Wat is het?
Myasthenia gravis betekent letterlijk ernstige spierzwakte.
Het is een zeldzame auto-immuunziekte, waarbij het lichaam afweerstoffen aanmaakt tegen zichzelf. In dit geval tegen de stoffen die zorgen voor de prikkeloverdracht van de zenuw naar de spier.
Ons zenuwstelsel bestaat uit een centraal deel (hersenen, hersenstam en ruggenmerg) en een perifeer deel (de zenuwen). We hebben zenuwen die instaan voor beweging (motorische zenuwen) en zenuwen die instaan voor ons gevoel (sensibele zenuwen).
Zenuwcellen in de hersenstam en het ruggenmerg staan via zenuwen in verbinding met onze spieren. De verbinding tussen de zenuwen (neuro) en de spieren (musculair) noemen we de neuromusculaire overgang. Bij myasthenia gravis is er een probleem ter hoogte van deze overgang.
Doordat prikkels niet meer goed overgebracht worden van de zenuwen naar de spieren, worden de spieren zwakker. Spieren raken abnormaal vermoeid, waarbij ook verlammingen kunnen optreden.
De verschijnselen en de ernst van myasthenia gravis verschillen sterk van persoon tot persoon. Soms blijft de aandoening beperkt tot een bepaalde groep spieren, zoals die van het hoofd. Vaak zijn de zogenaamde bulbaire spieren aangetast. Dat zijn de spieren die hun zenuwtakken krijgen vanuit de hersenstam, met spraak- en slikstoornissen tot gevolg.
Iemand met myasthenia gravis heeft meer kans dan de gemiddelde bevolking om andere auto-immuunziekten te krijgen (bvb schildklierproblemen).
Hoe vaak komt het voor?
Jaarlijks zijn er 2 tot 8 gevallen per 1 miljoen inwoners. De ziekte ontstaat vooral tussen het twintigste en vijftigste levensjaar.
Zeventig tot 80% van de mensen met myasthenia gravis heeft tegelijkertijd ook een vergroting van de thymus (of zwezerik). Dat is een orgaan in de borstkas.
Bij 15% van de mensen met myasthenia gravis is de spierzwakte beperkt tot de oogspieren.
Hoe kun je het herkennen?
Spierzwakte en vermoeidheid zijn de hoofdklachten. Typisch is dat de spierzwakte toeneemt bij inspanning en verbetert na korte rust.
Wanneer enkel de oogspieren aangetast zijn, heb je vooral last van dubbelzien. Soms hangt een ooglid wat naar beneden en kun je het niet meer optrekken (ptose). Bij aantasting van het gelaat is er een vermindering van de mimiek. Grimassen maken en fluiten zijn dan onmogelijk. Spreken is vermoeiend en men spreekt door de neus.
Hals- en schouderspieren kunnen extreem snel vermoeid geraken, waardoor het onmogelijk is om bepaalde houdingen en inspanningen lang vol te houden.
Ook de spieren van ledematen en heupen kunnen verzwakken.
Een infectie (bvb. longontsteking, sinusitis, tandabces, blaasontsteking...) kan soms een myasthene crisis uitlokken. Naast uitgesproken spierzwakte heb je dan ook last van kortademigheid, naast algemene symptomen zoals koorts, zweten, hartkloppingen en rusteloosheid.
Hoe stelt de arts de aandoening vast?
De aard van de klachten zal je arts doen denken aan myasthenia.
Bij vermoeden van de ziekte zal hij je altijd verwijzen naar een neuroloog voor verder onderzoek.
Wat kun je zelf doen?
Aan de ziekte zelf kun je weinig doen. Wel kun je er rekening mee houden dat de klachten soms verergeren door stress, emoties of hevige inspanning.
Wat kan je arts doen?
De behandeling bestaat uit het onderdrukken van het afweersysteem. Dit bekomt men door langdurige toediening van cortisone of andere medicijnen. Hieraan wordt medicatie toegevoegd die de symptomen onderdrukt.
Bij veralgemeende spieraantasting neemt men de thymus vaak operatief weg. Hiermee verbetert 70% van de mensen, en bij 25% verdwijnen de symptomen volledig.
Aangezien infecties een acute verergering kunnen uitlokken, moet hier extra aandacht aan worden besteed. Een goede tandverzorging kan abcessen voorkomen, en jaarlijkse vaccinatie tegen griep is aangewezen.
Een bijkomend probleem is dat tal van geneesmiddelen niet mogen gebruikt worden bij myasthenie. Voorbeelden zijn morfine, hoestmiddelen, sommige antibiotica, bepaalde slaapmiddelen, statines (cholesterolverlagers), een aantal bloeddrukverlagende middelen… Neem daarom nooit geneesmiddelen zonder eerst aan je arts te vragen of het kan!
Ibuprofen en paracetamol kunnen veilig gebruikt worden bij spierpijn.
Opvolging van zwangerschap en bevalling gebeuren door een specialist. Borstvoeding kan normaal verlopen.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/myasthenia-gravis