Factcheck: Zonnecrème is niet de beste manier om je te beschermen tegen huidkanker

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het aantal huidkankers neemt jaar na jaar toe. Blootstelling aan fel zonlicht is de belangrijkste oorzaak van zowat alle huidkankers.

In Het Laatste Nieuws van 13 juni 2023 zegt Cd&V-Kamerlid Nathalie Muylle daarover: ‘Zonnecrème smeren is de beste manier om je ertegen te beschermen’ (1). Het artikel is gebaseerd op een persbericht van haar. Muylle ziet drie mogelijkheden:

• zonnecrème van factor 50 erkennen als geneesmiddel;
• zonnecème op de lijst van producten met een lager btw-tarief zetten;
• terugbetaling voorzien voor patiënten die een hoger risico lopen op huidkanker.

Hoe bescherm je je het best tegen huidkanker?

Om huidkanker te voorkomen, gelden in principe 3 duidelijke adviezen.

1. Zon weren: blijf in de schaduw en vermijd de volle zon.
2. Kleren: draag bedekkende kledij.
3. Smeren: gebruik regelmatig zonnecrème als je in de zon komt.

Over de eerste twee adviezen bestaat geen discussie. Het derde, het gebruik van zonnecrème, ligt daarentegen onder vuur.

• Een Braziliaanse overzichtsstudie over het gebruik van zonnecrème bij in totaal meer dan 300.000 deelnemers vond geen overtuigend bewijs dat zonnecrème huidkanker helpt voorkomen.
• Toch is dat de voornaamste reden waarom we zonnecrème smeren (2).

Bron

(1) Huidkanker erkennen als beroepsziekte? CD&V-Kamerlid Muylle: 'Bouwvakkers en landbouwers beter beschermen.' Het Laatste Nieuws, 13 juni 2023.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Door toedoen van de cosmetische industrie wordt zonnecrème sterk gepromoot. Daardoor blijven de andere maatregelen, de zon mijden en beschermende kledij dragen, vaak onderbelicht.

• Het gevolg is dat veel mensen denken dat smeren volstaat om huidkanker te voorkomen.
• Ondertussen toonden diverse studies, waaronder de Braziliaanse overzichtsstudie (2), aan dat zonnecrème eerder minimaal beschermt tegen huidkanker.
• Bij die overzichtsstudie zijn wel heel wat kanttekeningen te plaatsen: zo was er amper placebogecontroleerd onderzoek.
• Andere studies stelden wel een beperkt effect vast.

De wisselende resultaten zijn niet alleen het gevolg van de beschermingsfactor van de crème, maar hebben ook te maken met:

• correct gebruik (vaak smeren en voldoende dik);
• het huidtype van de deelnemers;
• de uv-index (sterkte van het uv-licht) op dat moment.

Onderzoek toont dat mensen slechts een vijfde tot de helft van de aanbevolen hoeveelheid zonnecrème per smeerbeurt gebruiken. Ook herhalen ze het smeren minder vaak dan voorgeschreven, waardoor ze toch nog verbranden (3).

Het is op dit moment niet bekend in hoeverre zonnecrème het risico op de meest kwaadaardige huidkanker, melanoom, vermindert.

• Wel zeker is dat zonnecrème, ook als ze voldoende gebruikt wordt, niet volstaat om melanoom te voorkomen.
• Ook de beschermende werking ervan wordt overschat: het beschermend effect schommelt tussen 14 en 18% (4).

Conclusie

Het effect van zonnecrème om huidkanker te voorkomen is bescheiden. Zonnecrème vermindert het risico op de meest gevaarlijke vorm van huidkanker, melanoom, met minder dan 20%. De impact van zonnecrème wordt overschat door de enorme aandacht die de cosmetische industrie eraan besteedt. Meer doeltreffende maatregelen zijn niet in de volle zon gaan zitten en beschermende kledij dragen. Zonnecrème is dus niet de beste manier om je te beschermen tegen huidkanker.

Referenties

• (2) da Silva E, Tavares R, Paulitsch F et al. Use of sunscreen and risk of melanoma and non-melanoma skin cancer: a systematic review and meta-analysis. Eur J Dermatol, 2018;28:186-201
• (3) Autier P, Boniol M, Doré J. Sunscreen use and increased duration of intentional sun exposure. Int J Cancer 2007;121:1-5
• (4) Finoulst M, Vankrunkelsven P, Brochez L. Zonnecrème volstaat niet om melanoom te voorkomen. Tijdschrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg, 2018.