In het nieuws
Het farmaceutische bedrijf Eli Lilly heeft een geneesmiddel ontwikkeld dat de evolutie van de ziekte van Alzheimer met een derde vertraagt. Er zijn wel bijwerkingen vastgesteld: zo kan het leiden tot zwelling of bloedingen in de hersenen. Het middel is nog niet op de Europese markt.
Factcheck
Zopas werd een derde medicijn voorgesteld dat mogelijk in beperkte mate de cognitieve achteruitgang in het beginstadium van alzheimer kan afremmen. Donanemab zou de achteruitgang met 29% (ongeveer een derde) vertragen. Dat klinkt spectaculair, maar is waarschijnlijk amper merkbaar voor de patiënt zelf. Lecanemab, het tweede medicijn, vertraagt de achteruitgang met 27%, wat niet echt merkbaar is. Of die 2% verbetering een verschil maakt, is niet duidelijk. Beide producten kunnen belangrijke nevenwerkingen veroorzaken: bij meer dan 10% treden hersenbloedingen op. Donanemab is (nog) niet beschikbaar in Europa. Lecanemab werd recent wel goedgekeurd voor de Europese markt.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Donanemab is het derde medicijn dat sinds 2020 gelanceerd wordt als grote doorbraak tegen de ziekte van Alzheimer. Twee gelijkaardige medicijnen, aducanumab en lecanemab passeerden eerder de revue.
De drie medicijnen werken volgens hetzelfde principe: ze verminderen de neerslag in de hersenen die zo typisch is voor de ziekte van Alzheimer.
- In tegenstelling tot wat verwacht werd, heeft de vermindering van de neerslag (amyloïd plaques) geen (aducanumab) tot zeer weinig (lecanemab) impact op de ziekte zelf. Mensen merken er amper wat van.
- Bovendien kan lecanemab zeer ernstige nevenwerkingen veroorzaken, waaronder hersenbloedingen.
Nu komt er dus een derde medicijn bij: donanemab (1).
- Volgens de fabrikant remt het medicijn de cognitieve achteruitgang bij beginnende alzheimerdementie met 29% in vergelijking met een placebo.
- Het bedrijf deed een studie bij een groep van 1.182 patiënten met een vroeg stadium van alzheimerdementie.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Donanemab doet het volgens de studie van Ely Lilly ietsje beter dan lecanemab van Biogen, die de progressie van alzheimerdementie vertraagt met 27% (2). Daarnaast waarschuwt dezelfde studie voor de potentieel gevaarlijke nevenwerkingen bij minstens 10% van de patiënten.
Het verschil tussen nieuwkomer donanemab en lecanemab blijft erg bescheiden.
- De vraag rijst of de patiënt enig effect ervaart van het medicijn.
- Bovendien blijft het risico op hersenbloedingen reëel.
- Tijdens de studie met donanemab overleden zelfs twee patiënten als gevolg van die nevenwerking.
Er bestaat veel discussie over het nut van de nieuwe alzheimermedicatie. Het Europees Geneesmiddelen Agentschap keurde in januari 2023 lecanemab goed voor de behandeling van het beginstadium van alzheimerdementie (3). Donanemab zal waarschijnlijk volgen.
Om echt betekenisvol te zijn voor patiënten, moeten de voordelen groter zijn dan de nadelen. Dat is op dit moment nog niet zeker.
Conclusie
Zopas werd een derde medicijn voorgesteld dat mogelijk in beperkte mate de cognitieve achteruitgang in het beginstadium van alzheimer kan afremmen. Donanemab zou de achteruitgang met 29% (ongeveer een derde) vertragen. Dat klinkt spectaculair, maar is waarschijnlijk amper merkbaar voor de patiënt zelf. Lecanemab, het tweede medicijn, vertraagt de achteruitgang met 27%, wat niet echt merkbaar is. Of die 2% verbetering een verschil maakt, is niet duidelijk. Beide producten kunnen belangrijke nevenwerkingen veroorzaken: bij meer dan 10% treden hersenbloedingen op. Donanemab is (nog) niet beschikbaar in Europa. Lecanemab werd recent wel goedgekeurd voor de Europese markt.
Referenties
(2) van Dyck CH, Swanson CJ, Aisen et al. Lecanemab in Early Alzheimer's Disease. N Engl J Med. 2023 Jan 5;388(1):9-21.