Bewering
Afgelopen maand verscheen op sociale media een bericht waarin werd beweerd dat ledlampen niet veilig zijn voor onze gezondheid. Ze zouden migraine veroorzaken en een belangrijke rol spelen in het ontstaan van de oogziekte cataract of staar.
Conclusie
Ledlampen produceren zogenaamd blauw licht. In dierenproeven werd een verband gevonden tussen blootstelling aan een hoge intensiteit van blauw licht en de ontwikkeling van cataract. De intensiteit van het blauwe licht was erg extreem en op geen enkele manier te vergelijken met de intensiteit waaraan een gemiddelde mens wordt blootgesteld. Op dit ogenblik is er dan ook geen wetenschappelijk bewijs dat ledlampen een rol spelen in het ontstaan van cataract.
Lees verder »Waar komt deze bewering vandaan?
In een wijdverspreid bericht op sociale media zegt een Amerikaanse ondernemer, Matt Roeske, dat het gebruik van ledlampen niet veilig zou zijn voor onze gezondheid (1).
Roeske verwijst naar de flikkerende eigenschap van ledlampen. Die zou aanleiding geven tot hoofdpijn, migraine en het opslaan van druk in de hersenen, waardoor gevoelens van frustratie en angst kunnen ontstaan. Tot slot zou het gebruik van ledlampen een belangrijke rol spelen in het ontstaan van de oogziekte cataract, een aandoening die frequent voorkomt op oudere leeftijd en waarbij de ooglenzen vertroebelen. Voor die uitspraak verwijst Roeske naar een toonaangevende oogarts.
Ledlampen worden ook in ons taalgebied geregeld met allerlei ziektes in verband gebracht, van oogziektes over slaapproblemen tot kanker (2).
We onderzoeken de laatste uitspraak, namelijk dat het gebruik van ledverlichting cataract zou veroorzaken.
Bron
(1) Facebook. Matt Roeske. 14 september 2024.
Hoe moet je deze bewering interpreteren?
Wat is led?
Led staat voor light emitting diode. Het is energiezuinige verlichtingstechnologie. Ledlampen zijn zeer efficiënt, hebben een lange levensduur en genereren weinig warmte in vergelijking met traditionele lampen. Ze worden gebruikt in heel wat vormen van verlichting, zoals inbouwspots, ledstrips en tuinverlichting. Maar ook het zogenaamde blauwe licht van beeldschermen (televisie, laptop, smartphone) is afkomstig van ledtechnologie.
Wat is cataract?
Cataract of staar is een oogaandoening waarbij de ooglens achter de pupil vertroebelt door het samenklonteren van eiwitten. Daardoor zie je minder goed.
Cataract komt vooral voor bij oudere mensen. Factoren zoals diabetes, zwaarlijvigheid, overmatig alcoholgebruik, roken, gebruik van cortisone, en vroegere ooginfecties of oogletsels verhogen de kans op cataract.
Oogarts niet bekend
In sommige berichten over led op sociale media wordt verwezen naar de uitspraak van een toonaangevende oogarts die beweert dat ledlampen een belangrijke oorzaak zijn in het ontstaan van cataract. Er wordt echter nergens duidelijk gemaakt over welke arts het precies gaat.
Onderzoek naar verband tussen led en cataract
Er zijn weinig studies die de relatie tussen de blootstelling aan het blauwe licht van ledlampen en cataract onderzocht hebben. In een overzichtsartikel uit 2023 (3) vonden we twee dierenstudies waarin een verband tussen blauw licht en cataract werd gevonden. In die studies werden enerzijds de verwijderde ooglenzen van varkens en anderzijds ratten blootgesteld aan een extreem hoog niveau van blauw licht. De ratten werden vier dagen per week 12 uur per dag blootgesteld aan 3000 lux van blauw licht.
Lux is een maat voor lichtintensiteit. Om je een idee te geven: de luxintensiteit op een typisch kantoor is 500 lux. Concreet betekent dit dat de lichtintensiteit die gebruikt werd in deze experimenten zes keer groter is dan de lichtintensiteit die een mens ervaart gedurende een volledige maand op kantoor.
Dit extreme scenario maakt het dus niet mogelijk om de resultaten van deze studies toe te passen op die van mensen, die gewoonlijk aan een veel lagere intensiteit van blauw licht worden blootgesteld. Bovendien kunnen de resultaten van dierenstudies sowieso niet zomaar toegepast worden op de mens.
De onderzoekers besluiten dat er op dit ogenblik geen bewijs bestaat dat een normaal gebruik van led (zoals in verlichting en beeldschermen) schadelijk is voor onze ooglens. Er is dus geen bewijs dat cataract ontstaat door het gebruik van ledverlichting.
Conclusie
Ledlampen produceren zogenaamd blauw licht. In dierenproeven werd een verband gevonden tussen blootstelling aan een hoge intensiteit van blauw licht en de ontwikkeling van cataract. De intensiteit van het blauwe licht was erg extreem en op geen enkele manier te vergelijken met de intensiteit waaraan een gemiddelde mens wordt blootgesteld. Op dit ogenblik is er dan ook geen wetenschappelijk bewijs dat ledlampen een rol spelen in het ontstaan van cataract.