Wat is het?
Benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPD) is de meest voorkomende oorzaak van draaiduizeligheid.
Het is een goedaardige aandoening, een gevolg van een stoornis in het evenwichtsorgaan (het labyrinth).
Het labyrinth bevindt zich in het binnenoor en bestaat uit 3 halfcirkelvormige kanaaltjes en twee zakvormige verbredingen waarin de gehoorsteentjes (otolieten) zitten. De kanaaltjes zijn gevuld met een dikke vloeistof die de draaibewegingen registreren. De zakvormige verbredingen registreren versnelling en vertraging. Soms kan het zijn dat kleine stukjes otoliet loskomen en zich verplaatsen naar de halfcirkelvormige kanalen. Dit geeft duizeligheid bij draaibewegingen van het hoofd.
De prognose is goed: meestal verdwijnen de klachten vanzelf na 4 weken.
Hoe vaak komt het voor?
Jaarlijks heeft ongeveer 5% van de bevolking last van duizeligheid. Ongeveer een kwart hiervan wordt veroorzaakt door BPPD.
Het komt vooral bij mensen van middelbare leeftijd en ouder, maar ook bij jongeren, meestal na een hoofdletsel.
In 85 à 95% van de gevallen is het achterste halfcirkelvormige kanaal, een onderdeel van het evenwichtsorgaan, de boosdoener.
Hoe kun je het herkennen?
Je hebt plots het gevoel dat je zelf of de kamer ronddraait.
Meestal wordt het uitgelokt door het hoofd te draaien of door van houding te veranderen.
Soms gaat de duizeligheid gepaard met misselijkheid en braken.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt de diagnose op basis van de typische klachten, en bevestigt die aan de hand van de dix-hallpikekanteltest.
Bij deze test draait hij je hoofd lichtjes en helpt je om snel van zittende naar liggende houding te gaan. Maken je ogen na enkele seconden typische, schokkende bewegingen, én ben je draaiduizelig, dan heb je BPPD.
Soms zijn bijkomende tests nodig om andere oorzaken van duizeligheid uit te sluiten.
Wat kun je zelf doen?
Zet zoveel mogelijk je gewone activiteiten verder. Meestal gaat de aandoening binnen de 4 weken vanzelf over.
Pas wel op met gevaarlijk werk, zoals hoogtewerk op een ladder of dak. Ook achterom kijken tijdens het autorijden kan gevaarlijk zijn. Er zijn oefeningen die de duizeligheid sneller doen verdwijnen, en die je thuis kunt uitvoeren. In het volgende filmpje tonen we hoe je die doet.
Lees verder onder het filmpje.
Ga met gesloten ogen op de rand van het bed zitten, draai je hoofd 45° weg van de aangetaste zijde en ga nadien op je zij liggen gedurende minstens 30 seconden. Dit lokt de duizeligheid uit. Van zodra die over is, kom je weer recht en ga je op je andere zij liggen. Doe deze oefeningen 3 keer per dag en niet langer dan één maand.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
De arts zal eerst afwachten of de duizeligheid spontaan geneest. Medicatie doet bij dit probleem vaak meer kwaad dan goed.
Er bestaan verschillende manoeuvres (herpositioneringsingrepen) waarmee de losgekomen stukjes gehoorsteen vanuit het halfcirkelvormige kanaal terug naar de zakvormige verbredingen worden verplaatst. Deze manoeuvres vergen echter wel wat tijd en gebeuren enkel door een arts of kinesitherapeut met voldoende ervaring hierin.
Brengen ze geen verbetering, dan kan een heelkundige ingreep nodig zijn. Hierbij knipt men de evenwichtszenuw langs de aangetaste zijde door.
Meer weten?
- filmpje thuisoefening
- https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/klachten-en-ziekten/benigne-paroxismale-positieduizeligheid/index.jsp
- Brochure UZ Gent
- www.thuisarts.nl/positieduizeligheid-bppd