Factcheck: Effect preventieve borstamputatie bij erfelijke borstkanker is spectaculair

Waar komt dit nieuws vandaan?

Aan de basis van erfelijke borstkanker liggen genetische afwijkingen, die je kan overerven wanneer een van je ouders drager is. Voor borstkanker zijn er 2 genetische afwijkingen of mutaties beschreven: BRCA1 en BRCA2 (‘BReast CAncer’). Dragers van BRCA2 hebben 80% kans om in hun leven borstkanker te ontwikkelen en 20% kans op eierstokkanker.

Om de borstkanker die bijna zeker komt voor te zijn, heb je de keuze: ofwel iedere 6 maanden op controle om je borsten te laten screenen (mammografie en MRI-scans) en er tijdig bij te zijn, ofwel beide borsten preventief chirurgisch laten verwijderen.

• Bij BRCA1-draagsters is het bewezen dat de dubbele amputatie de overlevingskansen meer vergroot dan de 6-maandelijkse controle.
• Voor BRCA2 is het verschil tussen de preventieve borstamputatie en de controles niet zo groot en pleitten Nederlandse onderzoekers dat die dubbele amputatie niet nodig is. Daar is de schrijfster van het opiniestuk (1) het niet mee eens. Ze stelt dat haar kansen op een borstkankervrij leven gestegen zijn van 20 naar 97% en vindt dat alle vrouwen met BRCA2 dat recht moeten hebben.

Bron

(1) https://www.knack.be/opinie/preventieve-borstamputatie-geef-alle-vrouwen-de-kans-om-kankervrij-door-het-leven-te-gaan/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

In België kunnen draagsters van het BRCA1- of BRCA2-gen zelf kiezen tussen de 6-maandelijkse controle of een preventieve dubbele borstamputatie. Veel vrouwen kiezen voor de tweede optie, al gaat het om een vrij zware operatie met niet te onderschatten nazorg. Het risico op borstkanker vermindert wel drastisch.

Een Nederlandse onderzoeksgroep becijferde de overlevingskansen van vrouwen met een borstkankergen die ofwel kiezen voor de 6-maandelijkse opvolging ofwel voor de amputatie (2,3). Daartoe werden bijna 3.000 vrouwen met BRCA1 of BRCA2 gedurende 10 jaar opgevolgd.

• Vrouwen met een BRCA2-mutatie kiezen minder vaak voor een tweezijdige borstamputatie, omdat een BRCA2-borstkanker iets minder agressief is dan een BRCA1-borstkanker.
• Voor draagsters van BRCA1 biedt de operatie duidelijk voordeel tegenover de controles: op 65 jaar is 98% nog in leven, tegenover 93% in de groep die enkel actief wordt opgevolgd.
• Voor BRCA2-draagsters zijn deze cijfers eveneens zeer gunstig, zowel na amputatie als na 6-maandelijkse controles: respectievelijk 100% en 98%.
  • Dorien Vandormael heeft dus gelijk: de kansen op een kankervrij leven na een dubbele amputatie zijn zeer goed. Maar: dat zijn ze ook na 6-maandelijkse controles.
  • Wie voor die laatste optie kiest, heeft een grote kans om in haar leven borstkanker te krijgen en door een zware behandelingsperiode te moeten, maar zij moeten geen preventieve borstamputaties ondergaan.

Vrouwen met BRCA2-genen hebben ook meer kans op eierstokkanker. Daarom laten sommigen ook beide eierstokken preventief wegnemen.

Conclusie

Dorien Vandormael is draagster van het borstkankergen BRCA2, waardoor ze 80% kans heeft om ooit in haar leven borstkanker te ontwikkelen. Door beide borsten preventief te laten verwijderen, verminderde ze dat risico tot bijna nul. Onderzoek bevestigt haar gelijk. Dat betekent echter niet dat een dubbelzijdige borstamputatie de enige oplossing is. Het blijft een erg zware ingreep, en daarom kunnen BRCA2-draagsters ook kiezen voor 6-maandelijkse controles. Ook in dat geval zijn de overlevingskansen zeer goed. De keuze is heel persoonlijk.

Referenties

• (4) Heemskerk-Gerritsen B, Menke-Pluijmers M, Jager A et al. Substantial breast cancer risk reduction and potential survival benefit after bilateral mastectomy when compared with surveillance in healthy BRCA1 and BRCA2 mutation carriers: a prospective analysis. Ann Oncol 2013;24:2029-2035
• (5) Heemskerk-Gerritsen B, Jager A, Koppert L et al. Survival after bilateral risk reducing mastectomy in healthy BRCA1 and BRCA2 mutation carriers. Breast Cancer Research and Treatment http://doi.org/10.1007/s10549-019-05345-2 online 13 July 2019