Gentse studie zegt dat intensief sporten veroudering mogelijk tegengaat

Waar komt dit nieuws vandaan?

Een recent onderzoek van de UGent toonde dat 6 maanden intensief sporten ons minder snel doet verouderen. Integendeel, zelfs verjongen. De onderzoekers volgden 33 proefpersonen van 35 tot 65 jaar oud gedurende 6 maanden.

• Ze kregen een trainingsprogramma aangepast aan hun persoonlijke basisconditie, waarbij ze drie keer per week intensief moesten fietsen. Dat telde voor gemiddeld 5 uur sporten per week.
• Onder andere de fysieke fitheid en het bloed van de proefpersonen werd na 6 maanden onderzocht. In het bloed zochten de onderzoekers naar epigenetische veranderingen die op veroudering wijzen.
• Na deze 6 maanden hadden de deelnemers 6 maanden verouderd moeten zijn, maar dat was niet het geval. De biologische leeftijd was met 7,7 maanden verminderd. Gemiddeld waren de proefpersonen dus 1,7 maanden jonger geworden.

Dit onderzoek toont dat meer gaan sporten voor een korte tijd al een grote invloed kan hebben op je veroudering (1, 2).

Bron

• (1) De Leur T. Studie toont indrukwekkend effect van intensief sporten op veroudering aan: ‘Grootste winst boek je in het begin’. Het Nieuwsblad. 29 mei 2024. 
• (2) Ghent University Research for Aging Young. Zes maanden bewegen vermindert de veroudering met 8 maanden. 29 mei 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Het is algemeen geweten en bevestigd door veelvuldig onderzoek dat regelmatig sporten goed is voor je gezondheid en je risico op hart- en bloedvatziekten verlaagt (3). Waarin onderscheidt deze studie zich dan van het voorgaande onderzoek over het verband tussen sport en gezondheid?

Epigenetica

Deze studie is het eerste onderzoek dat op een korte termijn kon vastleggen wat de impact is van sporten op de veroudering van ons lichaam. Het onderzocht daarvoor het bloed van proefpersonen op een zeer precieze manier, namelijk door epigenetische veranderingen te meten. Dat zijn subtiele veranderingen aan de genen die wijzen op celveroudering. Die spelen een rol in de ‘biologische leeftijd’.

• Bovenop ons DNA zit een epigenetische laagje dat de werking ervan in goede banen leidt, bijvoorbeeld door de juiste genen aan- of uit te schakelen.
• Naarmate we ouder worden, wordt dat epigenetisch laagje verstoord en kan ons lichaam minder effectief ons DNA gebruiken.
• Dat gaat gepaard met ouderdomsgerelateerde aandoeningen.
• De biologische leeftijd kan verschillen van de chronologische leeftijd: je kan biologisch ouder of jonger zijn dan je werkelijk bent.
• Epigenetische veranderingen kan je in het bloed meten (4, 5).

Dit is verschillend van voorgaand onderzoek, dat gebruik maakte van traditionele meetmethoden zoals fysieke testen, scans en andere bloedwaarden. Die vertellen je alleen iets over je gezondheidsstatus en je risico op het ontwikkelen van ziektes, niet over je tempo van verouderen (4).

Enkele kanttekeningen

• Dit is een ‘pilootstudie’. Dat is een kleinschalige studie die dient als proef om te kijken of een grotere studie in de toekomst haalbaar en nuttig is.
  • De studieresultaten zijn dus niet te veralgemenen voor de volledige wereldbevolking.
  • Daarvoor is een grotere studie nodig met meer proefpersonen (4).
• Het trainingsprogramma had niet hetzelfde effect voor alle deelnemers.
  • Sommige deelnemers werden zelfs epigenetisch ouder.
  • De onderzoekers ontdekten dat degenen met een grotere verbetering in fysieke fitheid ook een betere epigenetische leeftijd hadden (4).
• De epigenetische veranderingen zijn een tijdelijk effect.
  • De meeste winst valt te boeken in het begin van de training.
  • Als je dezelfde proefpersonen nog eens 6 maanden zou laten trainen, zullen ze niet even snel blijven ‘verjongen’ (1, 2, 4).
• Veroudering en zo ook onze epigenetica worden nog door vele andere factoren beïnvloed, zoals stress, alcohol en roken.
  • Je zal je veroudering dus niet volledig kunnen tegengaan door regelmatig te sporten (1, 2, 5).
• De ‘epigenetische’ leeftijd kan sterk beïnvloed worden door een infectie in het bloed.
  • Dat betekent dat je epigenetische leeftijd slechter kan lijken als je op het moment van je bloedafname een infectie hebt.
  • Daarom is de epigenetische leeftijd nog niet de perfecte maat om onze biologische leeftijd en veroudering te bepalen (1, 2, 4, 5).
• Deze studie is gesponsord door onder andere een farmaceutisch bedrijf. We moeten daarom voorzichtiger zijn bij het interpreteren van de resultaten (2).

Conclusie

Sporten is goed voor je gezondheid en verlaagt het risico op hart- en bloedvatziekten. Deze kleine studie met een beperkt aantal deelnemers keek naar het effect van intensief sporten op subtiele veranderingen aan de genen die wijzen op veroudering. Na 6 maanden intensief sporten werd de biologische leeftijd van de proefpersonen gemiddeld 7,7 maanden jonger, tenminste volgens deze epigenetische veranderingen. De betekenis daarvan is nog niet helemaal duidelijk. Er zijn grotere studies nodig om de resultaten te bevestigen. Ook andere factoren zoals infectie, stress en roken beïnvloeden onze epigenetica en veroudering, dus regelmatig sporten alleen kan veroudering niet volledig tegengaan.

Referenties

• (3) Gezondheid en Wetenschap. Meer bloedvatvernauwingen rond het hart van intensieve duursporters. April 2024. 
• (4) Verweire E. Een fitter lichaam is ook meetbaar jonger. Eos Wetenschap. Mei 2024. 
• (5) Gezondheid en Wetenschap. Verouder je sneller door zwangerschap? Mei 2024. 
• (6) Gezondheid en Wetenschap. Bewegen vermindert je risico op dementie. November 2023. 
• (7) Gezondheid en Wetenschap. Bewegen vermindert je risico op knieartrose. Mei 2024.
• (8) Gezondheid en Wetenschap. Meer dan 6 uur intensief sporten vergroot risico op hartritmestoornis. September 2023.