Als los zand
In deze blog beschrijft tandarts Bosun Hong het nieuwste bewijs over het gebruik van mondwater met chloorhexidine als aanvulling op tandenpoetsen voor gezond tandvlees.
“Ik ben een vrouwelijke tandarts van 1 meter 58. Ik werk op een afdeling mondchirurgie, trek veel tanden en krijg dan ook vaak de vraag “Waar haal je de kracht vandaan om tanden uit te trekken?”. De waarheid is dat ik vaak het gevoel heb dat mijn patiënten al de helft van het werk doen door hun tanden te laten loskomen als gevolg van tandvleesontsteking.”
Het tandvlees vormt het fundament van je tanden. Veel mensen hebben in mindere of meerdere mate last van tandvleesontsteking – van de milde, omkeerbare vorm (gingivitis) tot de meer ernstige, onomkeerbare vorm (periodontitis). Bij gingivitis is het tandvlees rood, gezwollen, en gaat het makkelijk bloeden, maar dit kan opgelost worden wanneer je zorg begint te dragen voor je tandvlees. Wanneer dit niet gebeurt kan gingivitis overgaan in periodontitis, waarbij je de structuren die je tanden op hun plek houden begint te verliezen, zoals de kaakbeenderen. Botten groeien niet vanzelf terug eens je ze verliest, en als je genoeg botverlies hebt zullen je tanden los beginnen zitten. Dit is het punt waarop patiënten me vaak vragen: “Hoe kan ik beter zorg dragen voor mijn tanden? Kan ik de mondspoeling die mijn tandarts me aanraadde gebruiken? Je weet wel, die ene met een C.” Een recent literatuuroverzicht van Cochrane onderzocht de werkzaamheid en nevenwerkingen van mondwater met chloorhexidine.
Het mondwater met een C – werkt het?
Chloorhexidine is een ontsmettingsmiddel dat actief is tegen een breed spectrum aan bacteriën. Wetenschappers vonden degelijk bewijs dat het gebruik van mondwater met chloorhexidine, als toevoeging op het normale tandenpoetsen, zowel op korte (4-6 weken) als langere (6 maanden) termijn, de opbouw van plaquevorming in de mond tegengaat. Ze zagen ook dat mondwater redelijk efficiënt is om milde vormen van gingivitis te verbeteren, maar of het ook werkt bij matige tot ernstige vormen van tandvleesontsteking is twijfelachtig.
Welke concentratie aan chloorhexidine moet ik gebruiken?
Mondwater met chloorhexidine kan je zonder voorschrift bij de apotheker kopen. De meest gangbare concentraties zijn 0,1% en 0,2%. De wetenschappers van dit literatuuroverzicht vonden geen bewijs dat de ene concentratie beter zou werken dan de andere. Er bestaan ook lagere concentraties (0,05%/0,06%), op de markt gebracht voor dagelijks gebruik op lange termijn, maar de effecten daarvan zijn onduidelijk.
Hoe vaak moet ik het gebruiken?
De deelnemers van de studies uit dit overzicht gebruikten de mondspoeling tweemaal per dag. De auteurs vonden geen studies waarbij een andere spoelfrequentie werd getest. Het lijkt dus algemeen aanvaard dat tweemaal per dag spoelen met 10-15 ml mondwater gedurende 30-60 seconden een goede frequentie is.
Zijn er nevenwerkingen?
Mondwater met chloorhexidine kan het tandoppervlak doen verkleuren bij een gebruik langer dan 4 weken. Dit soort verkleuring kan echter goed verwijderd worden door je tandarts. Doet het vooruitzicht van tandverkleuring je twijfelen over het spoelen met dit mondwater, waarbij je moet kiezen tussen ijdelheid en gezond tandvlees? Denk er dan aan dat thee of koffie eenzelfde soort verkleuring kan veroorzaken. Zou je daarvoor je dagelijks kopje laten staan?
Matigen is de boodschap. Bij milde gingivitis kan het voldoende zijn om enkele weken te spoelen zonder tandverkleuring. Anderzijds, als je tandvlees bloedt bij elke poetsbeurt en je moeite hebt om goed te poetsen kan het nodig zijn om de mondspoeling wat langer te gebruiken, met op het einde een tandartsbezoek om de verkleuring weg te werken. Het is ook een kwestie van het bredere plaatje te zien: Een paar verwijderbare bruine vlekken tegenover onverzorgd (rood, opgezwollen) tandvlees.
Andere nevenwerkingen zijn smaakverstoring en irritatie van de mond. Deze zijn echter van voorbijgaande aard en verminderen wanneer het gebruik van de mondspoeling gestopt wordt.
De conclusie
Een mondspoeling met chloorhexidine is een goede aanvulling op je gebruikelijke mondhygiëne wanneer je last hebt van tandvleesontsteking. Let op voor tekenen van tandvleesontsteking (zoals roodheid, zwelling, bloedend tandvlees) en vraag je tandarts om een kijkje te nemen. Hij/Zij kan dan bekijken wat de mogelijke oorzaken zijn van je ontsteking, hoe lang je de mondspoeling dient te gebruiken en of er nog andere behandelingen noodzakelijk zijn.
Tandarts Bosun Hong heeft geen andere belangen te melden
Link
James P, Worthington HV, Parnell C, Harding M, Lamont T, Cheung A, Whelton H, Riley P. Chlorhexidine mouthwash as an adjunctive treatment for gingival health. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017, Issue 3. Art. No.: CD008676. DOI: 10.1002/14651858.CD008676.pub2. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008676.pub2/full
Originele tekst: Bosun Hong. Deze blog verscheen oorspronkelijk op Evidently Cochrane, op 21 april 2017.
Vertaling: Bert Avau, Cochrane Belgium
