In het nieuws
De klimaatcrisis treedt hoe langer hoe meer het dokterskabinet binnen. Experts waarschuwen voor de gevolgen van een hete planeet voor de volksgezondheid. Als we beseffen dat klimaat een rechtstreeks effect op onze eigen gezondheid heeft, is er hoop.
Factcheck
De oversterfte of extra stijging van de sterfte bij hittegolven is ontegensprekelijk, vooral bij risicogroepen zoals ouderen en mensen die lijden aan hart- en vaatziekten. Er moeten duidelijk maatregelen genomen worden om de oversterfte te beperken, net als de globale opwarming van de aarde. Momenteel lijkt in Europa de grootste gezondheidscrisis echter overgewicht en obesitas, met 1,2 miljoen doden per jaar, tegenover 62.000 oversterftes door hittegolven.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Volgens het tijdschrift Knack van 11 juli wordt de klimaatopwarming de grote gezondheidscrisis van de 21e eeuw.
- In de zomer van 2022, de heetste zomer ooit op het Europese continent, vielen in Europa meer dan 61.000 doden door onder andere beroertes, hartaanvallen en hartfalen.
- Als we niet aan effectieve warmtepreventie doen, zal ons continent tegen 2040 elk jaar gemiddeld meer dan 94.000 hittedoden kennen.
Onderzoek naar oversterfte door hitte
Een Europees wetenschappelijk team onderzocht de oversterfte of toename van de sterfte tijdens de hete zomer van 2022 (2).
- De onderzoekers keken naar de gegevens van Eurostat over de sterfte in Europa.
- Ze bekeken 35 landen in Europa, met een totale bevolking van 543 miljoen inwoners.
- Tussen 2015 en 2022 waren er in totaal meer dan 45 miljoen overlijdens.
- De onderzoekers verbonden die gegevens met de dagelijkse gemiddelde temperaturen van 823 streken binnen Europa.
- Tussen begin juni en eind augustus waren er in 2022 in totaal bijna 62.000 extra doden door de temperatuurstijging.
- Dat was hoofdzakelijk het geval in Italië, Griekenland, Spanje en Portugal, met respectievelijk 295, 280, 237 en 211 extra doden per miljoen inwoners.
- De oversterfte was groter bij vrouwen dan bij mannen.
- Dat komt doordat vrouwen ouder worden, en leeftijd een groot risico is op overlijden tijdens een hittegolf.
De onderzoekers besloten dat er een betere opvolging moet komen van de oversterfte, samen met strategieën om die te beperken.
Bron
(1) Impact van een te hete planeet: dit wordt de gezondheidscrisis van de 21e eeuw. Knack, 11 juli 2023.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Een stijging van de sterfte, zeker bij kwetsbare groepen en ouderen, is een realiteit. De opwarming van onze planeet zal levens kosten, hoofdzakelijk door hart- en vaatziekten, ademhalingsziekten en uitdroging (dehydratatie).
Bij de stelling dat de opwarming van de aarde de grote gezondheidscrisis van de 21e eeuw wordt, kunnen we wel een aantal kanttekeningen plaatsen.
- Het is niet gemakkelijk om exacte cijfers te bepalen.
- Je moet de sterfte vergelijken met een situatie die niet bestaat, namelijk de sterfte zonder opwarming van de planeet.
- Ook obesitas is een groot gezondheidsprobleem, dat tot meer oversterfte leidt.
- Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie lijdt bijna 60% van de Europeanen en 30% van de jongeren aan overgewicht of obesitas.
- Voor Europa voorziet de organisatie een jaarlijkse sterfte van 1,2 miljoen doden door de gevolgen van overgewicht en obesitas.
- Dat is beduidend meer dan de oversterfte door de opwarming van de aarde.
- Beide factoren kunnen evenwel samengaan.
- Het aantal gevallen van overgewicht en obesitas zal mogelijk verder stijgen onder invloed van de opwarming van de planeet (4). Dat is verontrustend.
- Bij extreem weer gaan mensen minder bewegen, en tegelijk meer dranken met calorieën gebruiken.
- Die dranken werken in tegenstelling tot voeding weinig verzadigend en kunnen de dagelijkse opname aan calorieën doen stijgen.
- Zowel bij obesitas als bij de opwarming van de aarde spelen socio-economische factoren een rol: niet iedereen kan luchtkoeling betalen, en ongezonde voeding blijft nog steeds goedkoper dan gezonde.
Conclusie
De oversterfte of extra stijging van de sterfte bij hittegolven is ontegensprekelijk, vooral bij risicogroepen zoals ouderen en mensen die lijden aan hart- en vaatziekten. Er moeten duidelijk maatregelen genomen worden om de oversterfte te beperken, net als de globale opwarming van de aarde. Momenteel lijkt in Europa de grootste gezondheidscrisis echter overgewicht en obesitas, met 1,2 miljoen doden per jaar, tegenover 62.000 oversterftes door hittegolven.
Referenties
- (2) Ballester J, Quijal-Zamorano M, Méndez Turrubiates RF, et al. Heat-related mortality in Europe during the summer of 2022. Nat Med. 2023 Jul;29(7):1857-1866.
- (3) New WHO report: Europe can reverse its obesity “epidemic”.Woensdag 19 juli 2023.
- (4) Koch CA, Sharda P, Patel J, Gubbi S, Bansal R, Bartel MJ. Climate Change and Obesity. Horm Metab Res. 2021 Sep;53(9):575-587.