Wat is het?
Anafylaxie is een ernstige allergische reactie, die snel kan evolueren naar een levensbedreigende situatie. Een anafylactische reactie komt vaker voor bij mensen met een gekende allergie.
Oorzaken
Verschillende zaken kunnen een anafylactische reactie uitlokken:
- bepaalde voedingsmiddelen (noten, vis, schaaldieren, fruit);
- geneesmiddelen (antibiotica, ontstekingsremmers);
- vaccins;
- insectenbeten en -steken;
- contraststof bij bestraling (radiografie);
- een bloedtransfusie;
- natuurlijk rubber (latex);
- een combinatie van lichaamsbeweging en bijv. tarwe eten.
Hoe kan je het herkennen?
Hoe sneller de symptomen optreden en verergeren, hoe ernstiger de reactie.
De eerste symptomen zijn:
- roodheid van de huid, met een stekend, branderig of jeukend gevoel;
- versnelde hartslag;
- gevoel van zwelling van de keel;
- hoesten.
Soms verliest de persoon het bewustzijn nog voor bovenstaande klachten tot uiting komen.
Na de eventuele eerste symptomen kunnen volgende klachten vrij snel opkomen:
- zwelling van de huid en slijmvliezen;
- voornamelijk oogleden en lippen (angio-oedeem)
- zwelling van de keel met:
- buikpijn, misselijkheid, braken of diarree;
- zweten;
- een gevoel van flauwvallen;
- in ernstige gevallen:
- samentrekking of spasme van de keelspieren;
- bewustzijnsverlies;
- ademhalingsstilstand;
- hartstilstand.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Eerst gaat je arts, indien nodig, over tot dringende eerste hulp.
- Als je voldoende stabiel bent, stelt je arts je vragen over je voorgeschiedenis.
- Hij peilt ook naar het verloop van je klachten.
- Verder voert je arts een lichamelijk onderzoek uit:
- Hij controleert je huid, je bloeddruk en je hartslag.
- Hij beluistert je hart en longen.
Zo kan je arts het onderscheid maken met een astma-aanval, een appelflauwte, andere oorzaken van shock of andere huid- of longaandoeningen.
Wat kan je zelf doen?
Als je een anafylactische reactie vermoedt, contacteer je het best zo snel mogelijk een arts.
Bel met spoed je huisarts, of het noodnummer 112 voor een ambulance bij:
- steeds dikker wordende lippen, tong of keel;
- gezwollen lippen, tong of keel met:
- een piepend geluid bij de ademhaling;
- benauwdheid;
- duizeligheid of flauwvallen;
- snelle hartslag;
- krampende buikpijn of braken.
Adrenalinepen
Heb je vroeger al dergelijke reactie gehad? Dan moet je steeds een kant-en-klare adrenalinespuit (Epipen® of Jext®) bij je hebben. Als zo'n reactie zich voordoet, dan kan je de spuit onmiddellijk zelf toedienen in je dijspier.
Je hebt het best ook een waarschuwing op zak, bijvoorbeeld in je portefeuille. Zo kunnen omstanders beter inschatten wat ze moeten doen wanneer je het bewustzijn zou verliezen.
Wat kan je arts doen?
- De basis van de behandeling bestaat uit adrenaline toedienen via een inspuiting in een spier of via een infuus.
- Daarnaast worden je belangrijkste organen (hart, hersenen en nieren) bewaakt.
- Zo nodig krijg je hiervoor zuurstof toegediend en een infuus met vocht.
Mogelijk is een dringende ziekenhuisopname voor observatie nodig. Zelfs wanneer de symptomen verdwenen zijn, kan de reactie vanzelf opnieuw opflakkeren.
Andere medicatie
- Cortisone via een infuus kan helpen om de anafylactische reactie onder controle te houden. Het werkt echter veel trager dan adrenaline.
- Puffers of aerosol met luchtwegverwijders, bijvoorbeeld salbutamol, verlichten de luchtwegklachten.
- Anti-histaminica (anti-allergische middelen) kunnen helpen bij ernstige huidreacties en jeuk.
Immunotherapie
Als je allergisch bent aan bijen- of wespensteken, kan je daar een speciale behandeling voor volgen. Over deze zogenaamde immunotherapie of desensibilisatie kan een specialist in allergieën (allergoloog) je advies geven.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/dikke-ogen-of-lippen/ik-krijg-ineens-dikke-ogen-of-lippen
- https://www.rodekruis.be