Mogelijk effect van strenger alcoholadvies (2 glazen per week) op de gezondheid

Waar komt dit nieuws vandaan?

We weten al lang dat voeding en drank een rol spelen in het ontstaan van bepaalde kankers. Maar het is moeilijk om te weten welke voedingsmiddelen een rol spelen, en hoeveel kankers we kunnen vermijden door dat voedingsmiddel uit te sluiten.

Een internationaal team van onderzoekers keek naar het verband tussen voeding en kanker (1). Dit deden ze met een zogenaamde umbrella literatuurstudie. Een gewone literatuurstudie voert een overzicht uit van individuele studies, een umbrella studie maakt een overzicht van literatuurstudies.

Onderzoek en resultaten

In totaal vonden ze 860 literatuurstudies die het verband nagingen tussen een voedingsmiddel en kanker. In bijna alle studies steeg het risico op kanker bij wie meer dan 10 gram alcohol per dag dronk (of een glas bier of wijn per dag) met 7% voor darmkanker tot 33% voor keelkanker.

Het internationaal team onderzoekers kwam tot de bevinding dat slechts 10 gram alcohol per dag het risico op borstkanker, darmkanker, slokdarm en leverkanker kon verhogen.

Bron

1.Papadimitriou N, Markozannes G, Kanellopoulou A, et al. An umbrella review of the evidence associating diet and cancer risk at 11 anatomical sites. Nat Commun. 2021 Jul 28;12(1):4579.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Beperkingen van de studie

Er zijn natuurlijk verschillende bedenkingen mogelijk rond deze umbrella literatuurstudie.

• Bijna alle studies die opgenomen werden, waren waarnemend van aard. Ze konden dus geen oorzakelijk verband aantonen tussen alcohol en kanker. Wie veel alcohol drinkt, is ook vaker een roker. Hier moet je dan ook rekening mee houden wanneer je de resultaten van een studie interpreteert.

• Een tweede probleem heeft te maken met statistiek. In dit soort waarnemende studies vergelijken ze dikwijls het risico bij de groep die geen alcohol drinkt, met de groep die overdreven veel alcohol drinkt. Tussen die twee uitersten trekken ze een lijn. Daaruit maken ze dan conclusies voor deelnemers die matig alcohol drinken.

• Een derde punt is dat de onderzoekers in deze studies meten hoeveel alcohol de deelnemers drinken aan de hand van vragenlijsten die de deelnemers af en toe moeten invullen. Zo weet je nooit zeker hoe veel een persoon nu echt drinkt.

Wat betekent stijgend risico?

Wanneer het risico op darmkanker met bijvoorbeeld 7% stijgt per glas bier of wijn, betekent dit niet dat je persoonlijk risico zal stijgen. Het gaat om een gemiddelde voor de bevolking.

Bijvoorbeeld: in België kregen 76 mannen op 100.000 darmkanker in 2019 (2). Als deze 100.000 mannen heel hun leven geen alcohol hadden gedronken, dan zou het risico op darmkanker dalen met 7% tot 71 mannen op 100.000. Met andere woorden, er zouden 5 mannen op 100.000 geen darmkanker hebben gehad. De grote meerderheid zal gelukkig nooit darmkanker ontwikkelen.

Huidige adviezen in België en Nederland

De aanbeveling in Vlaanderen volgens Gezond Leven is (4):

• Ouder dan achttien jaar? Drink niet meer dan tien standaardglazen alcohol per week

• Spreid je gebruik over meerdere dagen tijdens de week

• Drink enkele dagen geen alcohol

Het Voedingscentrum in Nederland raadt maximaal één glas alcohol per dag aan (5).

Impact adviezen

Zal er minder darmkanker zijn als we met z’n allen minder alcohol drinken? Uit de cijfers voor darmkanker blijkt dat honderdduizend mannen hun gedrag moeten aanpassen om vijf gevallen van darmkanker te voorkomen. Vijf gevallen is veel, maar duizenden motiveren om minder te drinken is niet eenvoudig, wetend dat de overgrote meerderheid nooit darmkanker zal krijgen.

Als we de impact van stoppen met alcohol drinken en stoppen met roken vergelijken is dat laatste veel interessanter: om één geval van darmkanker ter vermijden, moeten 20.000 mannen stoppen met drinken. Om één geval van longkanker te vermijden, moeten drie rokers stoppen. Om kanker te doen dalen, lijkt een volledige verbanning van tabak uit de maatschappij veel interessanter dan een verbanning van alcohol (3).

Aanbevelingen in het algemeen bereiken helaas zelden de mensen die er het meest aan zouden hebben. Wie al veel alcohol drinkt, zal waarschijnlijk niet minderen omdat er een nieuw advies is.

Conclusie

In Canada raden gezondheidsexperts aan om geen alcohol meer te drinken. Dit doen ze om het aantal kankers te verminderen. Maar de impact van stoppen met drinken op kanker is erg beperkt. Bovendien zullen de mensen die nu al te veel drinken en dus een groter risico lopen de nieuwe aanbeveling waarschijnlijk niet opvolgen.

Referenties

• 2. Kanker - Naar een gezond België (gezondbelgie.be)
• 3. Oorzaken van longkanker | Stichting tegen Kanker
• 4. (Light)–frisdrank, energie– en sportdrank en alcohol | Gezond Leven
• 5. Alcohol (bier, wijn en sterke drank) | Voedingscentrum