Is slaapwandelen gevaarlijk?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Italiaanse onderzoekers gingen in de wetenschappelijke literatuur na of gewelddadige acties dikwijls voorkomen tijdens het slaapwandelen (1). Ze selecteerden alleen wettelijk bevestigde gevallen van geweldpleging en ongepast seksueel gedrag.

• De onderzoekers vonden 9 gevallen van geweld en moord, en 9 gevallen van aanranding en verkrachting.
• De daders waren in alle gevallen jonge mannen, die volwassen familieleden met geweld benaderden of jonge meisjes die geen familie waren aanrandden.
• In 6 gevallen van geweldpleging ging het om moord.
  • Zo reed een slaapwandelende man 23 km met de wagen om zijn schoonmoeder te vermoorden.
  • Een 34-jarige man wurgde zijn vrouw terwijl hij droomde dat hij door Japanse soldaten werd achtervolgd.
• In meer dan de helft van de gevallen van ongepast seksueel gedrag was het slachtoffer minderjarig.
• Sommige gevallen waren vrij ongevaarlijk maar vervelend, zoals een 38-jarige man die tijdens het slaapwandelen een pintje ging drinken in zijn café … zonder kleren aan.

Bron

(1) Ingravallo F, Poli F, Gilmore EV, et al. Sleep-related violence and sexual behavior in sleep: a systematic review of medical-legal case reports. J Clin Sleep Med. 2014 Aug 15;10(8):927-35.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Voorkomen van slaapwandelen

Slaapwandelen of somnambulisme blijft een fascinerend fenomeen. Wetenschappers gingen in de literatuur na hoe vaak slaapwandelen voorkomt:

• Ongeveer 7% van de volwassenen zou eens in zijn leven slaapwandelen (2). Dat betekent 50 miljoen mensen op wereldniveau.
• Tijdens het afgelopen jaar had 1,5% van de volwassenen en 5% van de kinderen een of meerdere keren geslaapwandeld.

De onderzoekers vermoeden dat slaapwandelen ontstaat in de kindertijd, en bij volwassenen vooral als bijwerking van medicatie kan optreden. In een tweede literatuurstudie vonden dezelfde onderzoekers 29 geneesmiddelen die het voorkomen van slaapwandelen bij volwassenen konden verhogen. Het ging vooral om geneesmiddelen die op de hersenen inwerken, zoals antidepressiva (3).

Behandeling van slaapwandelen

Globaal gezien kunnen we stellen dat slaapwandelen vrij onschuldig is. Het leidt uiterst zelden tot gewelddadig gedrag. Voor de meeste gevallen van slaapwandelen is geen behandeling nodig (4). De vensters sluiten en de buitendeuren op slot doen kan een slaapwandelaar beschermen tegen gevaarlijke situaties.

Hypnose en de slaapwandelaar kort wakker schudden, 15 tot 30 minuten voordat het slaapwandelen meestal begint, kunnen als therapie helpen. Dergelijke behandeling moet je 2 tot 3 weken volhouden. Behandelingen met geneesmiddelen werden tot op vandaag weinig getest in interventiestudies.

Conclusie

Slaapwandelen komt vrij vaak voor: ongeveer 7% van de volwassenen maakte het ooit mee. In de literatuur zijn er slechts 18 gevallen beschreven van gewelddadig gedrag tijdens het slaapwandelen, waarvan 6 moorden. Het risico om vermoord te worden door een slaapwandelaar is praktisch even groot als de kans om de lotto te winnen.

Referenties

• (2) Stallman HM, Kohler M. Prevalence of Sleepwalking: A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS One. 2016 Nov 10;11(11):e0164769.
• (3) Stallman HM, Kohler M, White J. Medication induced sleepwalking: A systematic review. Sleep Med Rev. 2018 Feb;37:105-113.
• (4) Stallman HM. Assessment and treatment of sleepwalking in clinical practice. Aust Fam Physician. 2017;46(8):590-593. PMID: 28787563.