Wat is het?
Psychotherapie is een behandelingsvorm die wordt toegepast door een psychotherapeut (psycholoog of psychiater) bij psychische problemen. Deze problemen kunnen sterk variëren:
- fobieën (irreële angsten);
- psychosen (wanen en hallucinaties);
- depressieve stoornissen;
- ontwikkelingsstoornissen;
- problemen bij de interactie tussen kinderen en ouders of andere volwassenen;
- stoornissen in de cognitieve ontwikkeling (het leren) en het gedrag;
- gevolgen van traumatische ervaringen;
- ...
Het doel van psychotherapie is om mensen te helpen met hun angsten en problemen om te gaan. Bij kinderen is het belangrijk om een evenwichtige ontwikkeling te ondersteunen. Soms is het nodig om bij te sturen in de interactie met andere leeftijdsgenoten of met volwassenen. Bij andere kinderen wordt gewerkt aan een positieve visie op zichzelf en op relaties met anderen.
Voor een psychotherapie wordt opgestart, zal een uitgebreid onderzoek gebeuren en een diagnose gesteld worden. Op basis daarvan wordt vooraf een behandelingsplan opgesteld. De familie van het kind wordt steeds bij de behandeling betrokken, en hun instemming voor de behandeling wordt vooraf gevraagd. Oudere adolescenten moeten zelf ook toestemming geven.
Om zo veel mogelijk rust te bewaren is de behandeling altijd op dezelfde plaats en duurt de sessie altijd even lang. Individuele therapie vindt meestal 1 keer per week plaats, en duurt ongeveer 3 kwartier. Een sessie familietherapie duurt iets langer en vindt met grotere tussenpozen plaats.
Welke behandelingsvormen bestaan er?
Psychodynamische individuele therapie
Dit is de meest toegepaste vorm van therapie bij kinderen met angst of depressie. De therapeut laat het kind de innerlijke ervaringen delen, waarbij hij sterk rekening houdt met de individualiteit.
Het doel is:
- een normale psychische ontwikkeling bevorderen;
- helpen omgaan met emoties, problemen en teleurstellingen;
- communicatieve vaardigheden verbeteren;
- eigenwaarde opkrikken;
- angsten verminderen.
Cognitieve psychotherapie
Cognitieve psychotherapie (cognitieve gedragstherapie) richt zich op stoornissen in de ontwikkeling van het leerproces en van denkpatronen. Deze stoornissen ontstaan door aangeleerd gedrag of reacties op deze denkpatronen.
Het doel van de therapie is de negatieve of foute gedachtepatronen over zichzelf of de omgeving aanpassen. Ook het (h)erkennen van emoties en het verbeteren van sociale en communicatieve vaardigheden komen aan bod.
Deze vorm van therapie kan worden gebruikt bij kinderen met een depressie, een eetstoornis, angsten of een aandachts- of gedragsstoornis. Omdat voor deze therapie een bepaalde volwassenheid nodig is in het denkvermogen, wordt het toegepast vanaf schoolgaande leeftijd.
Gezinstherapie
Deze therapie is, meer dan andere behandelingsvormen, gericht op het gezin. Het wordt toegepast als de stoornis van het kind problemen veroorzaakt in de interacties tussen de gezinsleden. Het gezin moet samen nieuwe manieren zoeken om te communiceren, zodat alle gezinsleden hierin kunnen groeien.
Vaak begeleiden 2 of 3 therapeuten het gezin. Het is ook belangrijk dat de gezinsleden betrokken worden bij de behandeling van de stoornis van het kind, zodat ze meer inzicht en begrip kunnen ontwikkelen en de relatie tussen de ouders en het kind kan verbeteren.
Traumatherapie
Bij traumatherapie worden de traumatische ervaringen van het kind geleidelijk doorlopen. Ze worden als het ware herbeleefd, maar dan binnen een gecontroleerde en veilige omgeving. Het aantal sessies is beperkt. Als er een langdurig trauma is, is psychotherapie een betere behandelingsvorm.
Traumatherapie gebeurt door middel van spelen. Op die manier kan het kind zijn emoties uiten, wat therapeutisch kan werken. Bij adolescenten wordt gediscussieerd en geverbaliseerd als traumatherapie.
Therapie voor vroege interactie
Hier gaat het om de relatie tussen de baby of het jonge kind en zijn ouders, dus moeder-kind-therapie of moeder-vader-kind-therapie. Deze therapie kan worden toegepast bij een depressie bij de moeder na de bevalling (postnatale depressie) of als er problemen zijn met eten, slapen of interactie.
De positieve ervaring van het moeder-zijn zorgt voor herstel. De ouders worden direct gesteund in de interactie, maar ook psychodynamische technieken worden gebruikt, waarbij het zelfbeeld, de verlangens en emoties worden aangepakt.
Kunsttherapie
Kunsttherapie richt zich zowel op de expressie zelf als op de interactie met anderen die het teweegbrengt. De therapeut probeert de innerlijke beelden te vertalen en te helpen omgaan met angsten en conflicten die de therapie in de weg staan. Deze behandelingsvorm kan individueel of in groep plaatsvinden.
Psychomotorische therapie
Hierbij wordt de behandeling gecombineerd met fysieke ontspanning en oefeningen, wat als plezierig ervaren wordt. De nadruk ligt op het loslaten van spanning en het nastreven van ontspanning. Hierbij leren kinderen en adolescenten hun gevoelens uiten en luisteren naar anderen. Het kan individueel of in groep worden toegepast bij kinderen met:
- een depressie;
- aandachtstoornissen;
- motorische stoornissen;
- angsten;
- asociaal gedrag;
- autisme;
- anorexia nervosa;
- een laag zelfbeeld.
Therapie met paarden
Paarden worden gebruikt in therapie bij kinderen die lichamelijk gehandicapt of ziek zijn, of gedrags- of emotionele stoornissen vertonen. Het contact met het dier kan communicatievaardigheden stimuleren van geremde en emotionele patiënten.
Het doel is om de kinderen plezier te laten beleven, successen te ervaren en op de eigen vaardigheden te laten vertrouwen. Tijdens de therapie verbeteren:
- de lichamelijke reacties;
- de zintuiglijke functies;
- de spraak;
- het concentratievermogen;
- de zelfbeheersing;
- de sociale vaardigheden.
Muziektherapie
Bij muziektherapie wordt er geluisterd of zelf gemusiceerd. Daarbij worden verschillende delen van de hersenen gestimuleerd. Het kan helpen bij kinderen die het moeilijk vinden om hun verhaal in woorden te vertellen, moeilijk contact maken met andere mensen of agressief of psychotisch zijn. Over het algemeen geeft muziek mensen een beter gevoel, waardoor ook andere behandelingsvormen effectiever kunnen zijn.
Ergotherapie
Ergotherapie is een vorm van therapie waarbij er naar een mens wordt gekeken als samenspel van lichaam en geest. De bedoeling is om het kind te leren zich beter te uiten en dit als succesvol te ervaren. Met creatieve activiteiten zoals drama, muziek, kunst of fysieke oefeningen worden leervaardigheden ontwikkeld.
Door tijdens de therapie vaardigheden te oefenen die in het dagelijks leven nodig zijn, vergroot de onafhankelijkheid en kunnen recreatieve activiteiten die plezier brengen tijdens het dagelijks leven gemakkelijker worden verdergezet.
Groepstherapie
Bij groepstherapie worden de leden van de groep gestimuleerd om communicatievormen te ontwikkelen waarmee ze elkaar kunnen helpen. Vooral voor kinderen die problemen hebben met contact met leeftijdsgenoten is dit een effectieve behandeling. Ze leren aan de hand van spelen of (voor de adolescenten) discussiëren onder begeleiding constructief communiceren. De taak van de therapeut is vooral begeleiding van het gesprek/spel. Een groep bestaat uit 3-5 kinderen met 1-2 begeleiders. Soms worden ook de ouders geïntegreerd in groepstherapie.
Wat kan je als ouder doen?
Als ouder van een kind met psychische problemen is het belangrijk je kind zo veel mogelijk te steunen en achter de diagnose en behandeling van je kind te staan. Hoe jonger je kind, hoe belangrijker om als ouder de behandeling te ondersteunen. Dan verhoogt de kans op een succesvol resultaat. Soms is hiervoor ook therapie voor de ouders nodig, vaak bij een andere therapeut dan die van het kind. Bij adolescenten moet uiteraard met de jongere zelf een aanpak overeengekomen worden.
De therapeut zal altijd contact hebben met de ouders om de juiste achtergrondinformatie over het kind te verkrijgen. Omgekeerd zal de therapeut de ouders uitleg geven over de effecten van de therapie op de ontwikkeling van het kind en hoe de ouders het kind optimaal kunnen ondersteunen in de opvoeding. Er moet een samenwerkingsrelatie ontstaan tussen ouders en therapeut.
Wat kan je arts doen?
Om een goede psychotherapeutische behandeling te starten, moet vooraf een zo duidelijk mogelijke diagnose gesteld worden en moeten doelen voor behandeling vastgelegd worden. Dit laatste gebeurt uiteraard in overleg met de ouders. De arts zal de behoefte aan uitleg en therapie bij de ouders en familieleden nagaan, om zo veel mogelijk steun te kunnen bekomen voor het kind vanuit de directe omgeving.
Meer weten?
https://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/centrum-geestelijke-gezondheidszorg-cgg