In deze blog beschrijft ambulancier Scott Munro nieuw bewijs van Cochrane over de beste manier om personen met een hartaanval te reanimeren.
Je bent halverwege een drukke nachtshift wanneer je een oproep krijgt over een 64-jarige man die bij hem thuis ineengestort is. Op weg komt er een update. Hij ademt niet. Wanneer je toekomt, ren je naar binnen met je materiaal en zie je dat de persoon op de grond ligt, terwijl zijn partner hem reanimeert. Er ligt een telefoon op luidsprekerstand op de vloer en je hoort de persoon aan de andere kant van de lijn kalm advies geven aan het familielid, dat haar uiterste best doet om haar geliefde in leven te houden. Ze krijgt de instructies om onafgebroken borstcompressies uit te voeren, hard en snel. Maar zonder beademen. Nu je toegekomen bent, nemen jij en je teammaat het over. Maar is het nu best dat jullie ook onafgebroken borstcompressies uitvoeren, of doe je afwisselend borstcompressies en beademing?
Een hartstilstand overleven
Wanneer je een hartstilstand hebt buiten het ziekenhuis, zijn je overlevingskansen niet bepaald fantastisch. Ambulanceteams voeren in het Verenigd Koninkrijk jaarlijks ongeveer 30.000 reanimaties uit, met een overlevingskans van 7-8%. De kans op overleving is het grootst wanneer aan volgende criteria voldaan wordt: snelle herkenning en verwittigen van de hulpdiensten, snelle reanimatie, snelle defibrillatie en nazorgen. Merk je de nadruk op ‘snel’? Wanneer een persoon met een hartstilstand heel snel gereanimeerd wordt, verdrievoudigen zijn overlevingskansen. Helaas wordt in naar schatting slechts 30 tot 40% van de gevallen gereanimeerd door een omstaander voor de hulpdiensten ter plaatste komen.
Compressie én beademing?
Er zijn vele vragen en onzekerheden over de huidige toegediende zorgen bij een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Het International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) heeft een internationale consensus gepubliceerd met wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen, die door nationale instellingen gebruikt worden om hun richtlijnen op te stellen. Slecht 1% van deze aanbevelingen zijn gebaseerd op betrouwbaar bewijsmateriaal. Een vraag die zich stelt bij reanimeren is of borstcompressies zouden moeten afgewisseld worden met beademen of niet. Borstcompressies dienen om het bloed rond te pompen en zo de zuurstofvoorziening voor de hartspier en de hersenen te behouden, terwijl beademen dient om het bloed van zuurstof te voorzien. Van pauzes in borstcompressies werd al eerder aangetoond dat ze in verband staan met een verminderde overleving door een verminderde doorbloeding van de kransslagader. De huidige richtlijnen zeggen dat omstaanders na een telefoontje naar de hulpdiensten best geadviseerd worden om onafgebroken borstcompressies te geven, tenzij ze getraind zijn om borstcompressies af te wisselen met beademing. De hulpdiensten daarentegen wordt aangeraden om borstcompressies en beademing af te wisselen in een ratio van 30:2 (geef 30 borstcompressies en beadem vervolgens 2 maal, dit blijf je herhalen). Wanneer de patiënt een intubatie heeft, kan er 10 maal per minuut beademend worden, zonder onderbreken van de borstcompressies.
Wat zegt de wetenschap?
Een recent gepubliceerd literatuuroverzicht van Cochrane stelde zich deze vragen. Wat moeten ongetrainde omstaanders doen bij een hartstilstand? En wat moeten de hulpdiensten doen? Deze twee apart bekijken is gepast, want reanimatie toegediend door een omstaander of door een hulpverlener zal ongetwijfeld verschillen. De omstaander zal reanimeren op basis van telefonisch advies, zonder veel ervaring, terwijl de hulpverlener opgeleid is, materiaal ter beschikking heeft en ervaren is in het reanimeren. Er werden 4 studies gevonden, met in het totaal 26.742 deelnemers. De belangrijkste uitkomsten waarnaar gekeken werd waren overleving tot na ontslag uit het ziekenhuis en overleving tot op het moment van ziekenhuisopname. Neurologische uitkomsten werden bestudeerd als secundaire uitkomsten. Het overzicht bekeek alleen personen die stierven als gevolg van een hartprobleem. Personen die stierven door een overdosis, verwondingen, alcoholintoxicatie of verstikking werden niet meegenomen in de analyses.
Wat werd er gevonden?
De resultaten toonden aan dat reanimatie door een ongetrainde omstaander via telefonisch advies meer effect heeft wanneer hij continue borstcompressies uitvoert dan wanneer deze onderbroken worden voor beademing. Per 1.000 hartstilstanden zouden er 25 extra overleven tot na ontslag uit het ziekenhuis wanneer omstaanders continue borstcompressies zouden geven. Dit is bewijs van hoge kwaliteit, waardoor verder onderzoek deze inschatting waarschijnlijk niet zou beïnvloeden. Voor getrainde hulpverleners werd dan weer aangetoond dat onafgebroken borstcompressies waarschijnlijk niet voor een hogere overleving zorgen dan borstcompressies afgewisseld met beademen. Dit is bewijs van matige kwaliteit, en het is mogelijk dat er weinig of geen verschil is tussen beide methoden. Er werden lichtjes lagere overlevingskansen gezien, zowel tot opname in als tot ontslag uit het ziekenhuis, maar er was geen verschil in neurologische uitkomsten of ongewenste effecten. Waarom het verschil tussen beide groepen? De onderzoekers die dit overzicht schreven denken dat dit kan liggen aan de kwaliteit van de toegediende borstcompressies die geleverd worden door omstaanders, vergeleken met hulpverleners. Er zijn nog vragen die onbeantwoord blijven. Zo benadrukken de onderzoekers de nood aan onderzoek naar mogelijke ongewenste effecten, neurologische uitkomsten op langere termijn en levenskwaliteit. Verder is ook de invloed van de aanwezigheid en het gebruik van geautomatiseerde externe defibrillatoren (AED toestellen) nog onbekend, alsook of onafgebroken borstcompressies geschikt zijn voor een hartstilstand bij kinderen.
Scott Munro heeft geen conflicterende belangen en brengt zijn eigen visie.
Deze blog verscheen oorspronkelijk op Evidently Cochrane op 22 juni 2017.
Vertaling: Bert Avau, Cochrane België
Referenties kunnen hier teruggevonden worden.
Zelf leren reanimeren? Volg dan zeker een cursus eerste hulp van Rode Kruis-Vlaanderen. Voor meer informatie: http://www.rodekruis.be/wat-kan-jij-doen/volg-een-opleiding/
