In het nieuws
Het aantal parkinsonpatiënten is in 2021 wereldwijd opgelopen naar 11,8 miljoen mensen. Vijf jaar eerder waren het er nog 6,2 miljoen. Dat meldden enkele honderden onderzoekers in het gezaghebbende medische vakblad The Lancet in april 2024. De onderzoekers hebben precies dezelfde meetmethode gebruikt als in 2016. Volgens neuroloog Bas Bloem spelen milieufactoren een doorslaggevende rol. Dat vertelde hij afgelopen dinsdag aan NOS Nieuws.
Factcheck
De toename van het aantal mensen met de ziekte van Parkinson is gedeeltelijk, maar zeker niet alleen te verklaren door onze langere levensverwachting. Milieufactoren, waaronder bepaalde pesticiden gebruikt in land- en tuinbouw, spelen zo goed als zeker een rol. Daarvoor stapelen de bewijzen zich stilaan op.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
De nieuwe studie in The Lancet, waarop Bas Bloem reageert, berekende de evolutie in de ziektelast (de impact) van 37 niet-aangeboren aandoeningen van de hersenen, waaronder dementie, parkinson en beroerte, tussen 1990 en 2021 (2). Opvallend: het aantal gevallen van parkinson met een grote impact op de levenskwaliteit is in die periode enorm toegenomen.
Het onderzoek somt per hersenaandoening ook 18 risicofactoren op, zoals roken, hoge bloeddruk, alcohol, loodvergiftiging en milieuverontreiniging. Parkinson wordt ook hier in verband gebracht met milieufactoren.
De Nederlandse neuroloog en parkinson-onderzoeker Bas Bloem, verbonden aan de Radboud Universiteit van Nijmegen, zegt in het interview met NOS: ‘Ik ben ervan overtuigd dat dit voor een groot deel een 'man-made disease' is’ (1).
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deze studie gaat over een hele reeks aandoeningen. Een aantal daarvan hebben een nog grotere ziektelast dan de ziekte van Parkinson, zoals beroerte, dementie, epilepsie en autisme. De ziekte van Parkinson staat niet in de top 10, maar de toename is wel opvallend.
Bas Bloem is gespecialiseerd in de ziekte van Parkinson en leidt een parkinson-onderzoekscentrum in Nijmegen. Hij publiceerde ook een opiniestuk, waarin hij stelt dat de ziekte van Parkinson een omgevingsziekte is, die mogelijk veroorzaakt wordt door langdurige blootstelling aan bepaalde pesticiden en door luchtvervuiling (3).
De toename kan onmogelijk alleen te wijten zijn aan de vergrijzing. Ze komt ook opvallend vaker voor bij boeren en tuinders. Bovendien wijzen steeds meer studies op een verband tussen parkinson en blootstelling aan pesticiden en in toenemende mate ook aan luchtvervuiling.
Een van de geviseerde chemische producten is trichloorethyleen (4). Het is aanwezig in pesticiden en oplosmiddelen. Het product is verboden voor individueel gebruik in een concentratie van meer dan 0,1%.
Door pesticiden te bannen en luchtvervuiling te beperken, kan de ziekte van Parkinson volgens Bloem worden teruggedrongen.
Conclusie
De toename van het aantal mensen met de ziekte van Parkinson is gedeeltelijk, maar zeker niet alleen te verklaren door onze langere levensverwachting. Milieufactoren, waaronder bepaalde pesticiden gebruikt in land- en tuinbouw, spelen zo goed als zeker een rol. Daarvoor stapelen de bewijzen zich stilaan op.
Referenties
- (2) Global, regional, and national burden of disorders affecting the nervous system, 1990–2021: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2021. Lancet Neurol. 2024;23:344-381.
- (3) Dorsey E, Bloem B. Parkinson’s Disease Is Predominantly an Environmental Disease. Journal of Parkinson’s Disease. 2024;14:451-465.
- (4) Goldman S, Weaver F, Stroupe K et al. Risk of Parkinson Disease Among Service Members at Marine Corps Base Camp Lejeune. JAMA Neurology. 2023;80(7):673-681.