Factcheck: Helpt je neus spoelen met zout water tegen COVID-19-symptomen? [update]

Waar komt dit nieuws vandaan?

Je neus spoelen met zout water reinigt niet alleen je neus, maar voert ook overtollig slijm af. Wie regelmatig spoelt bij een verkoudheid, kan vrijer ademhalen.

• Zo’n zoutoplossing kan je gemakkelijk zelf maken: voeg 1 afgestreken theelepel natriumbicarbonaat (baking soda in keukentermen) toe aan 200 ml (ongeveer 1 kop) lauwwarm leidingwater, schud en klaar.
• Het zoute water kan je via een plastic spuit, een spoelfles of een ander apparaatje voor dit doeleinde afwisselend in beide neusgaten aanbrengen.
• Dat doe je voorovergebogen boven een spoelbak.
• Het water loopt langs het andere neusgat weer naar buiten.
• Informeer je goed over de methode. Bekijk bijv. eerst dit filmpje.

Door je neus regelmatig te spoelen, verminder je mogelijk ook de kans op een ernstige infectie. Een internationale groep apothekers en andere wetenschappers is overtuigd van het gebruik van neusspoelingen met zout water, en bij uitbreiding gorgelen met zout water. Ze beschouwen het als een goede methode om je te beschermen tegen COVID-19 of de ernst van covid te verminderen in geval van infectie.

• Deze groep richtte het ‘Saline Solution COVID Collective’ op en publiceerde zopas een studie over de effecten van neusspoelen en gorgelen met zout water bij COVID-19 (1).
• Het gaat om een overzichtsstudie die aantoont dat zoutirrigatie inderdaad een gunstige invloed heeft op de klachten bij COVID-19.

[update: waar men spreekt van neusspoelingen of neusdouches is het zout in de oplossing vervangen door natriumbicarbonaat (baking soda in keukentermen). Dat maakt het veel minder irriterend]

Bron

(1) Huijghebaert S, Parviz S, Rabago D et al. Saline nasal irrigation and gargling in COVID-19: a multidisciplinary review of effects on viral load, mucosal dynamics and patient outcomes. Frontiers in Public Health 2023; 16 June.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Je neus regelmatig spoelen met zout water is nuttig bij verkoudheden en sinusitis.

• Dat bleek al uit een onafhankelijk overzichtsonderzoek van Cochrane uit 2015 (2).
• Mensen die dagelijks neusspoelingen doen, voelen zich al bij al beter en kunnen vrijer ademen.
• De afzonderlijke studies zijn wel vrij zwak.

Voor de overzichtsstudie over covid verzamelden de onderzoekers 33 studies gevoerd in 2022 over het gebruik van neusspoelingen of gorgelen met zout water bij COVID-19.

• Ook deze studies zijn eerder zwak: er zijn o.a. weinig patiënten en verschillende methoden.
• Dat maakt de resultaten minder betrouwbaar.
• Bovendien was dit geen systematisch overzicht. Dat betekent dat niet alle onderzoeken over zoutspoelingen bij covid werden opgenomen.
• Dat is niet evident, want zout water wordt in veel onderzoek als placebo gebruikt.

De invloed op de covid-klachten is beperkt gunstig en wisselend afhankelijk van de studie. Door de spoelingen zou ook de hoeveelheid coronavirussen in het neusslijmvlies verminderen.

Het ‘Saline Solution COVID Collective’, een groep experten die het nut van zout water bij covid onderzoekt en promoot, heeft een aantal aanbevelingen geformuleerd.

• Bij een coronabesmetting spoel en gorgel je dagelijks om de 3 uur gedurende minstens 10 dagen.
• Goed uitgevoerd en met de juiste zoutoplossing zijn er geen risico’s verbonden aan deze methode.

Het Rode Kruis Vlaanderen onderzoekt momenteel neusdruppels met antistoffen tegen het coronavirus als nieuw middel tegen corona.

• Deze antistoffen zijn afkomstig van plasma van donoren die covid hebben doorgemaakt (3).
• Onderzoekers testten de neusdruppels recent bij hamsters die werden blootgesteld aan corona.
• De hamsters die de neusspray met antistoffen kregen, bleken heel goed beschermd tegen covid, terwijl de hamsters die enkel een zoutoplossing kregen (placebo) allemaal ziek werden.
• De neusdruppels moeten nog getest worden bij mensen.
• Het proefdieronderzoek toont wel een duidelijk verschil tussen een actieve substantie in de neus (antistoffen) in vergelijking met een zoutoplossing.

Conclusie

Neusspoelingen en/of gorgelen met een zoutoplossing kunnen de symptomen van covid verlichten. Dat blijkt uit een overzichtsstudie. De bewijskracht van deze studie is echter beperkt. Toch verdient het effect van spoelen met lauwwarm zout water bij covid grondiger onderzoek, want deze methode heeft zijn nut eerder bewezen bij verkoudheden en sinusitis. Mensen voelen zich beter en kunnen vrijer ademen.

Andere maatregelen, waaronder vaccinatie, blijven uiteraard noodzakelijk om ons te wapenen tegen covid.

Referenties

• https://www.laatjevaccineren.be/covid-19/doelgroepen-voor-covid-19-vacinatie
• (2) King D, Mitchell B, Williams CP, Spurling GKP. Saline nasal irrigation for acute upper respiratory tract infections. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 4. Art. No.: CD006821.
• (3) https://www.rodekruis.be/nieuws-kalender/persberichten/rode-kruis-vlaanderen-ontwikkelt-neusspray-me...