Terechte beperking van knieoperaties voor meniscusscheuren bij 50-plussers

Waar komt dit nieuws vandaan?

In België worden veel meer kijkoperaties uitgevoerd dan in andere landen. 60% daarvan wordt uitgevoerd bij 50-plussers, heel vaak voor algemene slijtageverschijnselen of degeneratieve meniscusscheuren (door te klimmen komen er in de loop van de jaren scheurtjes in de menisci).

Een meniscusscheur bij vijftigplussers is een heel ander verhaal dan bij een twintiger die tijdens het sporten een verkeerde beweging doet.

• De eerste soort, de zogenaamde ouderdomsscheuren, verschijnen doorgaans op latere leeftijd.
  • Zeer vaak gaan ze samen met beginnende knieartrose.
  • Ze veroorzaken pijn en bewegingsbeperking.
  • Chirurgie is zelden nodig, omdat de ongemakken spontaan kunnen verdwijnen met oefeningen.
  • Toch worden deze meniscusscheuren zeer vaak geopereerd, terwijl uitvoerig bewezen is dat dat in de meeste gevallen geen enkel voordeel biedt (2).
• De tweede soort, de traumatische meniscusscheuren, komen vooral voor op jongere leeftijd.
  • Vaak zijn ze sport- of ongeval-gerelateerd.
  • Ze komen dikwijls voor samen met een voorste kruisbandscheur.
  • Daarvoor is best wel een operatie nodig.

Bron

(1) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/05/02/overheid-legt-quotum-op-voor-knieoperaties-bij-50-plussers-welk/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

In 2019 kregen 600 orthopedisch chirurgen die regelmatig meniscusoperaties uitvoeren, al een brief van het Riziv. Die maande hen aan om terughoudender te zijn bij 50-plussers. Nu wordt een beperking opgelegd. En die is geheel terecht.

Bij 60% van alle vijftigplussers zonder kniepijn worden meniscusscheuren op een MRI-scan teruggevonden.

• Meniscusscheuren zijn bijna te beschouwen als een normaal ouderdomsverschijnsel.
• Het is daarom heel moeilijk te zeggen wanneer de meniscusscheuren ook oorzaak zijn van kniepijn.
• In de meeste gevallen haalt het niets uit om ze te opereren (2).
• Toch is België met 460 knie-artroscopieën per 100.000 inwoners Europees koploper (3).
• Dat is zorgwekkend, want het blijft altijd een operatie met mogelijke complicaties.

Chirurgen beweren soms dat ze kunnen voorspellen welke patiënten baat zullen hebben bij de ingreep en wie niet, maar dat blijkt volgens onderzoek niet te kloppen. Als tegenargument wordt ook aangehaald dat patiënten met kniepijn zelf zo’n operatie willen. Het is makkelijker dan actief oefeningen doen onder leiding van een kinesitherapeut.

• Actief oefenen vraagt inderdaad meer inspanning, maar biedt ook het voordeel dat je vaak overtollig gewicht verliest en een betere conditie krijgt.
• Bovendien gaat actief oefenen verdere slijtage van de knie tegen.
• Meer patiënten zullen, wanneer ze goed over de voor- en nadelen worden ingelicht, sneller geneigd zijn te kiezen voor actieve revalidatie. Goed informeren vraagt wel tijd.

Conclusie

Meer dan de helft van alle vijftigplussers heeft meniscusscheuren, met of zonder kniepijn. Die scheuren opereren heeft meestal geen zin, maar wordt nog zeer veel gedaan, vooral in België. Oefeningen onder leiding van een kinesitherapeut helpen even goed. Bovendien bieden ze als bijkomend voordeel dat je conditie verbetert, je makkelijker overtollig gewicht verliest en je actief verdere slijtage van het kniegewricht tegengaat. In 2019 kregen orthopedisch chirurgen die veel knieën opereren al een aanmaning daarvoor. Aangezien het aantal operaties hoog blijft, krijgen ze nu een beperking opgelegd.

Referenties

• (2) M. FINOULST , P. VANKRUNKELSVEN , D. SPITAELS , J. VICTOR. Waarom nog een artroscopie bij degeneratieve meniscusscheuren? Tijdschr voor Geneesk, sept 2019

• (3) OECD Health Policy Studies. Geographic Variations in Health Care. What Do We Know and What Can Be Done to Improve Health System Performance? Available at http://dx.doi.org/10.1787/9789264216594-en