Talk en talkpoeder waarschijnlijk kankerverwekkend

Waar komt dit nieuws vandaan?

Talk is een mineraal dat in de natuur voorkomt. Het zit in talklagen diep onder de grond en wordt via mijnen naar boven gehaald. Talk wordt ook wel speksteen genoemd. We komen er voornamelijk mee in contact via poeder verwerkt in producten zoals deodorant, talkpoeder, poeder tegen zweetvoeten, huidkalmeringsproducten en cosmetica. Ook ballonnen bevatten soms talk. Talk absorbeert vocht en beschermt de huid tegen irritatie en jeuk.

Talk wordt soms ook in voedingsproducten verwerkt, als middel tegen klontervorming. Op de verpakking staat dan E553b.

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft talk(poeder) zopas toegevoegd aan haar categorie ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ (2).

Bron

(1) Bosmans, G. Wereldgezondheidsorganisatie classificeert talk als 'waarschijnlijk kankerverwekkend'. VRT NWS. 5 juli 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Al sinds de jaren 60 wijzen observationele studies bij mensen op een mogelijk verband tussen het gebruik van talkpoeder in de perineale regio, dat is het steunweefsel tussen anus en vagina, en een verhoogd risico op eierstokkanker. In die jaren was talk vaak vervuild met asbest, waarvan we weten dat het kankerverwekkend is. Asbest is in de natuur te vinden in de buurt van talk en beide waren soms moeilijk te scheiden.

Sinds we wel beschikken over asbestvrije talkpoeders, blijven wetenschappers een verband vinden tussen gebruik van talkpoeder in de perineale regio en eierstokkanker. Over dat verband zijn tientallen studies gepubliceerd, waaronder een recent overzicht van 52 studies.

• Dit overzichtsonderzoek vindt dat vrouwen die frequent talkpoeder gebruiken in de perineale streek (het steunweefsel tussen anus en vagina) vaker eierstokkanker ontwikkelen.
• Het risico neemt toe met 31 tot 65 procent. Dat betekent dat deze zeldzame kanker ongeveer 1,5 keer vaker zou voorkomen bij vrouwen die meerdere keren per week met talkpoeder strooien in hun genitale regio (3).

Het gebruik van talkpoeder is evenwel sterk teruggelopen. Tussen 1920 en 1940 strooiden 11% van de vrouwen geregeld talkpoeder in de perineale regio. Dat gebruik is vrijwel verdwenen. Amper 1% van de vrouwen geboren na 1975 doet dit nog (4).

Er bestaat geen duidelijke verklaring voor het verband tussen talk en eierstokkanker.

Conclusie

Talkpoeder werd vroeger frequent gebruikt door vrouwen als middel tegen jeuk en irritatie in de perineale streek (het steunweefsel tussen anus en vagina). Vrouwen die dat meermaals per week deden, ontwikkelden volgens tientallen studies iets vaker eierstokkanker. Of het hier om een oorzakelijk verband gaat, is niet duidelijk. Toch plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie talk in de categorie ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. Het gaat specifiek om het geregeld strooien met talkpoeder in de genitale streek. Voor andere toepassingen in cosmetica of in voedingsproducten werd geen verband met kanker aangetoond.

Referenties

• (2) International Agency for Research on Cancer (World Health Organization). Press release no. 352: IARC Monographs evaluate the carcinogenicity of talc and acrylonitrile IARC Monographs Volume 136. 5 juli 2024.
• (3) S Woolen, A Lazar, R Smith-Bindman. Association Between the Frequent Use of Perineal Talcum Powder Products and Ovarian Cancer: a Systematic Review and Meta-analysis. Je Gen Intern Med 2022;37:2525-2532.
• (4) S Narod. Talc and ovarian cancer. Clinical commentary. Gynaecol. Oncol. 2016;141:410-412