Wat is het?
Het hart bestaat uit twee voorkamers (boezems) en twee kamers (ventrikels). De hartspier trekt samen onder invloed van een kleine elektrische stroom. Die stroom wordt opgewekt in de sinusknoop, een zenuwknoop in de rechtervoorkamer van het hart. De stroom wordt vanuit de sinusknoop verspreid over de hartspier door een speciaal systeem van zenuwen. Op de overgang tussen de voorkamer en de kamer zit een tweede knoop (atrioventriculaire knoop), die de bezenuwing van de voorkamer verbindt met die in de hartkamers.
Als de stroom de spier van de hartkamers bereikt, trekt die samen. Normaal slaat het hart 60 tot 100 keer per minuut. Bij een hartslag trager dan 60 per minuut spreekt men van bradycardie.
Oorzaken
- Als de oorzaak in de sinusknoop ligt die te traag vuurt, dan noemt men dit sinusbradycardie. Deze situatie kan het gevolg zijn van chronische hart- en vaatziekten, maar kan ook een normale aanpassing zijn van het lichaam, bijvoorbeeld bij duursporters.
- Bradycardie kan ook te wijten zijn aan slijtage van het elektrisch geleidingssysteem van het hart, zoals een blokkering van de tweede knoop (atrioventriculair blok). Hierdoor ontstaat er een probleem met de geleiding van de stroom tussen de voorkamers en de kamers.
- Soms ligt de oorzaak van sinusbradycardie ook buiten het hart zoals:
- braken;
- hoesten;
- verhoogde hersendruk;
- te lage lichaamstemperatuur;
- bepaalde medicatie (bv. bloeddrukverlagende geneesmiddelen);
- een te traag werkende schildklier.
In een gezond hart is deze sinusbradycardie meestal niet erg. Er is pas sprake van een probleem wanneer bradycardie stoornissen van het bewustzijn of tekenen van hartfalen veroorzaakt.
Hoe kan je het herkennen?
Een vertraagde hartslag veroorzaakt niet altijd klachten. Bij een sterk vertraagde hartslag kun je duizelig, vermoeid, of kortademig worden, of zelfs flauwvallen (‘syncope’).
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal je klachten bevragen.
- Hij voelt je polsslag en telt hoe vaak je hart per minuut slaat. Is dat te traag en/of onregelmatig, dan zal hij een hartfilmpje (ECG of elektrocardyogram) verrichten.
- De hartspecialist (cardioloog) kan aanvullen met meer gespecialiseerde onderzoeken zoals een echocardiografie. Hierbij worden beelden van het hart gemaakt met behulp van geluidsgolven.
Wat kan je zelf doen?
Raadpleeg je arts wanneer je:
- je duizelig voelt;
- je zwak voelt;
- de neiging hebt om flauw te vallen.
Wat kan je arts doen?
- Ondervind je geen of weinig last, dan is er geen behandeling nodig.
- Bij meer uitgesproken klachten word je doorverwezen naar een hartspecialist.
- Bij een heel trage pols krijg je atropine toegediend.
- Medicatie die de hartslag vertraagt, wordt stopgezet.
Soms is dat al voldoende om de klachten te doen verdwijnen.
Pacemaker
De keuze van een regelmatige opvolging of een permanente pacemaker hangt af van de oorzaak en de ernst van de klachten. Een pacemaker is een apparaatje met een batterij dat de hartchirurg onder plaatselijke verdoving vlak onder de huid inbrengt. Dit is meestal onder het rechter- of linkersleutelbeen. De pacemaker is met twee draden verbonden met het hart en waakt voortdurend over de hartslag. Zakt deze te laag, dan vuurt het apparaatje een prikkel af waardoor het hart samentrekt.
Heb je een pacemaker, dan moet je regelmatig op raadpleging komen bij de hartspecialist om de goede werking ervan te laten controleren.
Meer weten?
- https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/gids-hartritme/lage-hartslag?tab=2
- https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/medische-onderzoeken/hartfilmpje-(ecg)
- https://www.uzleuven.be/sites/default/files/brochures/leven%20met%20een%20pacemaker.pdf (patiëntenbrochure pacemaker)