Verergeren gluten de klachten bij een prikkelbare darm?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Zweedse onderzoekers gingen het effect na van gluten op de klachten bij een prikkelbare darm of prikkelbaredarmsyndroom. Daarnaast keken ze welk effect zogenaamde FODMAP’s hebben. FODMAP staat voor fermenteerbare oligo-, di- en monosacchariden en polyolen. Dat zijn koolhydraten die in je dikke darm gisten, en zo buikpijn en een opgeblazen gevoel veroorzaken.

Studie-opzet

Aan dit dubbelblinde placebogecontroleerde onderzoek namen 103 volwassenen met matige tot ernstige prikkelbare darm deel. Bij de start van de studie werden de deelnemers ingedeeld in drie groepen.

• Eerst moesten ze allemaal gedurende 2 weken een FODMAP-arm en glutenvrij dieet volgen (inloopperiode).
• Daarna moesten ze gedurende één week drie keer per dag een testpudding eten:
  • Groep 1 startte met een pudding waaraan FODMAP’s waren toegevoegd.
  • Groep 2 at een pudding met gluten.
  • Groep 3 kreeg een placebopudding die FODMAP-arm en glutenvrij was.
• Na deze week aten de deelnemers opnieuw een week FODMAP-arm en glutenvrij.
• Daarna volgde een week met een andere testpudding (in combinatie met het FODMAP-arm en glutenvrij dieet).

Door dit proefopzet aten alle deelnemers uiteindelijk van de drie testpuddingen. De totale studieduur bedroeg 7 weken. Vanaf de start van de studie moesten de deelnemers elke week gestandaardiseerde vragenlijsten invullen en werden bloed- en stoelgangstalen verzameld.

Studieresultaten

Enkele opvallende resultaten:

• Tijdens de inloopperiode namen de klachten duidelijk af. Dit wijst erop dat een FODMAP-arm en glutenvrij dieet werkt bij een prikkelbare darm.
• Na het eten van de testpudding met FODMAP’s namen de klachten weer toe. De deelnemers hadden iets meer last van buikpijn en een opgeblazen gevoel.
• De testpudding met gluten veroorzaakte in vergelijking met de placebopudding niet meer klachten.

De onderzoekers concluderen dat gluten allicht geen negatief effect hebben bij mensen met het prikkelbaredarmsyndroom (1).

Bron

(1) Nordin, E., Brunius, C., Landberg, R., & Hellström, P. M. (2021). Fermentable oligo-, di-, monosaccharides, and polyols (FODMAPs), but not gluten, elicit modest symptoms of irritable bowel syndrome: a double-blind, placebo-controlled, randomized three-way crossover trial. The American Journal of Clinical Nutrition.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Dat FODMAP’s een negatief effect kunnen hebben bij prikkelbaredarmsyndroom is al uitgebreid onderzocht (2,3). Het effect van gluten is minder gedocumenteerd. De resultaten van deze goed opgezette klinische studie tonen aan dat gluten gemiddeld genomen geen negatief effect hebben bij een prikkelbare darm. Het lijkt dus niet nodig om ze te mijden.

Er waren wel zeer grote individuele verschillen in deze studie:

• Zo zagen de onderzoekers dat de klachten bij bepaalde deelnemers wel sterk toenamen nadat ze gluten hadden gegeten.
• Maar er waren evengoed deelnemers bij wie er helemaal geen effect was.

Het loont de moeite om dit verder te onderzoeken. Verder toont het aan dat een behandeling op maat door een gespecialiseerde arts of diëtist belangrijk is bij het prikkelbaredarmsyndroom. Zo kan je de klachten zoveel mogelijk onder controle proberen te houden.

Conclusie

Een Zweedse studie toont aan dat gluten de klachten van een prikkelbare darm over het algemeen niet verergeren. Een glutenvrij dieet lijkt dus niet zinvol. Maar dat was niet voor alle deelnemers zo. Sommigen hadden toch meer klachten nadat ze gluten hadden gegeten. Dit toont nogmaals aan dat een behandeling op maat belangrijk is bij het prikkelbaredarmsyndroom.

Referenties

• (2) van Lanen, A. S., de Bree, A., & Greyling, A. (2021). Efficacy of a low-FODMAP diet in adult irritable bowel syndrome: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Nutrition, 1-18.
• (3) https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/nieuwe-dieet-app-werkt-beter-dan-medicatie-bij-een-prikkelbare-darm