaar.

Conclusie

Genderdysforie bij kinderen is meestal een voorbijgaande fase. Toch zoeken de laatste jaren steeds meer ouders daarvoor medische hulp in een genderkliniek. Sommige kinderen worden, na een tiental gesprekken met een psycholoog, behandeld met puberteitsremmers die de normale puberteit stopzetten. Het merendeel gaat daarna verder in transitie. Na klachten van jongeren die spijt kregen, onderzochten landen de veiligheid van puberteitsremmers. De impact op de fysieke en mentale gezondheid is onvoldoende gekend en de veiligheid niet gegarandeerd. Een aantal Europese landen beschouwt deze behandeling bij kinderen als experimenteel en werd zeer terughoudend. Wie in transitie wil, kan dat beter weloverwogen op volwassen leeftijd beslissen.

Referenties

• (2) https://cass.independent-review.uk/publications/interim-report/
• (3) Society for evidence-based gender medicine. World’s largest pediatric gender clinic shut down due to poor evidence, risk of harm and operational failures. 29 Jul 2022 
• (4) Biggs M. Revisiting the effect of GnRH analogue treatment on bone mineral density in young adolescents with gender dysphoria. J Pediatr Endocrinol Metab 2021;34:937-939.
• (5) Carmichael P, Butler G, Masic U, Cole T et al (2021). Short-term outcomes of pubertal suppression in a selected cohort of 12 to 15 year old young people with persistent gender dysphoria in the UK. PLoS One. 16(2):e0243894. DOI:10.1371/journal.pone.0243894.